احكام نماز

عبدالرحيم موگهى

در هنگام مسافرت و طبق شرايطى , مثل آنكه سفر انسان كمتر از هشت فرسخ شرعى نباشد, بايد نمازهاى چهار ركعتى را به صورت دو ركعتى بخوانيم . براى دانستن شرايط نماز مسافر و احكام آن به رسالهء توضيح المسائل مرجع تقليد خود مراجعه كنيد.

توجه

اگر(1) در نماز ظهر يا عصر نيّت كند كه چهار ركعت نماز مى خوانم و معيّن نكند كه نماز ظهر است ياعصر(2), نماز او باطل است (3). و نيز كسى كه مثلاً قضاى نماز ظهر بر او واجب است , اگر در وقت نماز ظهر بخواند نماز قضا يا نماز ظهر را بخواند, بايد(4) نمازى را كه مى خواند در نيّت معيّن كند(5) (م 966.

بر مرد (و پسر) واجب است حمد و سورهء نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند, و بر مرد (و پسر) و زَن (و دختر) واجب است حمد و سورهء نماز ظهر و عصر را آهسته بخواند (م 1013.

زن (و دختر) مى تواند حمد و سورهء نماز صبح و مغرب و عشا را بلند يا آهسته بخواند, ولى اگر نامَحرَم صدايش را بشنود(6) , بنابر احتياط واجب (7) بايد آهسته بخواند (م 1015.

انسان بايد نماز را ياد بگيرد كه غلط نخواند, و كسى كه به هيچ قسم نمى تواند صحيح آن را ياد بگيرد, بايدهر طور كه مى تواند بخواند... (م 1018.

بر مرد (و پسر) و زَن (و دختر) واجب است كه در ركعت سوم و چهارم نماز, حمد يا تسبيحات را آهسته بخواند (م 1028.

اگر در جايى كه بايد نماز را بلند خواند, (نمازگزار) عمداً آهسته بخواند, يا در جايى كه بايد آهسته خواند عمداً بلند بخواند, نمازش باطل است . ولى اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسأله باشد(8) صحيح است (9),

و اگر در بين خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه كرده (10), لازم نيست (305 مقدارى را كه خوانده دوباره بخواند (م 1016.

اگر (نمازگزار) پيش از آنكه به مقدار ركوع خم شود و بدن آرام گيرد, عمداً(11) ذكر ركوع را بگويد(12)نمازش باطل (13) است (14) (م 1053. اگر (نمازگزار) پيش از تمام شدن ذكر واجب عمداً سر(15) از ركوع بردارد(16) نمازش باطل است , و اگردسَهواً(17) (و غير عمدى ) سر بردارد, چنانچه پيش از آنكه از حال ركوع خارج شود يادش بيايد(18) كه ذكردركوع را تمام نكرده , بايد در حال آرامى بدن دوباره ذكر را بگويد, و اگر بعد از آنكه از حال ركوع خارج شد يادش 7يايد(19), نماز او صحيح است (20) (م 1054. اگر پيش از آنكه پيشانى به زمين برسد و بدن آرام گيرد, (نمازگزار) عمداً ذكر سجده را بگويد(21), يا پيش باز تمام شدن ذكر عمداً سر از سجده بردارد, نماز باطل است (22) (م 1072.

اگر پيش از آنكه پيشانى به زمين برسد و بدن آرام گيرد(318, (نمازگزار) سهواً ذكر سجده را بگويد, و پيش حاز آنكه سر از سجده بردارد بفهمد اشتباه كرده , بايد دوباره در حال آرام بودن , ذكر را بگويد (م 1073. اگر(319 (نمازگزار) موقعى كه ذكر سجده را مى گويد, يكى از هفت عضو را عمداً از زمين بردارد(320, نمازخ باطل مى شود(321. ولى موقعى كه مشغول گفتن ذكر نيست , اگر غير پيشانى جاهاى ديگر را از زمين بردارد ودوباره بگذارد اشكال ندارد (م 1075. بايد بين پيشانىِ (نمازگزار) و آنچه بر آن سجده مى كند, چيزى (مانند موها يا چادر, فاصله ) نباشد...(م 1081. در سجده ... اگر به واسطهء بلند بودن ناخن , سر شست به زمين نرسد, نماز باطل است ...(28) (م 1083. (در نماز جماعت ,) مأموم (= كسى كه پشت سر پيشنماز و امام جماعت نماز مى خواند) بايد غير از حمد وحسوره , همه چيز نماز را خودش بخواند, ولى اگر ركعت اول يا دوم او, ركعت سوم يا چهارم امام (جماعت ) باشد,7ايد حمد و سوره را (با صداى آهسته ) بخواند (م 1482.

1ـ زنجانى : در نيّت نماز بايد ظهر يا عصر بودن نماز را معيّن كند ولَو به نَحْو اجمال , مثل آ نكه نيّت كند:آنچه بر من واجب شده به جاى مى آورم , پس اگر در نماز ظهر يا در نماز عصر نيّت كند كه چهار ركعت نمازمى خوانم و به نحو اجمال هم معيّن نكند ظهر است يا عصر, نماز او باطل است (م 953.

2ـ بهجت : و تصميم هيچ كدام از اين دو را نداشته باشد (م 780.

3ـ مكارم : در موقع نيّت بايد قصد كند كه نماز ظهر مى خواند يا عصر يا نمازهاى ديگر (م 866.

4ـ مكارم : بنابر احتياط واجب (م 866.

5ـ بهجت : بنابر اَحوَط (م 780.

6ـ بهجت : بايد آهسته بخواند, در صورتى كه شنيدن صداى او حرام باشد, مثلاً ترس فتنه و لذت بردن دربين باشد بنابر اظهر (م 818.

7ـ زنجانى (م 1003 و مكارم (م 906: بنابر احتياط مستحب .

8ـ بهجت : يا مسأله را نداند و احتمال خلاف هم ندهد و ترديد (و شك ) در صحت عملش نداشته باشد, به طورى كه قصد قربت از او حاصل بشود, نمازش صحيح است (م 819.

9ـ مكارم : مگر اينكه در ياد گرفتن مسأله كوتاهى كرده باشد كه بنابر احتياط واجب اِعاده مى كند (و دوباره نماز را مى خواند) (م 908.

10ـ زنجانى : بفهمد فراموش كرده ... (م 1004.

11ـ بهجت : بنابر اظهر (م 819.

12ـ زنجانى : با علم و عمد... (م 1041.

13ـ تبريزى : بنابر احتياط, لازم است دوباره ذكر را بعد از آرام گرفتن بدن بگويد و نماز را اعاده كند(م 1041.

14ـ مكارم : بايد (ذكر را) بعد از آرام گرفتن اعاده كند, حتى اگر عمداً اين كار را كند احتياط اين است كه نمازرا نيز بعداً اعاده نمايد (م 934.

15ـ بهجت : اين مسأله در رسالهء ايشان ديده نشد.

16ـ زنجانى : با علم و عمد... (م 1042.

17ـ تبريزى : كه از حد ركوع خارج شود نمازش باطل است (م 1042.

18ـ زنجانى : يا به جهت ندانستن مسأله سر بر دارد... (م 1042.

19ـ زنجانى : متوجه شود بايد در حال آرامى بدن ذكر را بگويد... (م 1042.

20ـ زنجانى : متوجه شود... (1042.

21ـ بهجت : اين مسأله در رسالهء ايشان ديده ن.

22ـ تبريزى : بايد دوباره ذكر را بعد از گذاشتن پيشانى و آرام شدن تكرار كند, و بنابر احتياط نماز را نيز اعاده نمايد (م 1060.

23ـ مكارم : هرگاه پيش از آنكه بدن آرام گيرد, ذكر سجده را شروع كند باطل است . همچنين اگر قسمتى از آن را هنگام بلند شدن از سجده بگويد (م 948 زنجانى : اگر پيش از آنكه پيشانى به زمين برسد و بدن آرام گيردعمداً ذكر سجده را بگويد, يا بدون ذكر يا قبل از تمام شدن آن , سر از سجده بردارد يا در حالت ذكر واجب يا ذكرمستحبى كه به قصد ورود مى گويد بدن را حركت دهد, نمازش باطل است (م 1060.

24ـ تبريزى : عبارت (و بدن آرام گيرد) در رسالهء ايشان ديده نشد (م 1061.

25ـ مكارم : هنگامى كه مشغول ذكر نيست مى تواند بعضى از اعضاى هفتگانه را جز پيشانى از زمين بردارد ياجابه جا كند, ولى در موقع ذكر جايز نيست (م 949.

26ـ تبريزى : بايد ذكر را دوباره بعد از گذاشتن تمام اعضا تكرار (كند) و بعد نماز را اعاده كند (م 1063.

27ـ بهجت : موقعى كه ذكر سجده را مى گويد بايد تمام هفت عضو روى زمين باشد و از زمين برداشته نشوند, ولى موقعى كه ... (م 864.

28ـ مكارم : اشكال دارد (م 955 تبريزى : و كسى كه از روى تقصير به واسطهء ندانستن مسأله نمازهاى خودرا همين طور خوانده , بايد دوباره بخواند. و اگر روى شست يا باطن آن را به زمين بگذارد كافى است (م 1071 زنجانى :... و كسى كه به واسطهء ندانستن مسأله نمازهاى خود را اين طور خوانده , بنابر احتياط واجب بايد دوباره بخواند (م 1071.

احكام جوانان و نوجوانان ويژه پسران