مصاحبه با آیت اللّه مسعودی نسخه متنی

مصاحبه با آيت اللّه‏ مسعودي

كوثر: لطفا درباره موقعيت تاريخي و مذهبي شهر مقدس قم براي خوانندگان مجله مطالبي بفرماييد.

*: ابتدا از اينكه اين فرصت را در اختيار من قرار داديد از شما تشكر مي‏كنم. شهر مقدس قم بيش از هزار سال است كه مورد توجه ائمه عليهم‏السلام بوده است. اين كه حضرت معصومه عليها‏السلام در مسير راه به مرو به ساوه وارد مي‏شوند و شهر قم را براي توقف خود انتخاب مي‏كنند و به اين شهر مي‏آيند نشان دهنده موقعيت خوب اين شهر در نظر اهل‏بيت عليهم‏السلام و حضرت معصومه عليها‏السلام است. امام حسن عسكري عليه‏السلام به قم مي‏آيند و اين مسجد امام حسن عسكري كه در سه راه بازار است و به نام آن حضرت است به دستور ايشان برپا شده است و توليت براي آستانه تعيين كرده‏اند. بزرگاني مانند زكريا ابن آدم، علي بن بابويه و ... در اين شهر بوده‏اند و اينجا همواره مركز علم و مأمن و جايگاه عالمان بوده است كه قبور اين عزيزان زينت‏بخش اين شهر مقدس است و بخصوص از زماني كه مرحوم حاج شيخ عبدالكريم از اراك به اينجا آمدند و بهمراه ايشان شاگردان آن جناب مانند: آية‏اللّه‏ اراكي رحمه‏الله ، امام خميني رحمه‏الله ، آية‏اللّه‏ گلپايگاني رحمه‏الله و... به قم آمدند حوزه قم روح تازه‏اي گرفت و حيات دوباره پيدا كرد و در رديف ديگر حوزه‏ها به شمار آمد مركز و مأمن شخصيتهايي همانند آية‏اللّه‏ خوانساري رحمه‏الله ، آية‏اللّه‏ صدر رحمه‏الله آية‏اللّه‏ حجت رحمه‏الله و ... شد با آمدن مرحوم آية‏اللّه‏ بروجردي رحمه‏الله حوزه قم رونق بيشتري يافت و روز به روز بر شكوه و عظمت آن افزوده مي‏شد تا آنكه با انقلاب شكوهمند اسلامي به رهبري امام خميني رحمه‏الله نام قم و حوزه مقدسه آن جهاني شد و مورد توجه همگان قرار گرفت و به قم جنبه جهاني و بين‏المللي داد و همه اينها به بركت وجود دختر موسي بن جعفر فاطمه معصومه عليها‏السلام بوده است و اين قداست و معنويت در اين شهر از انوار وجودي آن حضرت است كه اميدواريم همچنان تا قيام حضرت مهدي(عج) هر روز پاينده‏تر و باشكوهتر بماند.

نكته ديگر كه در تاريخ قم جلب توجه مي‏كند مخالفت مردم قم با حكومتهاي جور بوده است ايشان هيچ گاه زير بار حاكمان جور نرفتند و همواره با آنان در معارضه و ستيزي بوده‏اند.

كوثر: نظر به اهميت شهر مقدس قم و جايگاه ويژه آستانه حضرت معصومه عليها‏السلام در اين خصوص لطفا بفرماييد جنابعالي از چه زماني مسئوليت توليت آستانه مقدسه را پذيرفته‏ايد و تاكنون چه فعاليتهايي را در جهت بهره‏وري بهتر از اين مقام و موقعيت انجام داده‏ايد؟

*: از تاريخ كه مقام معظم رهبري حضرت آية‏اللّه‏ خامنه‏اي به من امر فرمودند مسئوليت توليت آستانه مقدسه را بپذيرم آنچه بيش از همه نظرم را جلب كرد ضرورت انجام كارهاي فرهنگي بود زيرا ديدم كار فرهنگي در خور شأن اين بارگاه عرضه نمي‏شود و حال آن كار فرهنگي در اين جا، اولويت نخست را دارد زيرا مردم كه از اطراف و اكناف به اين مكان مقدس مي‏آيند تنها به اين خاطر نيست كه گنبد و بارگاه ببينند بلكه مي‏آيند تا از انوار ملكوتي و معنويت اين جا استفاده كنند اين است كه بايد زمينه را چنان قرار دهيم تا زائران، هر چه بهتر و بيشتر از معنويت و فرهنگ اهل بيت بهره گيرند از اين رو تمام فكر و ذهن خودمان را و عمده هزينه‏ها را در جهت تقويت امور فرهنگي قرار داديم.

هم اكنون امور فرهنگي كه انجام شده چند قسم است: يك سري امور روزمره فرهنگي است مانند جلساتي كه در اعياد و وفيات در ايام و مناسبتها انجام مي‏گيرد برنامه‏هاي سخنراني ماه محرم و صفر و ماه مبارك رمضان دعاهاي كميل، توسل، ابوحمزه، افتتاح و كارهاي ديگري كه به صورت روزمره در تمام ايام سال برقرار است بگونه‏اي كه زائران در كنار زيارت از اين كارهاي فرهنگي نيز به فراخور خودشان بهره‏مند مي‏شوند. بخش ديگر كارهاي تبليغاتي است مانند پلاكاردها، جزوه‏ها و اطلاعيه‏هايي كه به مناسبتهاي مختلف نوشته مي‏شود و در اختيار زائران گذاشته مي‏شود.

سر و سامان دادن به كتابخانه يكي ديگر از كارهاي فرهنگي است كه انجام شده در گذشته به خاطر نبود وضعيت درست و برنامه‏ريزي صحيح مراجعه كننده زيادي نداشت كه الآن بحمداللّه‏ با كارهاي خوبي كه انجام گرفته است، علاقمندان زيادي براي استفاده مراجعه مي‏كنند. از كارهاي خوبي كه در كتابخانه شده است اختصاص قسمتي از آن به محققان و پژوهشگران است كه كتابهاي ارزنده خطي و غيرخطي در اختيارشان قرار مي‏گيرد قسمتي هم مربوط به مجلات و روزنامه‏هايي است كه از پنجاه سال قبل موجود است براي محققان. از ديگر كارهاي فرهگي اقدام به چاپ كتابهاي نفيسي است كه در آستانه مقدسه است كه البته در آستانه كتابهاي بسيار ارزشمندي است كه شايسته چاپ و قرار گرفتن در اختيار علاقمندان است از جمله آثار بسيار نفيس و ارزشمند قرآني است مربوط به 350 سال پيش كه به صورت خيلي جالب و با سه رنگ نوشته شده است، يك وقتي آن را خدمت مقام معظم رهبري بردم بسيار خوششان آمد فرمودند با ديدن اين قرآن خستگي‏ام درآمد. خوب، اين اثر را اگر چاپ كنيم خدمت بزرگي به فرهنگ اسلامي است كه متأسفانه چون هزينه چاپ آن بيش از يكصد ميليون برآورد شده است در حال حاضر انجام آن از عهده آستانه بيرون است مگر آنكه باني پيدا شود و اين كار را انجام دهد در هر صورت از اين گونه ذخائر علمي و فرهنگي در آستانه موجود است البته انتشاراتي هم به نام زائر به راه انداخته‏ايم كه اميدواريم علماء و انديشمندان ما را در نشر فرهنگ اسلامي ياري نمايند.

و باز از جمله كارهاي فرهنگي انتشار همين مجله كوثر است كه ما فكر كرديم جاي مجله‏اي كه بتواند مردم را با فرهنگ اهل‏بيت عليهم‏السلام آشنا نمايد و قم را با تمام اماكن مقدسه و تاريخ كهنش به مردم معرفي نمايد در ميان مطبوعات كشور خالي است. آستانه مقدسه به داشتن مجله‏اي كه بتواند دست كم اين خيل زائران مشتاقي كه همه ساله به اين مكان مقدس مي‏آيند را با معارف اهل بيت و اين شهر مقدس آشنا نمايد نيازمند است از اين رو به همت جمعي از فضلاء حوزه اقدام به نشر چنين مجله‏اي نموديم كه بحمداللّه‏ الآن مدت يكسال است كه به جمع مطبوعات كشور پيوسته است و خوانندگاني را به خود متوجه ساخته است و همين جا، بنده از همه كساني كه اهل نظر و مطالعه هستند تقاضا مي‏كنم چنانچه انتقاد و يا پيشنهادي در جهت بهتر شدن مجله دارند در اختيار دست اندركاران مجله قرار دهند تا از آن بهره گيرند.

كوثر: خود حضرت عالي چه پيشنهادي به دست اندركاران مجله داريد؟

*: همان گونه كه اشاره كردم مقصود ما از انتشار اين مجله اين نبود كه چون آستانه است خوب است يك مجله‏اي هم داشته باشد جنبه تشريفاتي نداشته است بلكه مقصود خلأيي است كه احساس مي‏شود در زمينه شناساندن خطوط فكري اهل‏بيت عليهم‏السلام ، سياسي، اخلاقي و اجتماعي موجود است و سزاوارترين كس به انجام اين مهم آستانه مقدسه است كه از رسالت‏هاي مهم آن نشر فرهنگ اهل‏بيت عليهم‏السلام است سعي كنيم اين معارف غني اهل‏بيت عليهم‏السلام را با زبان روز و ساده در اختيار عموم بگذاريم و اين كار بسيار مهمي است در كنار قم شناسي و معرفي خود آستانه و آنچه در او از آثار و بركات هست و سعي نماييم روز بروز در اين جهت بيشتر و بهتر گام برداريم.

كوثر: آيا خواهران هم در حال حاضر از امكانات كتابخانه استفاده مي‏كنند يا اختصاص به برادران دارد؟

*: البته در اين كتابخانه موجود متأسفانه امكانات پذيرش خواهران نيست ولي در اين فكر هستيم كه در همين اطراف حرم در طرح جديد جايي را براي كتابخانه اختصاص دهيم تا هم به خواهران و هم از برادران محقق بتوانيم سرويس‏دهي كنيم.

كوثر: اخيرا فرهنگسراي 19 دي كه واقع در پارك است اداره‏اش به دست آستانه افتاده است لطفا بفرماييد چه شد كه به آستانه واگذار شد و چه برنامه فرهنگي براي آن داريد؟

*: اين پارك مال آستانه است كه 30 سال قبل آنرا به عنوان اجاره در اختيار شهرداري گذاشته است پس از پايان مدت اجاره آستانه با اين باور كه اين جا همچنان بايد پارك بماند و مردم از آن بهره‏مند شوند ولي چون كارهاي فرهنگي كه ارائه مي‏شد كمتر از آني كه بود كه مي‏توانست باشد آستانه به انگيزه ارائه خدمات فرهنگي بيشتر و بهتر بر آن شد تا خود امور آنجا را در دست بگيرد. شهرداري حاضر نشد پس از دو سال مذاكره و نرسيدن به نتيجه پرونده به دادگاه رفت و رأي دادگاه اين شد كه پارك در اختيار آستانه قرار گيرد و مي‏خواهيم قسمت فرهنگسراي آنجا را تقويت كنيم هم از نظر برنامه‏ها و هم از نظر توسعه و اميدواريم كه بتوانيم با برنامه‏ريزهايي كه انجام مي‏دهيم و خدماتي كه ارائه مي‏دهيم الگويي براي ديگر فرهنگسراهاي كشور باشيم.

كوثر: با توجه به طرح نوسازي اطراف حرم مطهر و وجود قبور بزرگان شيعه بخصوص در قبرستان شيخان چه تمهيداتي براي حفظ اين آثار شده است؟

*: از مدتهاست كه همواره جلساتي بين مسئولان شهر و مجريان طرح در جهت چگونگي حفظ اين آثار انجام شده است نظرها و پيشنهادهاي مختلفي داده شده است ولي همگان بر اين نظر اتفاق دارند كه بايد كليه اماكن و مزارهايي كه در اين طرح واقع شده‏اند به بهترين وضع حفظ شوند به خصوص «شيخان» كه علاوه بر قبور بزرگاني كه برخي از آنها از اصحاب ائمه عليهم‏السلام بوده‏اند قبور شهداي عزيز نيز در آن جاست.

كوثر: با توجه به اينكه شهر مقدس قم پس از مشهد دومين شهر زيارتي در ايران است و هر سال از داخل و خارج افراد زيادي به قصد زيارت به اين شهر مي‏آيند لطفا بفرماييد جهت رفاه زائران چه اقداماتي انجام داده‏ايد؟

*: نسبت به رفاه معنوي كه توضيح دادم كارهايي كه انجام شده است و اما رفاه مادي، نسبت به مسكن و جايگاه زائران، بايد بگويم متأسفانه از اين جهت بسيار در مضيقه‏ايم و كاري نتوانسته‏ايم انجام دهيم يك مشكل در اطراف خود حرم هست كه جز يك قسمت آن كه ميدان آستانه است اطراف ديگر حرم خيابانهاي كم عرض و مغازه‏ها و شلوغي جمعيت گاه چنان مي‏شود كه زائران سر درگم مي‏شوند.

پيشنهاد ما اين بود كه اگر بخواهيم حرم مطهر از اين تنگنا بيرون بيايد لازم است اطراف حرف به صورت «بست» و «صحن» درآيد و اين مغازه‏ها در اطراف حرم نباشد.

مشكل ديگر كمبود مسافرخانه و هتل است كه اين را نيز ما پيشنهاد كرديم پنجاه هكتار از زمينهاي اطراف شهري را به آستانه بدهند ما آنجا را به صورت زائرسرا بسازيم و مجاني در اختيار زائران قرار دهيم تا مدتي كه در اين شهر براي زيارت آمده‏اند در آسايش و اطمينان به زيارت بپردازند كه متأسفانه برخي مخالفت كردند. البته هتلي را مقابل دارالشفا ساخته‏ايم كه ممكن است در طرح واقع شود و در اين فكر هستيم كه در آينده زائرسراهايي بسازيم. در جهت نظافت و امور بهداشت هم كارهايي انجام داده‏ايم كه البته هنوز بيش از اين نياز است.

كوثر: جناب عالي به عنوان توليت آستانه مقدسه چه توصيه‏اي به زائران و مجاوران داريد؟

*: توصيه‏ام به زائران عزيز اين است كه تا مي‏توانند در حفظ حرمت و قداست اين مكان مقدس بكوشند از نظر رعايت شئونات اسلامي، نظافت و ... اينجا حرم اهل‏بيت عليهم‏السلام است ملائكه خدا در اينجا حاضر و ناظر بر اعمال مايند حضرت معصومه عليها‏السلام نظاره‏گر اعمال و رفتار ماست آن گونه عمل كنند كه شايسته يك زائر خوب است تا انشاءاللّه‏ با دست پر برگردند.

و مجاوران محترم بخصوص كسبه عزيز هم در نظر داشته باشند كه اينان زائر حضرت معصومه‏اند كه از راه دور به اميد و آرزو به اين شهر مقدس آمده‏اند خداي نخواسته كاري نكنند كه عزيزان زائر با خاطره‏اي ناخوشايند اين شهر را ترك كنند. اينان ميهمانند و ما ميزبان رعايت حق ميهمان را بنماييم علاوه بر اين كه زائر حضرت معصومه‏اند.

بند همين توصيه را به صورت شديدتر به خدمت گزاران و خادمان حرم شريف دارم و همواره به آنان توصيه مي‏كنم كه با زائران برخورد خوبي داشته باشند نكند خداي نخواسته، خستگي كار، يا بي‏حوصلگي و احيانا رفتار نادرست زائران شما را به برخورد نامناسبي در اخلاق و رفتار و گفتار وادارد. شما مقام بالا و والائي داريد، خدمتگزار حضرت معصومه هستيد و به همين جهت توقع آنان از شما نيز بيشتر است سعي كنيد با اخلاق و رفتار خوبتان خاطره خوشي را در ذهن زائران به وجود آوريد.

كوثر: چنانچه كرامتي از حضرت معصومه عليها‏السلام ديده يا شنيده‏ايد براي خوانندگان مجله بفرماييد.

*: كرامات حضرت معصومه عليها‏السلام بسيار است در همين دو سه سال چندين نفر را كه حوائجي داشته‏اند و برآورده شده است و ما اطلاع پيدا كرده‏ايم آنها را با مدرك و سند ثبت و ضبط كرده‏ايم ما معلول داشته‏ايم كه با ويلچر وارد حرم شده است و صحيح و سالم بدون ويلچر از حرم خارج شده است كه ما آن را تعقيب كرده و براي اين مستند بماند با دكترهايش مصاحبه كرده‏ايم به بيمارستاني كه آن جا مراجعه مي‏كرده است رفته‏ايم و همگان تصديق كرده‏اند كه اين شخص مدت سه سال است كه فلج است و از نظر پزشكان خوب شدني هم نبوده است و موارد اين گونه‏اي فراوان است اينها آن چيزهايي است كه به ما گفته‏اند و يا ما اطلاع پيدا كرده‏ايم.

نكته‏اي را خوب است براي شما نقل كنم چيزي را كه خودم از آية‏اللّه‏ العظمي بهجت شنيدم. يك وقتي در صحن مسجد گوهرشاد خدمت ايشان رسيدم به من فرمود مطلبي هست كه فقط به تو مي‏گويم تا بداني در چه موقعيتي قرار داري. فرمود گاهي اوقات امام رضا عليه‏السلام برآورده شدن بعضي حاجت‏ها را به حضرت معصومه عليها‏السلام ارجاع مي‏دهند. همين روزها آقايي پيش من آمد و گفت حاجتي داشتم به خدمت امام رضا عليه‏السلام مشرف شدم عرض حال كردم به من گفته شد بايد بروي قم پيش حضرت معصومه عليها‏السلام رفتم قم و آنجا حاجتم برآورده شد. بعد فرمودند مواظب باش، ببين كجا هستي، در حرم حضرت معصومه عليها‏السلام ملائكه‏اي هستند ناظر بر اعمال و رفتار كساني كه آنجا مي‏روند. اين چيزي بود كه من از خود ايشان شنيدم.

كوثر: جناب عالي از شاگردان حضرت امام بوده‏ايد چنانچه خاطره‏اي از تشرف امام خميني به زيارت حضرت معصومه عليها‏السلام و همچنين مقام معظم رهبري به هنگام تشرف به زيارت داريد بفرماييد.

*: نسبت به امام خميني رحمه‏الله آنچه يادم هست اين است كه امام مقيد بودند روزهاي چهارشنبه بعد از اتمام درس به حرم مطهر مشرف مي‏شدند نكته‏اي كه من مشاهده كردم اين بود كه ايشان مقيد بودند از پايين پاي حضرت وارد مي‏شدند نزديك ضريح مي‏رفتند زيارت مي‏خواندند بعد هم دو ركعت نماز و از همان پايين پا برمي‏گشتند هيچ وقت به بالاسر نمي‏رفتند شايد آن را نوعي بي‏احترامي مي‏دانستند.

و مقام معظم رهبري هم بارها به هنگام زيارت توفيق حضور در خدمتشان را داشته‏ام. بسيار مي‏شود كه اطلاع مي‏دهند كه ايشان امشب مي‏خواهند به حرم مشرف شوند، بدون اينكه كسي اطلاع پيدا كند ابتدا مي‏روند مسجد جمكران بعد هم مي‏آيند براي زيارت حضرت معصومه عليها‏السلام و انصافا حال خوشي دارند هنگام زيارت. خداوند ايشان را از جميع بليات مصون بدارد.

كوثر: از اين كه وقتتان را در اختيار ما گذاشتيد و به پرسشهاي ما با حوصله پاسخ داديد متشكريم. اميدواريم ما را نيز حضرت معصومه عليها‏السلام جزء خدمتگذاران خود محسوب نمايد.