خياطى در خانه - دامن

زهرا تاجآبادى

دامن

باسلام خدمت خوانندگان گرامى و بانوان ارجمند.

خواهران عزيز, اميدواريم بعد از فراغت از انجام كارهاى منزل و با اعصابى راحت و خيالى آسوده به خواندن اين مطالب بپردازيد, زيرا داشتن تمركز و دقت, كه نتيجه فكرى آزاد و به دور از دلهره ها و نگرانيها مى باشد, از اصول مهم در يادگيرى و آموزش مى باشد.

در اين شماره ابتدا با طريقه رسم الگوى دامن شش ترك آشنا مى شويد. اين دامن, از خط باسن به پايين گشاد مى شود. و از آنجا كه داراى خطوط عمودى مى باشد, وقار مناسبى به استفاده كننده آن مى بخشد و قد را بلندتر از آنچه كه هست, نشان مى دهد. بنابراين به بانوانى كه داراى باسن پهن و بزرگ مى باشند, توصيه مى شود از اين نوع دامنها و نظاير آن استفاده نمايند, تا بزرگى اندامشان كمتر به چشم بيايد.

دامن شش ترك

براى بدست آوردن الگوى اين دامن بايد از الگوى اوليه دامن (شالوده) استفاده كرد. به اين معنى كه ابتدا الگوى اوليه دامن را رسم كنيد, ولى از كشيدن پنسها در جلو و پشت دامن خوددارى كنيد و هيچ ساسونى, رسم ننماييد. در ضمن توجه كنيد تمام الگوهايى كه آموزش داده مى شود از روى همان الگوى اصلى دامن كه در شماره دوم آموزش داده شد, مى باشد.

در قسمت جلوى دامن فاصله (الف د) را اندازه بگيريد. يك سوم آن رابه دست آورده و اين مقدار را از نقطه ((الف)) به سمت چپ علامت بزنيد. همين مقدار را از پاى دامن نقطه ((پ)) علامت بزنيد و دو نقطه حاصل در خط كمر و پاى دامن را به يكديگر وصل كنيد. در قسمت پشت دامن نيز

همين كار را انجام دهيد. يعنى فاصله (ب د) را اندازه بگيريد. نصف آن را از نقطه ((ب)) و ((ت)) در خط كمر و پاى دامن به سمت راست علامت بزنيد. دو نقطه حاصل را با خط راست به هم وصل كنيد. به اين ترتيب الگو به چهار قسمت تقسيم مى شود. قسمتهاىa ,b ,c وd .

حال, در اندازه هاى دامن كه در دست داريد, دقت كنيد. دور كمر و دور باسن بزرگ را از يكديگر كم كنيد و اختلاف آنها را به دست آوريد. مقدار بدست آمده را نصف كنيد. اين مقدار جديد, اختلاف دور كمر و دور باسن بزرگ در نصف الگوى دامن مى باشد. به عنوان مثال فرض كنيم دور كمر 68 و دور باسن بزرگ 96 مى باشد.

مقدار اختلاف در نصف الگو:

68=2828:2=14-96

3 / 14:6=2

اين مقدار اختلاف را كه براى نصف الگو به دست آورديد, تقسيم بر 6 كنيد. سپس از هر طرف سه خط موجود در داخل الگو (به غير از خط وسط جلو و وسط پشت) 16, اختلاف كمر و باسن را در 12 الگو علامت بزنيد. مثلا در مثال ما كه مقدار 16, 2/3 سانتى متر به دست آمد بايد مثلا از خط ((گ)) 2/3 به سمت راست و 2/3 به سمت چپ علامت بگذاريم و دو علامت را به باسن بزرگ وصل كنيم. در مورد دو خط ديگر نيز به همين ترتيب عمل مى كنيم و پنسهاى (ساسونهاى) جديد رسم مى شود.(شكل 1)

اكنون نوبت به ساسونها مى رسد. روى الگو, سه ساسون موجود است. ساسونها را قيچى كنيد و مثلثهاى قيچى شده (ساسونها) را بيرون بياوريد. سپس قطعاتa , b,c ,d را ازيكديگر جدا كنيد. سپس هر قطعه را روى كاغذ يا روزنامه اى كه اندازه آن, مقدارى بزرگتر از اندازه آن قطعه باشد, بچسبانيد. در مورد قطعاتb وc , از هر دو طرف پاى آن, 5 سانتيمتر بيرون رفته و با خطكش به خط باسن بزرگ وصل كنيد. به پاى قطعاتa وd فقط از طرفى كه پنس گرفته شده, 5 سانتيمتر بايد اضافه كرد, زيرا خط وسط جلو و خط وسط پشت روى دولاى پارچه قرار مى گيرند.

شكل 2 طرز اضافه كردن پاى دامن در قطعاتa وd را نشان مى دهد و شكل 3 طرز اضافه كردن پاى دامن در قطعاتb وc را نشان مى دهد.

براى گذاشتن الگو روى پارچه, قطعاتa وd را بايد از طرف خط وسط جلو و پشت روى دولاى پارچه قرار دهيد تا درز نخورد. ولى قطعاتb وc را نبايد روى دولاى پارچه قرار داد. البته بايد اين قطعات روى دو پارچه كه روى هم قرار دارد ولى دولا نيست, بلكه دو پارچه جدا از هم مى باشد قرار داد. زيرا طرفين اين قطعات درز مى خورد و براى طرفين آنها بايد جاى دوخت درنظر گرفت. زيپ اين دامن, در پهلوى دامن قرار مى گيرد.

دامن 8 ترك بدون الگو

براى تهيه اين دامن, احتياجى به رسم الگوى اوليه دامن نمى باشد. ابتدا مستطيلى را رسم كنيد كه طول آن برابر با قد دامن باشد و عرض آن برابر با18 دور باسن بزرگ. به عنوان مثال اگر دور باسن بزرگ 96 مى باشد آن را بر 8 تقسيم مى كنيم و عرض دامن را برابر با 12 سانتى متر قرار مى دهيم.

( 12 = 8 : 96). از بالاى اين مستطيل به اندازه بلندى باسن كوچك كه معمولا 10 سانتيمتر مى باشد پايين مىآييم و خط باسن كوچك را رسم مى كنيم. سپس خط (الف ب) و خط (پ ت) را نصف مى كنيم و خطى عمود رسم مى كنيم. حالا دور كمر را بر عدد 8 تقسيم كنيد. جواب حاصل را بر 2 تقسيم كنيد. مثلا اگر دور كمر 64 باشد, 18 آن را به دست مىآوريم 64:8=8 و سپس 8:2=4 . حالا از نقطه ((الف)) 4 سانت به سمت چپ و از نقطه ((ب)) 4 سانت به سمت راست علامت مى زنيم. اين دو علامت را به خط باسن كوچك وصل مى كنيم. سپس خط عمود وسط مستطيل را از پاى دامن تا خط كمر چيده و مقدار 8 تا 12 سانتيمتر به دلخواه اوزمان دهيد. (مطابق شكل)

بانوان عزيز! دقت كنيد كه هنگام برش پارچه, بايد 8 عدد از الگوى اوزمان داده شده روى پارچه ببريد و براى هر تكه كه مى خواهيد ببريد, جاى دوخت در طرفين و بالا و پايين دامن بگذاريد سپس برش بزنيد. زيپ اين دامن بنا به سليقه شما هم مى تواند در پهلوى دامن دوخته شود و هم در پشت دامن . پس هر كدام را تمايل داشتيد انتخاب كنيد و زيپ را بدوزيد. سپس كمر را وصل كنيد. دامن هشت ترك آماده پوشيدن مى باشد.

بخش دوم: نكاتى كه دانستن آن براى خياطى لازم است.

اتو كشيدن:

بسيارى از بانوان محترم و خانه دار, هنگام اتو كشيدن دچار اشكال مى شوند و اين اشكال ممكن است دلايل مختلفى داشته باشد: مثلا عدم آشنايى به اين مساله كه هر پارچه اى با چه درجه حرارتى بايد اتو شود و يا اينكه نمى دانند اگر ته اتويشان كثيف شد, نبايد با سيم ظرفشويى و غيره به تميز كردن آن بپردازند بلكه اين كار نيز براى خود روشى دارد و خلاصه خيلى اشكالات ديگر. بنابراين, بر آن شديم در اين شماره اتو كشيدن را به طريقه صحيح آموزش دهيم. مسلما با موضوعاتى كه گفته خواهد شد هم اشكالات شما رفع مى گردد و هم بر دانستنيهاى شما افزوده مى گردد.

اتو در وزنهاى مختلف و انواع گوناگون تهيه مى شود. اتوى سبك وزن براى پارچه هاى لطيف و اتوى سنگين وزن جهت پارچه هاى ضخيم به كار مى رود. امروزه رايج ترين اتوهاى مورد استفاده در حرفه خياطى دو نوع مى باشد. نوع اول اتوى برقى اتوماتيك است كه داراى روكش كروم است كه زنگ نمى زند. در ضمن داراى صفحه مدرجى براى تنظيم درجه حرارت مى باشد. نوع ديگر اتوى بخار مى باشد كه داراى يك صفحه مشبك و يك مخزن براى ريختن آب درون آن مى باشد. بهتر است براى اين اتو از آب جوشيده شده استفاده كنيد. هر بار پس از اتمام كار, آب اتو را خالى كنيد تا املاح آب داخل مخزن آن رسوب نكند. اتوكشى را بهتر است كه روى ميز اتو انجام دهيد. ميز اتو در دو نوع پايه دار و بى پايه تهيه مى شود كه نوع پايه دار آن بهتر مى باشد و مى توان بلندى آن را با قامت استفاده كننده متناسب ساخت. روى ميز اتو را با پارچه سفيد نخى بپوشانيد. در مورد اتوى پارچه مخمل, در حرفه خياطى از تخته مخصوص آن استفاده مى شود. اين وسيله از يك تخته نازك با پارچه ضخيم تهيه شده كه تمام سطح آن از سوزنهايى در فاصله هاى نزديك به هم پوشيده شده است. پارچه مخمل را از روى پرز آن روى سوزنها پهن كنيد و پشت پارچه مخمل را به آهستگى اتو نماييد. علت استفاده از اين وسيله جلوگيرى از برق افتادن و حفظ خواب مخمل مى باشد. البته معمولا در خانه ها, اين وسيله كمتر يافت مى شود. بنابراين اتو را روى دسته خود قرار داده و مخمل را از پشت روى اتو بكشيد و زود رد كنيد. اگر مخمل قدرى خواب و ناخواب شد آن را از پشت روى بخار آب جوش قرار دهيد تا خوابش ميزان شود.

از بين بردن برق مخمل:

براى از بين بردن برق مخمل كه بيشتر در پشت دامنها بوجود مىآيد, يك تكه پارچه مخمل را روى جااتو پهن كنيد و قسمت برق دار مخمل را روى آن قرار دهيد طورى كه دو روى پرزدار مخمل روى هم قرار بگيرد. سپس يك پارچه سفيد از جنس وال نخى يا چلوار نازك را خيس كرده و در قسمت پشت محل برق دار پهن كنيد. اتوى داغ را طورى روى پارچه نم دار قرار دهيد كه با پارچه نم دار تماس بگيرد ولى فشار نياورد. اين پارچه چون نم دارد بخار مى كند و سپس پارچه و مخمل را تكان دهيد تا برق آن از بين برود.

چگونگى اتوكشى:

اتو و ميز اتو را نزديك چرخ خياطى قرار دهيد تا پس از چرخ كردن هر درز بتوانيد بلافاصله آن را اتو كنيد. هيچ گاه اتوكشى را نگذاريد تا بعد از تمام شدن دوختن لباس انجام دهيد. حرارت اتو بايد مناسب با نوع پارچه باشد. بدين ترتيب كه براى پارچه هاى نخى از حرارت زياد, پارچه هاى پشمى حرارت متوسط و پارچه هاى نايلونى حرارت كم استفاده نمود. هيچ وقت نبايد با نوك انگشتان لباس را جهت اتو آب زد چون بعضى از قسمتهاى لباس مرطوب و بعضى قسمتها خشك باقى مى ماند و اين كار باعث لكه شدن بعضى پارچه ها مى شود. براى جلوگيرى از اين كار بايد يك اسفنج را مرطوب كنيد و لباس را به طور يكنواخت به وسيله آن مرطوب كنيد. درزها را به طرفين باز كنيد سپس اتو بزنيد. جاى كوك بر اثر اتو زدن روى بعضى پارچه ها باقى مى ماند كه بايد دقت شود. پارچه هاى نخى بايد از پشت اتو شود اما روى لباسهاى پشمى بايد دستمال مرطوب گذارده و روى آن را اتو كرد. معمولا لباسها را به راه پارچه (طول پارچه) اتو مى كشند كه كش نيايد. براى اين كه پارچه در اثر اتوكشى برق نيفتد بايد هميشه آرام اتو بكشيد و اگر برق افتاد با مالش به وسيله پارچه زبر و مرطوب برق آن را رفع نمود. براى اتوكشى درز آستين, درز حلقه آستين و مچ مى توان از وسيله اى به نام ژانت استفاده كرد. ژانت را در داخل آستين قرار دهيد و به راحتى درزهاى آن را اتو نماييد. قسمت پهن آن براى اتوى بالاى آستين و قسمت باريكتر براى درز و مچ آستين به كار مى رود. در صورت در دسترس نبودن تخته اتوى آستين مى توان از حوله تاشده استفاده كرد. بالاى آستين را بايد با نوك دستگاه اتو نمود. در مورد لباسهاى آستردار بايد ابتداآستر را اتو كشيد.

براى انداختن خط شلوار مردانه, پس از اتو كردن تمام شلوار, درز هر دو قسمت جلو و پشت هر پاى شلوار را روى هم قرار داده تكان مى دهيم. سپس هر قسمت را صاف مى كنيم و اتو مى نماييم.

يقه و مچ اول از پشت اتو مى شود و سپس از رو, از لبه به سمت وسط كه چنانچه چين افتاده, چينها به وسط منتقل شود. پس از اتمام اتوكشى هنوز پيراهن قدرى نم دارد. پس بهتر است قبل از آنكه آن را تا كنيد چند دقيقه اى روى ميز بگذاريد تا هوا بخورد. سپس تا كنيد تا اتوى آن حفظ شود.

اگر ته اتو كثيف شد, روى يك قطعه موم سفيد يا شمع ماليده تا تميز شود. سپس با يك پارچه خوب پاك مى كنيم. اگر ته اتو زنگ زد, با روغن و كاغذ سمباده نرم پاك كرده بعد موم ماليده و با پارچه تميز كنيد. البته اگر ته اتو در اثر اتو كشيدن كثيف شد روش ديگرى هم براى تميز كردن آن وجود دارد. مى توانيد باقيمانده هاى يك قالب صابون را ته يك سينى كمى بزرگتر از كف اتو بماليد سپس مقدار كمى آب هم در سينى بريزيد و باقيمانده هاى صابون را در سينى قرار دهيد. بعد كف اتو را توى سينى بگذاريد. آب بايد خيلى كم باشد تا وارد قسمت برقى دستگاه نگردد. مدت 12 ساعت اجازه دهيد در همين وضعيت باقى بماند. بعد از آن با يك تكه پارچه يا اسكاج نرم تميز كنيد. ته اتو كاملا تميز مى شود.

اميدواريم شما هم اتو كشيدن و جزئيات آن را فرا گرفته باشيد.