شبيه يا تعزيه, در حقيقت مناسكى به گونه نمايش است و از جهت موسيقى اهميت فوق العاده اى دارد,زيرا نغمات رديفهاى هفتگانه امروز و آوازهاى موجود, پيش از آن كه در دوره قاجاريه به وسيله ميرزا عبداله پسر ميرزا على اكبر تفرشى, هنرمند تارنواز اين عصر, به صورت مستقل ارائه شود, درتعزيه موجود بوده است. از شگفتيهاى موسيقى تعزيه, يكى اين است كه با ضبط دستگاهها و مقامهاى سنتى در هر ناحيه از نواحى ايران, برخى از نغمه ها و آوازهاى محلى را در موسيقى تعزيه پيوسته است; چنان كه مثلاً مقام كتولى در شمال علاوه بر استقلال آن, در تعزيه نيز مورد استفاده است و نغمه هاى ديگرى كه من نام آنها رانمى دانم. همچنين تعزيه آذربايجان و تعزيه قزوين باحراست از رديف موسيقى از مقامهاى محلى برخوردار است ودرباره تعزيه اردبيل همچنين مطلبى را شنيده ام. در خراسان و نواحى مركزى اين معنى وجود دارد. پس تعزيه اگر چه براساس موسيقى سنتى و رديف خوانده مى شود, از رنگ موسيقى محلى نيز برخوردار است و اين غير از خاصيت لهجه هاو تكيه هاى صوتى محلى است.متأسفانه درباره تعزيه كه از جهت هنرى و موسيقائى نظيرى براى آن نمى توان يافت, كار زيادى انجام نپذيرفته است. هنوز يك از هزار نسخه هاى متنوع تعزيه در هيچ مؤسسه فرهنگى دولتى و ياغير دولتى موجود نيست, بلكه دراصل, هيچ گاه به گونه جدّى اقدام به جمع آورى آن كه از بزرگ ترين ذخاير ادبى است نشده است. درباره موسيقى تعزيه وضع از اين هم بدتر است, زيرا اى بسا نغمه هاو گوشه ها كه با گذشت روزگاران به فراموشى سپرده شده است و به جز اين شايد هرگز اقدامى براى ضبط تعزيه درنواحى مختلف ايران به عمل نيامده باشد كه البته جز موارد ناچيزى اين چنين است. شورا بايستى به دلايل گوناگونى كه به طور ضمنى از آغاز تا به اينجا بدان اشاره شده است, مؤسسات مسئول را به حفظ و حراست, حتى اشاعه و بازسازى اين هنر شگفت وادارد و يا حداقل تا آنجا كه مقدور است به ضبط نسخه ها, موسيقى و اجراء تعزيه مأمورشان سازد.
لطفا منتظر باشید ...
