بررسى دليلها - ورود کافران به مساجد و اماکن مقدس نسخه متنی

(لأنهم انجاس والنجاسة تمنع المساجد.)

آنگاه آشكارا مى گويد: فرقى نيست بين آن كه هدف از ورود به مسجد انجام كار روايى مانند خوردن و خوابيدن باشد, يا كار شايسته اى مانند شنيدن قرآن, فراگيرى دانش و حديث.

مى افزايد: اگر گروهى از كافران و مشركان بر امام مسلمانان وارد شدند, بايد آنان را در منزلهاى مسلمانان يا ميهمانخانه ها جاى دهد و اگر ناگزير شد, مى تواند در مسجد جاى دهد, چرا كه پيامبر(ص) اسراى يهود بنى قريظه و بنى نضير را در مسجد النبى جاى داد, هر چند احتياط آن است كه اين كار را نكند; زيرا اين عمل پيامبر(ص) پيش از نزول آيه شريفه (انما المشركون نجس…) بوده است15.

بنابراين, اصل استدلال در مبسوط همان استدلال در كتاب خلاف است. افزون بر آن, در اين جا سيره پيامبر(ص) را بر جاى دادن كافران درمسجد, پذيرفته, ولى از استناد به آن سرباز زده, به اين دليل كه اين سيره تا پيش از نازل شدن آيه شريفه بوده است.

علامه در تذكره بيش ترين استدلال را دارد و پس ازجدا كردن مسجدالحرام از ديگر مساجد, درباره ناروايى ورود كافران به مسجدالحرام چنين مى نويسد:

(لايجوز لمشرك ذمى او حربى دخوله اجماعاً لقوله تعالى: فلا يقربوا المسجد الحرام بعد عامهم هذا.)

به اجماع علما, روا نيست مشرك, ذمى ياحربى, وارد مسجدالحرام شود به دليل فرموده خداوند:از اين سال به بعد نزديك مسجد الحرام نشوند.

وى درباره ناروايى ورود به ديگر مساجد, چنين استدلال مى كند:

1 . احترام به مسجد: (لأنه مسجد فلايجوز لهم الدخول كالحرم).

2 . بايستگى دور نگه داشتن مساجد از ناپاكيها: (ولقوله(ص) جنبوا مساجدكم النجاسة).

چنانكه پس از اين شرح خواهيم داد, اين دو دليل, از شاخه هاى استدلال به همان آيه شريفه است.

3 . مشهور بودن ناروايى ورود كافران به مساجد, درصدر اسلام: (ولأن منعهم كان مشهوراً.)

4 . همراه بودن كافران با آلودگيهايى چون جنابت كه آنان را از ماندن درمساجد باز مى دارد: (ولعدم انفكاكهم من حدث الجنابة و…).

5 . بستگى نداشتن آنان با مساجد: (ولأنهم ليسوا من اهل المساجد).

6 . جلوگيرى از ورود آنان به مساجد, به گونه اى كوچك شمردن آنان است كه ما وظيفه داريم آن را انجام دهيم: (ولأن منعهم من الدخول فيه اذلال وقد امرنا به).

و همو مى نويسد:

(اگر سيره اى از پيامبر(ص) بر جاى دادن كافران در مسجد ثابت شود, مربوط به صدر اسلام است.)16

صاحب جواهر نيز, همانند همين دليلها را مى آورد با اين فرق كه بر ناروايى ورود كافران به ديگر مساجد, اجماع فقيهان شيعه را نقل مى كند:

(… كما صرح با جماعهم عليه فى المسالك بل فى المنتهى نسبته الى مذهب اهل البيت (ع).)17

چنانكه در مسالك به اجماع تصريح شده, بلكه در منتهى آن را به مذهب اهل بيت نسبت داده است.

شيخ يوسف بحرانى درحدائق, در بحث احكام مساجد, بر حرام بودن ورود يهود و نصارا به مساجد, تنها به دو روايت استدلال مى كند كه مضمون هر دو روايت, يكى است.

بنابراين, مجموع دليلهايى را كه فقيهان بر ناروايى ورود كافران به مسجد اقامه كرده اند, مى توان اين چنين دسته بندى كرد:

1 . كتاب.

2 . حديث.

3 . اجماع.

4 . سيره يا شهرت عملى.

5 . ديگر تأييد كننده ها.

بررسى دليلها

فقيهان, به هنگام بحث و بررسى, بين مسجد الحرام و ديگر مساجد جدا كرده اند. هر چند در نتيجه كه همان ناروايى ورود به مساجد باشد, يكسان نظر داده اند, ولى در دليلهايى كه اقامه كرده اند و چگونگى استدلال فرق گذاشته اند. ما نيز, به پيروى از آن بزرگان, بحث و بررسى دليلها را در دو مورد دنبال مى كنيم:

1 . ناروايى ورود كافران به مسجد الحرام.

2 . ناروايى ورود كافران به ديگر مساجد.

ناروايى ورود كافران به مسجد الحرام

مهم ترين دليلى كه هم فقهاى شيعه و هم سنى برناروايى ورود كافران به مسجدالحرام اقامه كرده اند, اين آيه شريفه است:

(يا ايها الذين آمنوا انما المشركون نجس فلايقربوا المسجدالحرام بعد عامهم هذا.)18

بى گمان آيه شريفه در مورد مشركانى نازل شده است كه در هنگام حج, براى انجام مراسم خود به مسجدالحرام مى آمدند و در كنار آن به كار تجارت و بازرگانى نيز مى پرداخته اند, تا اين كه در ذيحجه سال نهم هجرت على(ع) از سوى پيامبر(ص) مأموريت مى يابد با ابلاغ اين دستور خداوند آنان را از آمدن به مسجدالحرام و مكه باز دارد.