فرقه وهابیت و عملکرد آن در تاریخ معاصر نسخه متنی

فرقه وهّابيت و عملكرد آن در تاريخ معاصر
پژوهشگر: عباس جعفري
چکيده: در اين مقاله، به ساختار مذهبي، فرهنگي و سياسي كشور عربستان سعودي و عملكرد آن در دوره هاي اخير، پس از تأسيس كشور و استقرار قدرت وهّابيان اشاره مي شود
مقدّمه
به طور قطع، مي توان گفت: در دنياي كنوني، غير از كشور ايران، هيچ دولتِ اسلامي كه قانون و مقرّرات حاكم بر آن كشور، برخاسته از قرآن و سنّت صحيح (متجلّي در تشيّع اثنا عشري) باشد، وجود ندارد. در اين ميان، كشور عربستان به جهت قداستي كه حرمين شريفين به آن بخشيده و در نگاه مسلمانان جهان به عنوان مهبط وحي و كانون نزول قرآن و سرزمين پيامبر اكرم(صلي الله عليه وآله) در دوره 23 ساله شناخته شده جايگاه ويژه اي دارد.
اين كشور از گذشته اي نسبتاً دور، تحت حاكميت تركان عثماني قرار داشته و پس از جنگ جهاني اول و دوم با تلاش حاكمان محلّي و با حمايت بريتانيا و امريكا خاندان آل سعود بر سر كار آمدند و تاكنون بر اين سرزمين شريف حكم راني مي كنند و در پرتو حكومت اين خاندان است كه مذهب وهابيّت در اين كشور رواج يافته است.
در رأس برنامه هاي فكري وهّابيان مبارزه با افكار و انديشه هاي ناب تشيّعِ دوازده امامي قرار دارد كه كانون آن، كشور ايران با سرمايه عظيم و گران سنگ حوزه هاي علميه و مراجع و علماي بزرگ است.
يكي از ابزارهاي مهم حاكمان عربستان سلاح نفت و ثروت حاصل از فروش آن به سراسر جهان و سعي و تلاش زياد مبني بر معرفي اسلامِ سلف صالح به مسلمانان كشورهاي اسلامي در آسيا، افريقا، اروپا و امريكا مي باشد كه اين مسأله پس از پيروزي انقلاب اسلامي ايران گسترش زيادتري پيدا كرد.
چاپ كتاب هاي پيشوايان سلفيه و وهّابي مانند ابن تيميه، ابن قيّم، محمدبن عبدالوهّاب و خاندان او و صدها كتاب1 و مجله ديگر در عربستان و خارج از آن، بر عليه تشيّع، انقلاب اسلامي، رهبري و مردم ايران با به كارگيري جديدترين فناوري تبليغاتي و همچنين تربيت مبلّغان وهّابي و تأمين هزينه هاي مالي آن ها، ساختن مساجد متعدّد در سراسر جهان، كمك هاي بلا عوض و سرمايه گذاري هاي كلان در راه نشر و گسترش اسلام سعودي، گوشه اي از فعاليت هاي حاكمان وهابي به شمار مي آيد.
البته وهّابيت در زمان حاضر، ديگر آن وهّابيت خشن اوليه در دهه هاي نخستين قرن بيستم (1913 م) نيست كه در راه استقرار حاكميت خود، با كمك اربابان قدرتمند مانند انگلستان، هرگونه صداي مخالف مانند آل رشيد در كويت (مورد حمايت عثمانيان) و شرفاي مكّه را سركوب نمود، بلكه وهّابيت كنوني حاكميتي به ظاهر مهربان با مردم و متمايل به دست رسي به آخرين پيشرفت هاي علمي و صنعتي جهان و مظاهر نوين تمدن و رفاه مي باشد كه البته اين ها همه از قدرت نفت و ثروت فراوان كشور عربستان مي باشد كه بنا به اعتراف كشورهاي صنعتي دنيا، بر بيش ترين و بزرگ ترين انبارهاي نفت جهان (41) تسلط دارد.2
در مركزيت وهّابيان عربستان، پادشاه (مَلِك) حاكم مطلق است و هيچ كس حق عزل او را ندارد و تاكنون كه بيش از هفتاد سال از تأسيس حكومت آل سعود مي گذرد، هيچ گونه قانون مدوّني كه در برابر اراده و خواست پادشاه قرار داشته باشد، وجود ندارد. امروزه منافع مردم عربستان با خاندان سعودي گره خورده است. از اين رو، حفظ آل سعود و تسلّط آنان بر امور كشور و شؤون مملكتي با هر قيمت، در درجه اول اهميت قرار دارد. جمعيت خاندان آل سعود، كه بيش از چهار هزار نفر مي باشند، عمده مشاغل و پست هاي كليدي را در سراسر كشور وسيع و پهناور عربستان در دست دارند.
مذهب رسمي كشور عربستان سنّي حنبلي است كه بر اساس تعاليم محمدبن عبدالوهّاب اداره مي شود و اقليّتي (15%) در منطقه شرقي، قطيف، احساء، دمام و ظهران شيعه مي باشند. خاندان محمدبن عبدالوهّاب كه به «آل الشيخ» معروف شده اند، پست هاي مهم افتا، ارشاد، تبليغات، آموزش مذهب وهّابيت و مانند آن را در دست دارند.
در ذيل، به ساختار مذهبي، فرهنگي و سياسي كشور عربستان سعودي و عملكرد آن در دوره هاي اخير، پس از تأسيس كشور و استقرار قدرت وهّابيان اشاره مي شود:
الف. مذهب وهّابي گري
محمدبن عبدالوهّاب نجدي تميمي در سال 1115 هـ ./ 1703 م. در عُيينه (يكي از مناطق نجد در جزيرة العرب) به دنيا آمد. او مدت ها زير نظر پدر، برادر و استادان خود، علوم حديث، تفسير قرآن و تاريخ را فرا گرفت تا اين كه پدرش در سال 1153 هـ . از دنيا رفت. او مسافرت هاي متعددي انجام داد و سرانجام در سال 1160 هـ. رهسپار درعيه شد و با محمدبن سعود (حاكم منطقه) آشنا و آراء و پندارهاي خود مبني بر دعوت به توحيد خالص و سلفي گري را مطرح و او را مجذوب خود كرد و پيمان محكمي با هم امضا نمودند.
براساس اين پيمان تقسيم كاري صورت گرفت; يعني سمت سازمان دهي و رهبري نيروها (جيش و سپاه) و نصب والي و حاكم براي مناطق، به عهده محمد بن سعود و سِمَت فتوا دادن، قضاوت و نصب قاضي براي مناطق و اجراي حدود، تعزيرات و جمع و نظارت بر توزيع بيت المال بر عهده محمدبن عبدالوهّاب گذاشته شد.3
در سايه اين پيمان و اتحاد بين محمدبن عبدالوهّاب به عنوان «امام الدين» (العقيدة) و محمدبن سعود به عنوان «امام السيف» (الجيش)، با هدف گسترش توحيد و مبارزه با بدعت ها، حمله به مردم روستاها و شهرها آغاز شد و قريب شصت سال اين وحدت و همكاري ادامه پيدا كرد.
در طول اين مدت، محمدبن عبدالوهّاب با تمسّك به ظواهر بعضي از آيات و احاديث، تمامي مخالفان خود را كافر و مشرك خطاب مي كرد و فتواي قتل آنان و مصادره اموالشان را صادر مي نمود. او پس از تأليف كتاب هاي متعدد و تربيت شاگردان و طرف داران زيادي در سال 1206 هـ. درگذشت و در درعيه به خاك سپرده شد. اينك به طور خلاصه، به بخشي از آراء و پندارهاي محمدبن عبدالوهّاب اشاره مي شود:
توحيد: معناي «لااله الاالله» برائت جستن از هر معبودي غير از الله و اخلاص كامل به خداي يگانه است و هركسي كه به غير خداوند متوسّل شود، مشرك مي باشد; چون از غير خدا (مخلوقان) طلب كمك و ياري كرده است.
شفاعت: درخواست شفاعت از پيامبر و اولياي الهي جائز نيست و بدعت است.
قبور: ساختن بناها روي قبور و نذر و نياز و مانند آن شرك و بدعت است.
اعلان جنگ و جهاد: هر كسي كه دعوت به توحيد خالص را نپذيرد و با آن مخالفت كند، مال او حلال و خونش هدر است و جنگ هاي حكّام آل سعود و وهّابيان در حمله به مكّه، مدينه، عراق، يمن و سوريه بر اين اساس بوده است. البته علما و دانشمندان شيعه پاسخ هاي مناسبي به ادعاهاي وهّابيان داده اند.4
درباره ساير آراء و پندارهاي محمدبن عبدالوهّاب مانند مخالفت با اختراعات و اكتشافات جديد، مسأله دخانيات و مانند آن بحث هاي زيادي مطرح مي باشد كه از آن ها صرف نظر مي شود.5
ب. آثار و عملكردهاي فرهنگي، علمي وهّابيان
پس از آغاز و استمرار دعوت وهّابيان و استقرار حاكميت آل سعود، بيش تر سرزمين هاي مردم مسلمان جزيرة العرب مانند شهرهاي مكّه، مدينه، طائف، دمام، نجران، بريده، الكبار، هفوف، جدّه، تبوك، رياض (نجد) قطيف، الاحساء و مناطق ديگر به تصرف و اشغال حاكمان سعودي در آمد و با اجبار، آيين وهّابيان رسميت يافت، ولي تعدادي از مسلمانان مناطق شرقي مانند قطيف، احساء عسير و نجران، كه قبلاً شيعه اثنا عشري بودند، تسليم نشدند و هنوز هم مراسم ديني و مذهبي را طبق اعتقاد خود عمل مي كنند.
وهّابيان نسبت به آيين ها و شعاير مذهبي سخت گيري زيادي مي كنند و با تعمير و ساختن قبور پيامبران، زيارت قبور اموات، توسّل به اولياي الهي، نذر براي مردگان، طلب شفاعت و بزرگداشت آن ها، به طور جدّي، برخورد مي كنند!
تمامي كتب، مجلات و سخنان خطبا در مساجد، به ويژه مسجدالحرام و مسجدالنبي، كه چاپ، منتشر و ايراد مي شود، درباره مباحث توحيد و شرك، بدعت و نهي مردم در استفاده از دعا و توسّل و شفاعت مي باشد. اينك شرح مهم ترين مراكز و دستگاه هاي فرهنگي تبليغاتي وهّابيان:
1. تبليغ وهّابي گري در داخل عربستان
1ـ وزارت حج و اوقاف و ارشاد و شؤونات اسلامي: به دليل اهميتي كه مسأله حج در بين مسلمانان جهان دارد و همه ساله ميليون ها زن و مرد مسلمانِ عاشق حضور در مراسم عبادي ـ سياسي حج بيت اللّه الحرام و زيارت قبر مقدّس پيامبرگرامي و صحابه ايشان و بازديد از امكنه تاريخي، عازم عربستان مي شوند، حاكمان سعودي وزارت خانه مستقلي به نام «حج» تشكيل داده اند كه وظيفه اساسي و مهم آن، رسيدگي به مسائل حج و حجّاج مي باشد. تمامي علما و دانشمندان وهّابي، بايد آمادگي كامل در جهت برگزاري مراسم را داشته باشند و احكام و سؤالات شرعي حاجيان را طبق مذهب وهّابيت پاسخ گويند.
اداره حرمين شريفين (مكّه و مدينه) از وظايف عمده وزارت حج و شؤونات اسلامي است. اين وزارت خانه به طور منظّم، كتب، مجلاتي براي معرفي مكان هاي تاريخي و اعمال مذهبي مسلمانان طبق مذهب وهّابيت چاپ، منتشر و توزيع مي كند.6 لازم به ذكر است كه مؤسسات و نهادهاي متعددي مانند «مجلس شوراي الدعوة والارشاد»، «المجلس الاعلي و الشؤون الاسلامية»، «رياسة شؤون الحرم المكّي والحرم المدني»، «دور الحج في نشره الدعوة»، «هيئة الامر بالمعروف و النهي عن المنكر»، «الرسالة العالية لادارة الهجرة العلمية والاِفتا»، «الجماعة الخيرية لتحفيظ القرآن الكريم» و «هيئة كبار العلماء» زيرنظر وزارت حج فعاليت مي كنند كه هر كدام به سهم خود با برپايي جلسات، سخن راني ها در داخل و خارج، تأليف كتب و چاپ نشريات و توزيع و اهداي آنان، به ويژه در ايام حج (ماه هاي ذي القعدة و ذي الحجة)، به وظايف خود عمل مي كنند.
2ـ دانشگاه ها و مراكز علمي، مذهبي
1) «جامعة ام القري» بمكة المكرمة: اين دانشگاه در سال 1369 هـ. ابتدا به صورت دانشكده «الشريعة» تأسيس و در سال 1401 هـ. با موافقت مجلس الوزراء به دانشگاه ام القري تغيير نام داد. هدف از تأسيس اين دانشگاه، آموزش زبان عربي و گسترش فرهنگ اسلامي براي برادران و خواهران مي باشد و در شهرهاي جدّه و طائف نيز شعبه دارد.
دانشكده هاي «كلية الشريعة»، «مركز البحوث العلمي»، «احياء التراث الاسلامي»، «مركز البحوث النفسية والتربوية»، «مركز ابحاث الحج»، «معهد تعليم اللغة العربية» و «المركز العالمي للتعليم الاسلامي» زيرنظر اين دانشگاه فعاليت مي كنند.
اين دانشگاه تاكنون كتاب ها و مجلات متعددي را چاپ و منتشر كرده است.7
2) الجامعة الاسلامية بالمدينة المنوّرة: اين دانشگاه در سال 1380 هـ. براي خدمت به جهان اسلام و كمك به آموزش و تربيت علما و خطبا و مبلّغان مذهبي در شهر مدينه تأسيس شد كه تاكنون فعاليت هاي مهمي در زمينه چاپ و نشر كتاب و مجله انجام داده است.
3) «جامعة الامام محمدبن سعود الاسلامية»: اين دانشگاه در سال 1394 هـ. با هدف خدمت به جهان اسلام در زمينه بحث هاي اسلامي و گسترش و تبليغ آن در كشورهاي گوناگون تأسيس شد. دانشكده هاي مهم «كلية اللغة العربية»، «كلية اصول الدين»، «كلية العلوم الاجتماعية»، «المعهد العالي للقضاء» و «مركز البحوث» وابسته به آن هستند كه كتاب ها و مجلّات گوناگوني در زمينه اهداف خود، چاپ و توزيع نموده اند.8
4) جامعة الملك سعود: اين دانشگاه از سال 1398 هـ. در زمينه مباحث تربيتي، اقتصادي، ادبي، اداري، بيمارستاني و ساير علوم فني مانند زراعت و هندسه تأسيس شد و آثار و تأليفات گوناگوني به زبان هاي عربي و انگيسي منتشر نموده است.9
5) جامعة الملك عبدالعزيز: اين دانشگاه از سال 1405 هـ. تأسيس و در زمينه مباحث اقتصادي و اداري و آداب و علوم انساني و زمين شناسي، هندسه و مانند آن فعاليت مي كند. از مهم ترين مراكز علمي اين دانشگاه، «مركز أبحاث الاقتصاد الاسلامي» مي باشد كه تاكنون 207 كتاب و 20 نشريه مهم منتشر نموده و با «سازمان كنفرانس اسلامي» نيز همكاري دارد.10
3ـ رابطة العالم الاسلامي: اين مركز در سال 1381 هـ./ 1962 م توسط ملك سعود در مكّه افتتاح شد و تاكنون 38 سال از تأسيس آن مي گذرد و از پرقدرت ترين سازمان هاي مذهبي در عربستان محسوب مي شود.
وظايف مهم اين مركز عبارتند از: آموزش هاي اسلامي، چاپ و توزيع قرآن و كتب اسلامي، آموزش زبان عربي، كمك مالي به كشورها و اداره مؤسسات خيريه در سراسر جهان.
مجموعه اي از مجامع و ادارات ديني وابسته به اين سازمان عبارتند از: 1. مجمع فقه اسلامي;11 2. شوراي عالي جهاني مساجد; 3. مؤتمر (كنفرانس) تربيت اسلامي; 4. جمعيت اسلامي جوانان.
اين سازمان طي 10 سال گذشته قريب يك ميليارد ريال صرف ساختمان بناهاي اسلامي و ترويج اسلام سعودي نموده و دولت عربستان مبلغ 35 ميليون ريال به سازمان هاي خيريه، بيمارستان ها و درمانگاه ها در خارج از كشور، 20ميليون ريال به نشر و حفظ قرآن و ارشاد اسلامي كمك كرده است.
تاكنون بيش از يك هزار مسجد و صدها مركز اسلامي در سراسر جهان زير نظر اين سازمان مشغول فعاليت هستند.
كمك هاي اين مركز در كشورهاي ديگر براي احداث 2 مؤسسه اسلامي، 1259 مسجد، 1069 مدرسه، 200 مؤسسه مذهبي، 134 دانشگاه، 41 درمانگاه، 76 بيمارستان و يك دانشكده جهان عرب در پاريس هزينه شده است.12
4ـ رئاسة ادارات البحوث العلمية والافتاء و الدعوة والارشاد(هيئة كبار العلماء): در سال 1391 هـ. به دستور ملك خالدبن عبدالعزيز، فرماني خطاب به شيخ ابراهيم بن محمد آل الشيخ (از نوادگان محمدبن عبدالوهّاب) صادر و قرار شد، گروهي از علما و دانشمندان وهّابي عربستان متشكّل شوند تا ضمن بحث و بررسي، (به صورت گروهي و دسته جمعي) فتواهاي لازم براي احكام شرعي بدون توجه به مذاهب فقهي مشهور اهل سنّت (حنبلي، شافعي، حنفي و مالكي) را صادر نمايند و مردم نيز موظّف به پيروي و اطاعت باشند.
در سال 1395 هـ. پس از مرگ شيخ ابراهيم بن محمد آل الشيخ، رياست اين اداره به شيخ عبدالعزيز بن عبدالله بن باز (آل الشيخ) منتقل گرديد.
شيخ عبدالعزيز بن عبدالله بن باز در سال 1330 هـ. در شهر رياض متولد شد. دروس ديني و اسلامي را از استاداني مانند الشيخ محمد بن عبداللطيف بن عبد الرحمان آل الشيخ و الشيخ محمد بن ابراهيم آل الشيخ فرا گرفت. سپس سال ها امور قضا، تدريس، سخن راني و رياست دانشگاه اسلامي در مدينه را عهده دار بود. بن باز در سال 1346 هـ. در اثر بيماري از دو چشم نابينا گرديد، ولي مشكل كوري نتوانست او را از فعاليت علمي و سياسي باز دارد.
5ـ ساير مراكز و مؤسسات مذهبي: مؤسسات و سازمان هاي ديگري كه در عربستان، به فعاليت هاي مذهبي ـ ديني و خيريه مي پردازند، عبارتند از:
1. «هيئة الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر» 2. «الجماعة الخيرية لتحفيظ القرآن الكريم»; 3. «مجمع الملك فهد لطباعة المصحف الشريف»; 4. الندوة العالمية للشباب الاسلامي»; 5. «المجلس الأعلي للشؤون الاسلامية»;
روشن است به دليل آن كه كشور عربستان از قديم يك كشور تاريخي، اسلامي و مذهبي بوده، همواره فرهنگي آميخته به دين و آداب و رسوم مذهبي داشته و مردمان اين كشور نيز پاي بندي زيادي به انجام فرايض ديني، آداب و سنن مربوط به مذهب دارند. البته در كنار فرهنگ ديني، فرهنگ و آداب و رسوم قبيله اي و نژادي نيز در مردم تأثير داشته است.13
6ـ حوزه هاي علميه و مراكز آموزشي ـ ديني: در كشور عربستان، چيزي بنام حوزه هاي علميه، آنطوري كه در كشورهاي شيعه نشين مرسوم بوده و هست، وجود ندارد. پس از استقرار دولت عربستان سعودي (به ويژه در مرحله سوم آن بدست ملك عبدالعزيز بن سعود در سال 1353 هـ.) دولت تلاش زيادي به عمل آورد تا غير از مراكز دانشگاهي، مركزيتي به عنوان حوزه هاي علمي مانند حوزه هاي علمي شيعه و يا مدارس امام خطيب (الجامعات الاسلامية در عثماني و جامع الأزهر در مصربوجود نيايد.
در واقع، حوزه هاي علمي ـ ديني عربستان، شكل دانشگاهي تكامل يافته است، به طوري كه مروّج آيين و مذهب رسمي وهّابيت هم هستند. از گذشته هاي دور تاكنون، از داخل و خارج عربستان علاقه مندان به تحصيل در رشته هاي ديني مانند قرآن، تفسير، حديث، تاريخ اسلام و فقه جذب دانشگاه هاي اين كشور مانند «جامعة ام القري»، «جامعة الملك سعود»، «جامعة الملك عبدالعزيز» و «جامعة الاسلامية في المدينة» مي شوند.
براي نمونه، دانشگاه اسلامي در مدينه (تأسيس در سال 1381 هـ.) با 5 دانشكده تخصصي و بخش هاي گوناگون وابسته، به آموزش دانش جويان در شريعت اسلامي، تبليغ و ارشاد، اصول دين، قرآن و حديث، حديث و روايات شريفه، مطالعات اسلامي، زبان عربي و مانند آن مي پردازد. فارغ التحصيلان اين مراكز علمي به اقامه نماز جماعت در مساجد و تبليغ مسائل شرعي و ديني در داخل و خارج عربستان مشغول مي شوند.14
در كشور عربستان، هرگونه فعاليت مذهبي خارج از آيين وهّابيت ممنوع است و به شدت با آن برخورد مي شود. البته در ميان وهّابيان نيز گرايش هاي مختلف تندروي افراطي (متعصّب)، سنّت گرا، معتدل و ميانه رو وجود دارند.
ارتباط و وابستگي شديد سياسي، نظامي، اقتصادي كشور عربستان به امريكا، انگلستان، مسأله فلسطين، مسائل حج و برخورد با حجاج ايراني در سال 1407 هـ./ 1366 ش، جنگ ايران و عراق، مسأله افغانستان، گروه «سپاه صحابه» و گروه «طالبان»، باعث اعتراض و شورش هاي متعددي در شهرهاي مكّه، مدينه و مناطق ديگر، به ويژه مناطق شيعه نشين، شده است.
دولت سعودي در نصب مسؤولان ديني، سياسي و اقتصادي كشور دقت زيادي صرف مي كند تا مبادا مخالفان سياست هاي آل سعود ميدان و فرصت فعاليت پيدا كنند.
7ـ مراكز انتشاراتي، رسانه اي و كتاب خانه اي: حكام وهّابي آل سعود از تمامي امكاناتي كه از استخراج بي حدّ و حساب نفت به دست مي آيد، در راه تبليغ حكومت استبدادي سعودي و آيين منحرف وهّابيت استفاده مي كنند. يكي از مهم ترين فعاليت هايِ مراكز فرهنگي، رسانه اي (راديو، تلويزيون و مطبوعات) تلاش در معرفي نظام حكومتي آل سعود و آيين وهّابيت به عنوان بهترين تشكيلات اداري و مذهب مورد علاقه مردم و هماهنگ با قرآن و سنّت نبوي است. هرگونه تحقيق و پژوهشي كه همگام اين برنامه ها باشد، تهيه، تنظيم، منتشر، نگه داري و تبليغ مي گردد و هرگونه تأليف و تحقيقي كه موافق با مذاهب ديگر (به ويژه مذهب تشيّع دوازده امامي) باشد، به عنوان انحراف از دين اسلام و بدعت و كفر معرفي و مردم را از نزديك شدن به آن منع مي كنند.
براي نمونه، تعدادي از كتابخانه ها، مراكز انتشاراتي، آثار منتشره و رسانه هاي تبليغاتي كشور عربستان ذيلاً معرفي مي شود.
الف) كتاب خانه ها:
1. كتاب خانه دانشگاه ملك سعود در شهر رياض داراي بيش از 11 ميليون جلد كتاب عربي و فارسي، 3000 نشريه ادواري، 8600 نشريه دولتي و منابع كمياب خطي فراوان;
2ـ كتاب خانه عمومي ملك عبدالعزيز داراي 200000 جلد كتاب عربي، انگليسي و مجموعه زيادي از نسخه هاي خطي كمياب و نشريات ادواري در موضوعات گوناگون;
3ـ كتاب خانه دانشگاه اسلامي مدينه منوّره داراي 334000 جلد كتاب، نشريه، پايان نامه، اسلايد و ميكرو فيلم در موضوعات گوناگون;
4ـ كتاب خانه انجمن اداره عمومي داراي بيش از 1770000 جلد كتاب عربي، انگليسي و مجلات دوره اي و نشريات دولتي;
5ـ كتاب خانه ملي ملك فيصل داراي 37000 جلد كتاب به زبان عربي، انگليسي و فرانسه;
6ـ كتاب خانه ملي ملك فهد در حال حاضر، بيش از 30 هزار مدرك و سند پيرامون تاريخ عربستان و توسعه كشور سعودي را نگه داري مي كند.
ب) مؤسسات انتشاراتي و چاپ خانه ها:
بيش از 117 مركز انتشاراتي و چاپ خانه در زمينه چاپ و انتشار كتاب و مجله در عربستان تأسيس شده كه مهم ترين آن ها به شرح ذيل است:
1. دار ابن الجوزي، دمام; 2. مؤسسة اُسام، الرياض 3. مكتبة الاوس، المدينة; 4. مكتبة الباز، مكّة; 5. دارالشروق للنشر والتوزيع، جدّة; و...
ج) كتاب هاي منتشرشده ضد شيعه:
بخش مهمي از كتاب هاي منتشرشده به زبان هاي عربي، انگليسي، فارسي و اردو در اين چاپ خانه ها غير از كتب قديمي پيشوايان سلفي گري مانند ابن تيميه، ابن القيم، ابن كثير و محمدبن عبدالوهّاب اختصاص به ردّ عقايد مذهب شيعه و دشمني و ضديت با آن، به ويژه پس از انقلاب اسلامي ايران، دارد كه ناشران با دستور حاكمان وهّابي با جديّت زيادي آن ها را چاپ و در داخل عربستان و خارج آن در ميان مسلمانان و غير مسلمانان (بيش تر به صورت اهدايي) توزيع مي كنند.15
برخي از كتاب هاي ضد شيعه، كه در عربستان چاپ و در سراسر دنيا توزيع مي شود، از اين قرار است:
1ـ الشيعة و تحريف القرآن، محمد مال الله;
2ـ كلمات في كشف الاباطيل والافترائات، عبدالفتاح ابوغدّه، الاستاذ في جامعة الملك سعود بالرياض;
3ـ وجاء دور المجوس، عبدالله محمد الغريب (اين كتاب پر از افترا و تهمت به شيعه و انقلاب اسلامي ايران است);
4ـ و جاؤوا يركضون، ابوبكر جابرالجزايري، المدّرس بالجامعة الاسلامية;
5ـ مهلاً يا دعاة الضلالة، الواعظ بالمسجد النبوي الشريف;
6ـ حوار هاديٌ بين السنّة والشيعة، عبدالله بن سعيد ابوالجنيد;
7ـ مسألة التقريب بين الشيعة والسنّة، ناصربن عبدالله بن علي;
8ـ تبديد الظلام و تنبيه النيام الي خطر التشيع علي المسلمين والاسلام، ابراهيم سليمان الجبهان;
9ـ بطلان عقايد الشيعة و بيان ضيق معتنقيها و مفترياتهم علي الاسلام من مراجعهم الاسلامية، محمد عبدالستار التونسي;
10ـ الشيعة والمتعة، محمد مال الله;
11ـ عقيدة الامامية عند الشيعة الاثني عشرية; دراسة في ضوء الكتاب والسنّة، علي السالوس;
12ـ الخطوط العريضة، محب الدين الخطيب (اين كتاب مكرّر به چاپ رسيده است);
13ـ الثورة الايرانية في ميزان الاسلام، محمد منظور النعماني;
14ـ عبدالله بن سبا واثره في احداث الفتنة في صدر الاسلام، سليمان بن حمد العود;
15ـ المؤامرة علي الكعبة من القرامطة الي الخميني; تاريخ و وثائق، الدكتور عبدالمنعم النمر، مكتبة التراث الاسلامي، القاهرة، 1988 م;
16ـ الشيعة واهل البيت، دكتر احسان الهي ظهير، ادارة ترجمان السنة، اللاهور، پاكستان، 1403هـ.;
17ـ الشيعة والقرآن، دكتر احسان الهي ظهير;
18ـ مفاهيم يجب ان تصحّح، السيد محمد بن علوي المالكي، دائرة الاوقاف والشؤون الاسلامية، دبي، 1415هـ.;
19ـ رسالة الردّ علي الرافضة، محمدبن عبدالوهاب.
و...
يكي از مسائل مهمي كه در بيش تر اين كتاب ها به چشم مي خورد و نويسندگان وهّابي آن را مطرح مي كنند، مسأله اختصاصي دانستن تفسير اسلام و سنّت نبوي(صلي الله عليه وآله) به مركز وحي (حرمين شريفين) و علما و ساكنان آن است و هر گونه عقيده و فكري را كه خارج از محيط حرمين در سراسر جهان مطرح شود، باطل مي دانند. دانشمندان وهّابي خود را متولّيان و مفسّران جهان اسلام مي دانند و داعيه رهبري آن را دارند. آنان با فراخواني متفكران و دانشمندان جهان اسلام و با در اختيار گذاشتن امكانات (كتاب خانه و بودجه) در راه اين هدف تلاش مي كنند.
بخش عمده آثار منتشره (غير از ضديت با عقايد تشيّع و ايران اسلامي) درباره جنبش و دعوت سلفي گري و وهّابي گري مطابق با آثار ابن تيميه، محمدبن عبدالوهّاب و مبارزه با هرگونه نوآوري و مخالفت با افكار پيشوايان سلفي مي باشد كه براي نمونه مي توان به انتشار كتابي با عنوان حوارٌ هاديٌ مع محمد الغزالي، وقفات مع كتاب السنّة النبوية چاپ دارالوطن، الرياض تأليف سلمان بن فهد العودة اشاره كرد كه در مخالفت با افكار نويسنده پرآوازه معاصر مصري (الشيخ محمد الغزّالي) نوشته شده، نويسنده اي كه به بحث هاي عقلي و علمي پرداخته و طرف دار نوآوري فرهنگي در جهان امروز، دفاع از انقلاب اسلامي ايران، امام خميني(قدس سره) و مخالف وهّابيان است.
به هرحال، اين ها بخشي از فعاليت ها و تلاش هاي وهّابيان سعودي مي باشد. البته بحث هاي فقهي كه در بعضي مجلّات علمي مانند مجلة البحوث الفقهية، از انتشارات مجمع الفقه الاسلامي وابسته به رابطة العالم الاسلامي چاپ و منتشر مي شود قابل توجه و اميدوار كننده است.16
د) مطبوعات و راديو و تلويزيون و خبرگزاري ها:
1. مطبوعات: در كشور عربستان، تمامي مطبوعات در داخل و خارج كشور به زبان هاي عربي و انگليسي با شمارگان بالا، زير نظر دولت (وزارت تبليغات) و با بودجه دولتي فعاليت مي كنند. در واقع، رسانه ها بازگوكننده خط فكري و سياسي حاكم بر كشور هستند كه دولت آن را ترسيم مي كند.
مهم ترين روزنامه ها و مجلات عربي و انگليسي عبارتند از: الجزيرة، الرياض، المدينة المنوّرة، عُكاظ، اليوم، البلاد، الشرق الاوسط، الحيات، المجلة، المستقبل، الندوة، الدعوة، المجتمع، المسلمون، اخبار العالم الاسلامي، اليمامة و...
Saudi Business, Arabian sun, News from Saudi Avabia , Saudi Economic Surrey , Saudi Arabia Business Week. Arab News .
2. خبرگزاري (داخلي و خارجي): خبرگزاري داخلي در سال 1970 م تأسيس شده است و با عنوان عربي «وكالة الانباء السعودية» و عنوان لاتين « S.P.A » فعاليت مي كند.
ـ خبرگزاري اسلامي « I.P.A »;
ـ خبرگزاري خارجي رويتر و آسوشيتدپرس.
3. راديو و تلويزيون: راديو و تلويزيون عربستان در سال 1967 م راه اندازي شده و زيرنظر دولت، به ويژه وزارت اطلاعات، قرار دارد و به زبان هاي عربي، انگليسي، فارسي، فرانسوي، تركي، اردو در جهت سياست هاي فرهنگي، سياسي كشور برنامه هاي درون مرزي و برون مرزي تهيه و پخش مي كنند.
فعاليت فرهنگي، راديويي و تلويزيوني براي مردم آزاد نيست و تمام مردم طي فرماني از اظهار نظر مطبوعاتي و رسانه اي ممنوع شده اند، ورود نشريات خارجي به دليل انتقاد از برنامه هاي حكومتي سعودي به داخل كشور ممنوع مي باشند و اعضاي حاكم بر كشور كه تماماً از خاندان سعودي و وابستگان آنان مي باشند، شديداً بر برنامه هاي رسانه هاي نظارت دارند.
2. تبليغ وهّابي گري در خارج از عربستان
تبليغ وهّابيت در كشورهاي اسلامي مسأله اي جدّي است. غير از انحرافات اساسي اين فرقه، كه از آراء و پندارهاي پيشوايان سلفي گري (ابن تيميه و محمدبن عبدالوهّاب) نشأت گرفته است، از سوي ديگر، به عنوان ابزاري در دست استعمارگران و سياست هاي شيطاني امريكا و انگلستان قرار دارد و يكي از عوامل اصلي ايجاد اختلاف و تفرقه بين مسلمانان محسوب مي شود.
تفرقه و تشتّت در دنياي اسلام، خواست استكبار جهاني به سركردگي امريكا مي باشد و در اثر همين اختلاف و تشديد آن، دشمنان اسلام و مسلمانان بيش ترين بهره برداري را از ذخاير مادي و معنوي كشورهاي اسلامي و از سلطه و نفوذ بر مناطق مسلمان نشين كرده اند.
دشمني و خصومت وهّابيان با تشيّع دوازده امامي و انقلاب اسلامي، كه به رهبري امام خميني(قدس سره) در سال 1357 هـ./ 1978م به پيروزي رسيد، قابل كتمان نيست.17
پيش از پيروزي انقلاب اسلامي تاكنون، از سوي دستگاه هاي تبليغاتي و انتشاراتي و مراكز علمي و تبليغي وهابيّت صدها و هزاران جلد كتاب و نشريه در تبليغ وهّابيت و دشمني با تشيع و اهل بيت(عليهم السلام) چاپ و در كشورهاي ايران (مناطق سنّي نشين شرق و غرب) پاكستان، عراق، سوريه، لبنان، هند، اردن و افغانستان، مصر، ليبي الجزاير، مغرب، تركيه، كشورهاي آسياي ميانه، تاجيكستان و كشورهاي قاره اروپا و امريكا توزيع و تبليغ شده و مي شود.
تربيت مبلّغان مذهبيِ داخلي و خارجي در دانشگاه هاي عربستان جايگاه ويژه اي دارد; مبلّغاني كه پس از طي دوره هاي لازم، آيين و مرام وهّابيت را فراگرفته و براي معرفي وهّابي گري و مبارزه با افكار تشيّع و ايران اسلامي، به سراسر دنيا اعزام مي شوند. فعاليت هاي تبليغي وهّابيان در مناطق شيعه نشين منطقه شرقي عربستان مانند قطيف، احساء، دمام و ظهران نيز كم نيست. در اين مناطق، تمام مسؤولان اداري ـ سياسي و فرهنگي از طرف داران حكومت سعودي انتخاب مي شوند و حتي معلمانِ مدارس و امامانِ مساجد نيز بايد گرايش به آيين وهّابيت داشته باشند.
شيعيان حق تبليغ فرهنگ و آداب و رسوم شيعي در عبادات ديني و آموزش آن را ندارند و در صورت مشاهده به سخت ترين نوع با آن ها برخورد مي شود.18
اكنون بعضي از كشورهايي كه وهّابيان به تبليغ آيين وهّابي گري در آن ها موفق بوده اند، ذكر مي شوند:
1ـ پاكستان
كشور اسلامي پاكستان با چهار ايالت پنجاب، سرحد، سند و بلوچستان در همسايگي شرقي ايران با فرهنگ سنّتي ـ اسلامي و حاكميتي حزبي، همواره مورد طمع و تجاوز استعمارگران خارجي بوده است.
مهم ترين احزاب اين كشور حزب «مردم»، «جماعت اسلامي»، «استقلال» و «نهضت اجراي فقه جعفري» مي باشند و اين كشور به دو دليل (فقر فرهنگي و نفوذ روحانيان متعصّب و مخالف شيعه) يكي از عمده ترين مراكز تبليغ وهّابيت در بين كشورهاي اسلامي است. گروه هاي پاكستاني وهّابي مذهب گاه به صورت حزب سياسي، با نفوذ در دولت و گاه به صورت گروه هاي فرقه گراي تروريستي و گاه به صورت فعاليت هاي فرهنگي عمل مي كنند.
بخش زيادي از روحانيان طرفدار آيين وهّابيت در پاكستان، دروس ديني خود را در كشور عربستان گذرانده و يا با حمايت مالي و سياسي و فرهنگي سعوديان به مسؤوليت ها و مناصب مهم دست پيدا كرده اند.19
سفارت و نمايندگي هاي عربستان سعودي در پاكستان همواره از فعاليت هاي گروه هاي فرقه گرا و مخالف شيعيان، حمايت مي كند و تعداد زيادي از جوانان اين كشور را براي تحصيل در دانشگاه ها و مراكز علمي عربستان، جذب مي كند و از تأسيس گروه هاي تروريستي و حمايت مالي و سياسي آنان غافل نيست، كه نمونه هايي آورده مي شود:
الف. گروه سپاه صحابه: «سپاه صحابه» نمونه كامل يك حزب تفرقه گرا و مورد حمايت عربستان در پاكستان مي باشد. اين حزب در سال 1984 م، توسط فردي به نام حق نواز جهنگوي در شهر جهنگ (ايالت پنجاب) در زمان حكومت ژنرال ضياءالحق تأسيس و با سرعتي بي سابقه در سراسر كشور گسترش يافت.
مراكز فعاليت «سپاه صحابه» (شهرهاي سيالكوت، فيصل آباد، جهنگ و مانند آن) مناطقي هستند كه قبلاً محل فعاليت فئودال هاي شيعه مذهب بوده و تأسيس «سپاه صحابه» يكي از ابزارهاي فئودال هاي سنّي مذهب در مبارزه با شيعيان مي باشد.20
از سوي ديگر عربستان سعودي كه پشتيبان سرسخت ضياءالحق بود، از «سپاه صحابه» و فعاليت هاي آنان حمايت مالي و سياسي مي كرد. يكي از شعارها و اهداف تأسيس «سپاه صحابه» دفاع از احترام به صحابه (گرايش وهّابيان) و مبارزه با افكار شيعيان (به بهانه مخالفت با صحابه) و انقلاب اسلامي ايران است. تبليغات گسترده و گم راه كننده آن ها و كارهايي مانند آدم ربايي، سرقت مسلّحانه، ترور، كشتار جمعي (بمب گذاري) و اعمال وحشيانه ديگر، باعث ايجاد وحشت و دلهره در بين شيعيان شده است.21
لازم به ذكر است كه «سپاه صحابه» گروهك هاي وابسته ديگري را كه در جهت اهداف آن ها تلاش مي كنند مانند گروه «سوار اعظم» به رهبري مولانا اسفنديار و سليم الله خاني و گروه «حركة الانصار» و «تنظيم الدعوة» تأسيس نموده است.
ب. دكتر احسان الهي ظهير: نام برده، كه متولد پاكستان بود و تحصيلات خود را در عربستان و با حمايت هاي مالي وهّابيان سعودي طي كرد، يكي از مهره هاي تفرقه انگيز و مبلّغان فرقه وهّابي و عامل قتل عام تعداد زيادي از شيعيان در مراسم عزاداري در پاكستان و كشورهاي ديگر است. نمونه هايي از آثار و تأليفات او در تبليغ آراء و سياست هاي وهّابيان و مبارزه با عقايد تشيّع عبارتند از:
- الشيعة واهل البيت; الشيعة والتشيّع; الشيعة والقرآن; الشيعة والسنّة.
ج. تأسيس مراكز فرهنگي، آموزشي و خيريه در ايالت بلوچستان پاكستان: رژيم آل سعود وهّابي از شهريور ماه 1368 به بهانه كمك هاي آموزشي و انسان دوستانه به مهاجران افغاني در ايالت بلوچستان، مراكز متعددي را به نام هاي «مؤسسه الدعوة الاسلامية»، «ادارة الاسراء»، «مؤسسه مكة المكّرمة الخيرية» و «مؤسسة مسلم» تأسيس و از طريق كمك هاي مالي، فرهنگ ضد شيعي وهّابيت و سياست هاي ضد ايراني را نيز از طريق توزيع كتاب، جلسات سخن راني، فيلم و نوار و عكس به آوارگان و مهاجران سنّي مذهب مقيم در اين ايالت منتقل مي كند.
طبق گزارش هاي به دست آمده، مهم ترين فعاليت هاي اين مراكز عبارتد از: پرداخت حق التدريس به كساني كه به كودكان افغاني قرآن تعليم مي دهند، تغذيه فرهنگي (كتاب و جزوه و تصوير) پرداخت مستمري به گردانندگان اردوگاه هاي آوارگان افغاني و روحانيان وابسته به افكار وهّابيان، چاپ و نشر و توزيع كتاب (كتاب هاي اهل سنّت و كتاب هاي ضد تشيّع) براي مهاجران و آوارگان افغاني به زبانهاي فارسي ـ اردو ـ پشتو و... .
2. افغانستان
گروه «طالبان»22 از قوم پشتون (بزرگ ترين قوم افغانستان) هستند، كه به دست ارتش I.S.I23 ، «سپاه صحابه»، «جمعيت العلما»ي پاكستان و مدارس ديوبند، (محل آموزش انديشه ها و پنداري هاي وهّابيان) شكل گرفت.
هرچند طالبان، مدعيِ استقرار شريعت غرّاي محمدي(صلي الله عليه وآله) هستند و خود را حنفي مذهب و صوفي مشرب قلمداد مي كنند، ولي اعمالشان نشان دهنده احياي سنّت هاي قومي و قبيله اي 250 سال گذشته پشتون ها مي باشد. اين باورها و سنّتها شباهت زيادي با عملكرد وهّابيان دارد، به طوري كه شواهد موجود نشان از حمايت كامل سياسي، فكري و اقتصادي عربستان از آن ها دارد.24
نام اين گروه در دوازدهم اكتبر 1994 م براي اولين بار روي تلكس خبرگزاري ها در جهان مطرح شد، آن ها با يك دسته دويست نفره به طور سريع، در سايه حمايت مالي و نظامي دولت پاكستان، امريكا، عربستان سعودي و امارات متحده عربي، توانستند مناطق وسيعي را از دست دولت اسلامي افغانستان خارج كنند و به تصرّف خود درآورند.25
نقش عربستان سعودي در ظهور و رشد طالبان: عربستان از زمان هاي گذشته، به ويژه در زمان اشغال كشور افغانستان، توسط شوروي (سابق) به چند دليل عمده به مسائل اين كشور توجه داشت:
1ـ ممكن است در صورت ادامه اشغال، شوروي بتواند براي رسيدن به منافع نفتي خليج فارس، اقداماتي صورت دهد.
2ـ ادامه اشغال و گسترش نظام كمونيستي، اعتقادات مسلمانان جهان و افغانستان را در معرض خطر قرار مي دهد.
3ـ ادامه اشغال افغانستان و حمايت ايران از گروه هاي جهادي شيعه، با ايفاي نقش اُمّ القرايي عربستان سازگار نيست.
4ـ رقابت با نفوذ رو به گسترش جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي آسياي ميانه، به ويژه پس از فروپاشي شوروي و نظام كمونيستي.
با توجه به دلايل مزبور، عربستان به طور جدّي و به صورت هاي گوناگون در مسائل افغانستان دخالت نمود:
الف. مبلغ دو ميليارد دلار در سال هاي 1992 تا 1994 م، به پشتون ها (گلبدين حكمتيار) كمك مالي كرد.26
ب. در حمايت از گروه هاي جهادي مخالف ايران، مبلغ 150 ميليون دلار به دولت ربّاني ـ مسعود27 كمك كرد.
ج. دولت عربستان در كنار پاكستان، به حمايت مالي و نظامي از جنبش «طالبان» پرداخت. در يك رقم، براي خريد تسليحات نظامي «طالبان» از اوكراين، بخش عمده مبلغ هفتاد ميليون دلاري را پرداخت نمود.28
دكتر حميد احمدي مي نويسد: «عربستان در پشتيباني از طالبان، دو انگيزه اساسي داشته است: نخست آن كه عربستان خود را اُمّ القراي جهان اسلام مي داند و كمك به مسلمانان را نوعي وظيفه ديني و الهي براي خود در نظر مي گيرد. انگيزه دوم، رقابت با نفوذ رو به رشد ايران در افغانستان و آسياي مركزي و منزوي ساختن جمهوري اسلامي ايران، كه خود را اُمّ القري جهان اسلام مي داند، بوده است.»29
انورالحق احدي مي گويد: «با وجود اين كه عربستان هيچ منافعي در آسياي مركزي ندارد، امريكا و پاكستان را متحدين استراتژيك و ايران را رقيب منطقه اي خود مي پندارد.»30
دولت عربستان در تاريخ 26/ 5/ 1997 م به شكل صريح، با به رسميت شناختن حكومت خودخوانده گروه «طالبان»، سفارت رياض در افغانستان را تحويل آن ها داد.
3. كشورهاي ديگر:
كشور بزرگ هندوستان (دومين كشور جهان از نظر جمعيت) كه داراي نژادهاي جمعيتي و گرايش ها و مذاهب گوناگون مي باشد31، يكي از مناطقي است كه به ويژه پس از استقلال پاكستان و رسميت يافتن مذهب و زبان هندو، از فعاليت هاي تبليغاتي وهّابيت در امان نمانده است.
در سايه كمك ها و حمايت هاي مالي و تبليغاتي وهّابيان سعودي، به دليل فقر شديد مسلمانان، گرايش به آيين وهّابيت در بين مردم مسلمان هند زياد ديده مي شود.
در ايران اسلامي و بين مردم سنّي مذهب ساكن در مناطق مرزي32 از تبليغات سعوديان وهّابي در امان نمانده و اين مسأله پس از پيروزي انقلاب اسلامي تشديد شده است. در مدارس علميه اهل سنّت، ديده شده است كه كتاب هاي ابن تيميه و محمدبن عبدالوهّاب به صورت آشكار براي طلاب تدريس و ديگر كتاب هاي وهّابيان به صورت اهدايي بين طلاب و روحانيان منطقه توزيع مي شود.
جزاير قشم و كيش به دليل نزديك بودن به كشورهاي خليج و شنيدن و ديدن صدا و تصوير راديوها و تلويزيون هاي منطقه، كه آيين وهّابيت را تبليغ و از نظام شيعي حاكم بر ايرانِ اسلامي انتقاد و بدگويي مي كنند، نيز در معرض آسيب و حتي خطر گرايش قرار دارند.
مسلمانان شوروي سابق (قريب 70 ميليون نفر) و كشورهاي تازه استقلال يافته آسياي ميانه مانند تركمنستان، تاجيكستان، قزاقستان، قرقيزستان، ازبكستان، آذربايجان، ارمنستان و چچن همچون زمان هاي گذشته، مورد طمعِ سياست هاي تبليغاتي وهّابيان بوده و هستند. سالانه ميليون ها جلد قرآن با چاپ نفيس، اهدايي پادشاهان سعودي در بين مردم به صورت رايگان توزيع مي گردد.33
تأسيس مسجد، مراكز مذهبي، كمك هاي مالي براي مسلمانان و ارسال و اهداي كتاب ها و نشريات و مبلّغان مذهبي و قاريان قرآن براي اقامه جماعت و سخن راني و قرائت قرآن از ديگر برنامه هاي وهّابيان سعودي براي مسلمانان شوروي (سابق) مي باشد كه به طور مرتّب، به ويژه پس از فروپاشي شوروي (سابق) و ايجاد كشورهاي مستقل مسلمان و فراهم شدن زمينه تبليغات اسلامي در كشورها و امكان سفر به عربستان براي مراسم حج صورت مي گيرد.
كشور آلباني با قريب سه ميليون مسلمانِ حنفي مذهب، علي رغم همه فشارهاي قرون وسطايي دوران سلطه كمونيست ها، پس از فروپاشي شوروي (سابق) آمادگي زيادي براي پذيرفتن تبليغات اسلامي را دارد كه دستگاه هاي سعودي با اهداي قرآن، كتب و نشريات، تأسيس و تكميل مساجد و دعوت مسلمانان براي بازديد از اماكن مقدّسه مكّه و مدينه در ايام حج و غير آن و پذيرش دانشجو از فرصت پديد آمده استفاده مي كنند.
جزاير مالديو، سريلانكا در اقيانوس هند، كشورهاي كنيا، اتيوپي، اوگاندا، غنا، نيجريه، مالي، سنگال، ليبي، استراليا، كانادا،امريكا، آرژانتين، فيليپين، سنگاپور، اندونزي، مالزي، چين و ژاپن از ديگر مناطقي هستند كه رژيم آل سعود با شيوه هاي گوناگون در اين كشورها به تبليغ اسلام وهّابي (اسلام سلفي) مي پردازد.
منبع:
باشگاه انديشه
1ـ البته وهّابيان سعودي از چاپ قرآن كريم با زيباترين خط و كاغذ و اهداي آن به حاجيان و زوّار مكّه و مدينه در ايام حج و در طول سال نيز غافل نيستند.
2ـ روزنامه بورس تاريخ 29 مرداد 1365 به نقل از: سيد داوود آقايي، سياست و حكومت در عربستان سعودي، ص 15
3ـ حافظ وهبة، جزيرة العرب في القرن العشرين، ص 307 / شوقي ضيف، تاريخ الأدب العربي، ص 183; اتحاد ابن سعود و ابن عبدالوهّاب به تصوير مسترهمفر ساخته و پرداخته پيشنهادي يا دستوري استعمار بريتانياي كبير بوده است، گرچه انتساب يادداشت ها، چندان دقيق نباشد، اما بنابر قراين تاريخي و سياسي تصويري بجا و متين است.
4ـ جزيرة العرب في القرن العشرين، ص 310 / سيد محسن امين عاملي، كشف الارتياب في اتباع محمدبن عبدالوهاب، ص 10
5ـ لازم به ذكر است كه وهابيان و آل سعود در دوره هاي اخير، نه تنها با اختراعات و اكتشافات بشري مخالفت نكردند، بلكه بيش ترين سعي و تلاش خود را در راه استفاده و به كارگيري از آن ها در سايه ثروت انبوه نفت به كار برده اند.
6ـ مؤلف كتاب تاريخ الجزيره العربية في عصر الشيخ محمدبن عبدالوهّاب، ص 341 مي گويد: «از شيخ 6 فرزند پسر به نام هاي: ابراهيم، عبدالعزيز، عبدالله، حسن، حسين و علي و 6 دختر به نام هاي سلمي، صفيه، فاطمه، سعدي، عايده و حبيبه باقي ماند.»
7ـ فهد بن محمد الدرعان، النشر في الجامعات السعودية، دراسة تحليلية نقديه، الرياض مطبوعات مكتبة فهد الوطنية، 1423 هـ.; نويسنده در اين كتاب آمار انتشارات اين دانشگاه را بالغ بر 103 كتاب و 11 نشريه نوشته است.
8ـ آمار انتشارات اين دانشگاه بر 147 كتاب و 19 نشريه فصلي بالغ شده است. (النشر في الجامعات السعودية) ص 460
9ـ همان،اين كتاب آمار انتشارات را بالغ بر 288 كتاب و 31 نشريه نوشته است.
10ـ همان، ص 466
11ـ محل اصلي اين مجمع در شهر جدّه عربستان بوده و با اهداف وحدت نظري و عملي اسلامي و حل مشكلات عقيدتي، اجتماعي فقهي در چارچوب شريعت اسلامي تشكيل شده است.از ايران نيز همه ساله هيأتي از طرف سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي در اين مجمع شركت مي كنند.
12ـ حوزه نمايندگي ولي فقيه در امور حج و زيارت، شناخت عربستان، ص 128.
13 و14 و15 و16ـ شناخت عربستان، ص 130 / ص 147 / ص 165
17ـ قابل ذكر است كه پس از شكست انقلاب مشروطيت و پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، در سايه تبليغ وهّابي گري، افرادي مانند سيد احمد كسروي، شريعت سنگلجي و حكمي زاده گرايشاتي به آراء و پندارهاي وهّابيان پيدا كرده بودند و كتاب هايي در مخالفت با عقايد شيعه نوشتند; چنان كه مقدّمه كتاب و بخش مهمي از كتاب كشف اسرار حضرت امام خميني(قدس سره) در پاسخ به شبهات و ايرادات وهّابيان و طرف داران آن ها و آثاري مانند شيعه گري، كسروي و اسرار هزار ساله حكمي زاده مي باشد.
18ـ عقيدتي ـ سياسي نيروي انتظامي، نگاهي به ماهيت و عملكرد فرقه ضالّه وهّابيت، ص 48.
19ـ عربستان سعودي با دقت و توجه براي تأثير گذاري بر فرهنگ و مردم پاكستان، اين فعاليت هاي مالي و نظامي را انجام داده و مي دهد. قراردادي نظامي بين دولت عربستان و پاكستان مبني بر آموزش سياسي و نظامي و فرهنگي يك صدهزار نيروي نظامي ارتش پاكستان در داخل عربستان امضا شده است و شواهد تاريخي نشان مي دهد، بيش تر كودتاهاي نظامي پاكستان با حمايت ارتش امريكا و عربستان صورت مي گيرد; مانند كودتاي ژنرال ضياءالحق در سال 1979 م بر ضد ذوالفقار علي بوتو كه در سايه حمايت آل سعود، ذوالفقار علي بوتو اعدام شد و دولت ضياء الحق، از كمك بلاعوض 578 ميليون دلاري برخوردار گرديد. (جزوه نيروي انتظامي، ص 52)
20ـ حافظ تقي الدين، احزاب و نهضتهاي سياسي پاكستان، ص 503 به نقل از: مرتضي زيدي، علل تفرقه گرايي در پاكستان (پايان نامه) ص 110.
21ـ «تلاش گروه هاي تروريستي وهّابي عليه ايران» روزنامه جمهوري اسلامي، مورخه 5 / 10/ 1369، ش 3355، مرتضي زيدي، به نقل از: علل تفرقه گرايي در پاكستان.
22ـ نام طلبه هاي فارغ التحصيل از جمعية العلماي پاكستان و مورد حمايت گروه «سپاه صحابه».
23ـ علامت اختصاري سازمان اطلاعات، امنيت ارتش پاكستان.
24 و25ـ مركز مطالعات فرهنگي بين المللي، جريان پر شتاب طالبان، ص 48 / ص 91.
26ـ همان، ص 117 به نقل از: انوارالحق احدي (كارشناس مسائل سياسي خاورميانه) در مصاحبه با مجله ميدل ايست، ژوئن 1994 م.
27ـ بايدتوجه داشت كه شاه مسعود،درآن تاريخ، سياستِ مخالف ايران داشت.
28ـ همان، ص 118.
29ـ حميد احمدي، «طالبان; علل و عوامل رشد»، اطلاعات سياسي ـ اقتصادي، ش 131 ـ 132، ص 32 به نقل از: حركت پرشتاب طالبان، ص 118
30ـ انورالحق احدي، عربستان سعودي ايران و جنگ در افغانستان، ص 173 به نقل از: حركت پرشتاب طالبان، ص 118.
31ـ يكي از استادان محترم (جناب آقاي دكتر رضا شعباني) در كلاس درس شبه قاره هند نقل مي كرد: هم اكنون آمار فرق و مذاهب در كشور هندوستان به بيش از يك ميليون رسيده است.
32ـ قريب 12% از مردم ايران كه بيش تر در نواحي مرزي در شمال، جنوب، شرق و غرب زندگي مي كنند، سنّي مذهب هستند.
33ـ هفته نامه المسلمون كه در جدّه منتشر مي شود، نوشت: خطوط هوايي شوروي (سابق) به زودي 28 پرواز بين جدّه و مسكو براي حمل يك ميليون جلد قرآن كه توسط شاه فهد به مسلمانان شوروي اهدا شده است، انجام خواهد داد. (جزوه نيروي انتظامي)
منبع: ماهنامه معرفت ، شماره 52، فروردین 1381، (9 صفحه - از 90 تا 98)
http://ajafari42.andishvaran.ir/fa/UserShowArticlel?ItemId=24348