به اجماع مسلمانان، هدنه فى الجمله جايز است. مقصود از جواز در اين جا جواز به معناى اعم است که در برابر حرمت قرار مى گيرد و شامل واجب و مکروه نيز مى شود. قيد فى الجمله نيز براى بيان اين نکته است که اين جواز مشروط به شروطى است که با فراهم نيامدن آن ها هدنه حرام خواهد بود و ما به تفصيل از آن سخن خواهيم گفت. دليل بر جواز هدنه ـ افزون بر آن که اين مطلب مورد قبول همه مسلمانان است ـ آياتى از کتاب خدا است; مانند: «الا الذين عاهدتم من المشرکين ثم لم ينقصوکم شيئا; يعنى مگر آن مشرکانى که با ايشان پيمان بسته ايد و در پيمان خود کاستى نياورده اند.3» و «الا الذين عاهدتم عند المسجدالحرام; يعنى مگر کسانى که نزد مسجدالحرام با آنان پيمان بستيد.4» هم چنين «الذين عاهدت منهم ثم ينقضون عهدهم; يعنى کسانى که ازآنان پيمان گرفته اى،آن گاه پيمان خود رامى شکنند.5» اين آيات با دلالت لفظى خود، بيانگر جواز معاهده با کفار است و معاهداتى را که از سوى مسلمانان با آنان بسته شده، به رسميت مى شناسد و تاءييد مى کند. گرچه معاهده اختصاص به هدنه و آتش بس ندارد، ليکن هدنه قدر متيقن آن به شمار مى رود. هم چنين خداوند متعال مى فرمايد : «و ان جنحوا للسلم فاجنح لها و توکل على الله; يعنى اگر به صلح گراييدند، تو نيز به صلح بگراى و بر خدا توکل کن.6» اين آيه پذيرفتن صلح را در صورتى که دشمن بدان گرايش نشان دهد جايز مى داند. گرچه مفاد اين آيه محدودتر از مدعاى ما است و جواز صلح را مشروط به پيش قدمى دشمن براى صلح کرده، حال آن که مدعاى ما عامتر است، ليکن دلالت فى الجمله آن بر جواز انکارناپذير است.
لطفا منتظر باشید ...
