راههاي ثابت شدن نجاست

عبدالرحيم موگهى

نجاست (و ناپاكى ِ) هر چيز از سه راه ثابت مى شود:

اول (1): آنكه خود انسان يقين (2) كند چيزى نجس است . و(3) اگر گمان داشته باشد چيزى نجس است , لازم نيست از آن اجتناب نمايد, مگر آنكه (4) به واسطهء گمان , اطمينانى كه مردم عادى آن را علم (و يقين ) به حساب مى آورند حاصل شود كه در اين صورت اجتناب لازم است ; بنابراين غذا خوردن در قهوه خانه ها و مهمانخانه هايى كه افراد لااُبالى (و بى بند و بار) و كسانى كه پاكى و نجسى را مراعات نمى كنند در آنها غذا مى خورند, اگر انسان يقين (5) نداشته باشد غذايى را كه براى او آورده اند نجس است اشكال ندارد.

دوم : آنكه كسى كه چيزى در اختيار اوست بگويد آن چيز نجس است (6); مثلاً... (پدر يا مادر يا خواهر و يا برادر انسان ) بگويد ظرف يا چيز ديگرى كه در اختيار اوست نجس مى باشد.

سوم : آنكه (7) دو مردم عادل بگويند چيزى نجس است , و نيز(8) اگر يك نفر عادل هم بگويد چيزى نجس است , بنابر احتياط واجب بايد از آن چيز اجتناب كرد(9) (م 125.

3ـ راه نجس شدن چيزهاى پاك

1ـ اگر چيز پاك به چيز نجس برسد و هر دو يا يكى از آنها به طورى تر باشد كه ترى يكى به ديگرى برسد چيز پاك نجس مى شود(10). و اگرترى به قدرى كم باشد كه به ديگرى نرسد, چيزى كه پاك بوده نجس نمى شود(11)(م 129.

2ـ اگر(12) چيز پاكى به چيز نجس برسد و انسان شك كند كه هر دو يا يكى از آنها تر بوده يا نه , آن چيز پاك نجس نمى شود(13) (م 130.

يادآورى

(مواد و چيزهاى درهم آميخته يا همان ) اَخلاطى (14) كه از بينى يا گلو مى آيد, اگر خون داشته باشد, جايى كه ]; خون دارد نجس و بقيهء آن پاك است . پس اگر به بيرون دهان يا بينى برسد, مقدارى را كه انسان يقين دارد جاى نجسِ اخلاط به آن رسيده نجس است , و محلى را كه شك دارد جاى نجس به آن رسيده يا نه پاك مى باشد (م 136. احترام گذاشتن به ورق قرآن يا كاغذى كه اسم خدا(15) يا پيغمبر يا امام بر آن نوشته شده , لازم است اً(مثلاً روى آنها پا نگذاريم و روى آنها ننشينيم ) (با استفاده از: م 144. خوردن (16) و آشاميدن چيز نجس حرام است , و نيز(17)خورانيدن عَين (و ذات و خودِ) نجس به اطفال (=ح كودكان ) حرام مى باشد. ولى اگر خود طفل (= كودك ) غذاى نجس را بخورد, يا با دستِ نجس , غذا را نجس كند و3خورد, جلوگيرى از او لازم نيست (18) (م 145.

1ـ زنجانى : اول آنكه خود انسان يقين يا اطمينان كند و يا نوع مردم يقين يا اطمينان كنند كه چيزى نجس است , و چنانچه در جايى كه نوع مردم اطمينان به نجاست ندارند, انسان برخلاف متعارف اطمينان به نجاست داشته باشد, حكم به نجاست آن نمى شود, و اگر اطمينان شخصى يا نوعى نباشد, اگرچه گمان داشته باشد چيزى نجس است , لازم نيست از آن اجتناب كند. بنابراين غذا خوردن ...(م 122.

2ـ بهجت :... يا ظن (و گمان ِ) اطمينان آور پيدا كند كه چيزى نجس است , وگرنه لازم نيست از آن اجتناب نمايد... (م 125 تبريزى :... يا اطمينان كند چيزى نجس است (م 122.

3ـ مكارم :... ولى گمان حتى گمان قوى (در ثابت شدن نجاست ) كافى نيست ... (م 136.

4ـ از عبارت (مگر آنكه ...) تا عبارت (... اجتناب لازم است ) در رسالهء مراجع ديگر ديده نشد.

5ـ تبريزى :... يا اطمينان نداشته باشد... (م 122 زنجانى : در آنها غذا مى خورند تا يقين يا اطمينان شخصى يا نوعى به نجاست غذايى كه براى انسان مى آورند نباشد اشكال ندارد. (م 122.

6ـ بهجت :... نجس است و از گفتهء او اطمينان حاصل گردد, مثلاً... (م 125.<5

7.مكارم : ... سوم دو نفر عادل و يا حتي يك نفر گواهي دهد ( م 136 )

8ـ تبريزى :... و نيز اگر يك فرد عادل بلكه شخص مُوَثَّق (و مورد اطمينان ) اگرچه عادل هم نباشد بگويدچيزى نجس است , بايد از آن چيز اجتناب (و پرهيز) كرد (م 122.

9ـ زنجانى : و با گفتن يك مرد عادل نجاست ثابت نمى شود (م 122.

10ـ توضيحى در اين قسمت در رسالهء آقاى تبريزى وجود دارد كه مقلّدان ايشان به آنجا مراجعه كنند (م 126 مكارم :... اما اگر هر دو خشك باشند, يا رطوبت به قدرى كم باشد كه سرايت نكند (و به ديگرى نرسد) پاك است , مگر در ملاقات چيزى با مردهء انسان بيش از غُسل دادن كه احتياط واجب اجتناب است , هر چند خشك باشد (م 143.

11ـ بهجت :... نجس نمى شود ولى اگر دست انسان به بدن مَيِّتى (= مُرده اى ) كه هنوز او را غسل نداده اند برسد,اگرچه بدن ميت خشك باشد, احتياط در اين است كه دست را بشويد (م 127 تبريزى :... نجس نمى شود,اگرچه به عَين (و خود) نجس برسد (م 126.

12ـ مكارم : اگر در ملاقات يا در رطوبت داشتن شك كند, آن چيز نجس نمى شود (م 144.

13ـ تبريزى : نجس نمى شود مگر حالت سابقه (و گذشته ء) چيز پاك , رطوبت مُسريه (و سرايت كننده ) باشد(م 127.

14ـ مكارم : اخلاطى كه از بينى يا گلو مى آيد, هرگاه غليظ باشد و نقطه اى از آن خون داشته باشد همان نقطه نجس است . و اگر روان باشد همه نجس مى شود (م 150 زنجانى : اخلاط غليظى كه از بينى يا گلو مى آيد...(م 133.

15ـ زنجانى : اسم خدا يا يكى از معصومين :...(م 141.

16ـ تبريزى : خوردن و آشاميدن چيز مُتَنَجّس (= نجس شده توسط چيز نجسى ) حرام است . و همچنين است خورانيدن آن به ديگرى , و در خورانيدن آن به طفل و ديوانه اَظهَر (ظاهرتر و روشنتر) جواز است (و اشكالى ندارد) و اگر خود طفل يا ديوانه غذاى نجس را بخورد يا با دست نجس , غذا را نجس كند و بخورد, بى اشكال لازم نيست از او جلوگيرى كنند (م 142 مكارم : خوردن و آشاميدن چيز نجس حرام است , و خورانيدن عين نجس ];66ّمانند مُسكِرات (= چيزهاى مست كننده ) به اطفال نيز حرام مى باشد. و بنابر احتياط واجب بايد از خورانيدن غذايى كه نجس شده به اطفال نيز خوددارى كرد, اما آنچه بر اثر نجس بودن دستِ خود آنها نجس مى شود, اشكال ندارد (م 154.

17ـ بهجت :... و نيز خورانيدن عين نجس به اطفال در صورتى كه ضرر داشته باشد حرام مى باشد, بلكه اگرضرر هم نداشته باشد, بنابر احتياط واجب بايد از آن خوددارى كنند. و همچنين است چيزهايى كه پاك است ولى خوردنش حرام است بنابر احتياط ولى خوراندن غذاهايى كه نجس شده است به طفل حرام نيست ... (م 142.

18ـ زنجانى : خوردن و آشاميدن چيز نجس يا متنجّس حرام است . و همچنين خوراندن آن به ديگرى درصورتى كه ضرر داشته باشد, و نيز خوراندن چيز مست كننده و چيزى كه حيوانى مانند موش در آن مرده باشد, هرچند ضرر نداشته باشد, بلكه بنابر احتياط واجب بايد از خوراندن ساير اشياى نجس يا متنجّس نيز خوددارى كرد(م 142.

احكام جوانان و نوجوانان ويژه پسران