چيزهاى نجس ازديدگاه اسلام

عبدالرحيم موگهى

اسلام دين پاكيزگى است و به پاكيزگى و طَهارت سفارش بسيار كرده است , به طورى كه پيامبر عزيز خدا پاكيزگى را جزء ايمان دانسته است . به همين جهت از مسلمانان خواسته شده است كه هميشه پاك و پاكيزه باشند, و از چيزهاى نَجِس و ناپاك به ويژه در خوردن و آشاميدن و نماز دورى كنند.

چيزهاى نجس و ناپاك كه به آنها <نجاسات > مى گويند, چند چيز هستند, از جمله :

اول و دوم : بَول (ادرار) و غائط ( مَدفوع ِ) انسان و هر حيوان حرام گوشتى كه خون جهنده دارد, يعنى اگر رگ آن را ببُرند خون از آن جستن مى كند (و با فشار و سرعت بيرون مى آيد), نجس است (1) (م 87. و فَضله و (مواد زائد بدن ِ) پرندگان حرام گوشت (مانند كلاغ ) پاك است .(2) (م 88

سوم : مُردار (انسان و) حيوانى كه خون جهنده دار نجس است (3), چه خودش مرده باشد يا برخلاف دستورى كه در شرع (و دين اسلام ) مُعَيَّن شده آن را كشته باشند و ماهى چون خون جهنده ندارد, اگرچه در آب بميرد پاك است (م 89.

چهارم : خون انسان و هر حيوانى كه خون جهنده دارد, يعنى حيوانى كه اگر رگ آن را ببُرند خون از آن جستن مى كند نجس است . پس خون حيوانى كه مانند ماهى و پشه خون جهنده ندارد پاك مى باشد (م 97. (و) خونى كه (35 از لاى دندانها مى آيد, اگر به واسطهء مخلوط شدن با آب دهان از بين برود(36 پاك است ,(37 و فرو بردن آب دهان در اين صورت اشكال ندارد(4) (م 104.

پنجم و ششم : سگ و خوكى كه در خشكى زندگى مى كنند, حتى مو و استخوان و پنجه و ناخن و رطوبتهاى آنها نجس است , ولى سگ و خوك دريايى پاك است (م 108.

هفتم : تمام بدن كافر(5) حتى مو و ناخن و رطوبتهاى او نجس است (م 110.

هشتم : شراب و هر چيزى كه انسان را مست مى كند(6) چنانچه به خودى خود روان باشد نجس است (7). و]; اگر مثل بَنگ و حشيش (كه نوعى از مواد مخدّر است ) روان نباشد, اگرچه چيزى در آن بريزند كه روان شود پاك است (8) (م 115.نهم : فُقّاع كه (9) از جو گرفته مى شود و به آن آبجو مى گويند نجس (10) است (11), ولى آبى (12) كه به دستورثطبيب (و دكتر) از جو مى گيرند و به آن ماءُ الشَّعير مى گويند پاك (13) مى باشد (م 119.

چيزهاى ديگرى نيز از نجاسات هستند. براى دانستن آنها به رسالهء توضيح المسائل مرجع تقليد خود مراجع كنيد.توجه پوستهاى (14) (كم و) مختصر لب و جاهاى ديگر بدن كه موقع افتادنشان رسيده , اگر چه آنها را بكَنند پاك است (15) (م 94. دواجات (16) (و داروهاى ) روان و عطر و روغن و واكس و صابون كه (17) از كشورهاى غيرمسلمان أمى آورند, اگر انسان يقين به نجاست آنها نداشته باشد پاك است (م 97.

1ـ زنجانى : بنابر احتياط, بايد از بول و غائط حيوان حرام گوشتى كه خون آن جستن نمى كند, مثل ماهى حرام گوشت اجتناب (و دورى ) كرد, ولى فضلهء حيوانات كوچك مثل پشه و مگس كه گوشت ندارند پاك است (م 85 بهجت :... و بنابر احتياط از بول و غائط حيوان حرام گوشتى كه خون جهنده ندارد, در صورتى كه عُسر و حَرَج (= مشقّت و سختى ) لازم نمى آيد اجتناب نمايند, ولى فَضلهء حيوانات كوچك مثل پشه و مگس كه گوشت ندارندپاك است (م 88 تبريزى :... و بول و غائط حيوان حرام گوشتى كه خون آن جستن نمى كند, مثل ماهىِ حرام گوشت پاك است . و همچنين فضلهء حيوانات كوچك مثل پشه و مگس كه گوشت ندارند پاك است (م 85 مكارم :... و احتياط واجب آن است از بول حيوان حرام گوشت كه خون جهنده ندارد نيز اجتناب كند, ولى فضله ءحيوانات كوچك مثل پشه و مگس و مانند آنها پاك است ; بنابراين از فضلهء موش و گربه و حيوانات درنده و مانندآنها بايد اجتناب كرد (م 89.

2ـ بهجت : فضلهء پرندگان حرام گوشت نجس است و فضلهء خفاش بنابر احتياط نجس است (م 89 تبريزى : بول و فضلهء پرندگان حرام گوشت پاك و بهتر اجتناب است (م 86 مكارم : فضله و بول پرندگان حلال گوشت و حرام گوشت نجس نيست ... (م 92 زنجانى : بنابر احتياط, بايد از فضلهء پرندگان حرام گوشت اجتناب ];33ّكرد (م 86.

3ـ مكارم :... نجس است در صورتى كه خودش مرده باشد, اما اگر به غير دستور شرعى آن را ذِبح كرده (وكشته ) باشند پاك است ... بنابراين گوشت و پوست حيواناتى كه از ممالك غيراسلامى مى آورند پاك است , ولى خوردن اين گوشتها حرام است , مگر اينكه يقين به ذبح (و كشته شدن ِ) شرعى آنها پيدا شود; يا آورندهء آن خبردهد كه ذبح شرعى شده است (م 94.

4ـ مكارم : خونى كه از لثه يا جاى ديگر دهان بيرون مى آيد, هرگاه در آب دهان حل شود و از بين برود پاك است و فرو بردن آب دهان نيز در اين صورت جايز است , ولى عمداً اين كار را نكند (م 106.

5ـ تبريزى :... اجتناب از آب دهان لازم نيست (م 101.

6ـ بهجت : ادامهء مسأله يعنى عبارت (و فرو بردن آب دهان در اين صورت اشكال ندارد) در رسالهء ايشان ديده نشد (م 104.

7ـ زنجانى : ولى احتياط آن است كه آن را فرو نبرند (م 101.

8ـ كافر مانند كسى كه خدا را قبول ندارد; و يا براى او شريك قرار مى دهد. براى دانستن معناى بيشتر كافر به رسالهء توضيح المسائل مرجع تقليد خود مراجعه كنيد.

9ـ بهجت : شراب و هر چيزى كه زيادِ آن , انسان را مست مى كند, چنانچه به خودى خود روان باشد, نجس وخوردن آن حرام است , اگرچه كم باشد يا مست كنندگى آن خفيف باشد (و زياد نباشد), ولى اگر مثل بنگ وحشيش ... (م 115 تبريزى : شراب نجس است و بنابر احتياط واجب هر چيزى كه انسان را مست مى كند...(م 112.

10ـ مكارم : شراب و هر مايعى كه انسان را مست مى كند نجس است بنابر احتياط واجب ... (م 123.

11ـ مكارم :... اما استعمال آن (و استفاده از آن ) به هر حال حرام است (م 123.

12ـ بهجت :... كه غالباً از جو گرفته مى شود... (119.

13ـ مكارم : حرام و از جهت نجاست مانند شراب است , ولى آبى ... (م 128.

14ـ بهجت :... نجس و خوردن آن حرام است , ولى آبى كه ... (م 119.

];44ّ46ـ تبريزى :... نجس است و غير فقّاع مانند آبى كه به دستور طبيب ... (م 116.

15ـ مكارم :... پاك و حلال است (م 128.

16ـ تبريزى : اگر پوستهاى مختصر لب و جاهاى ديگر بدن را بكَنند پاك است (م 92 مكارم : پوستهايى كه ازلب و سر و جاهاى ديگر بدن انسان جدا مى شود پاك است , اما اگر آن را با فشار جدا كنند, احتياط واجب اجتناب است (م 97.

17ـ بهجت :... پاك است , ولى بنابر احتياط واجب بايد از پوستى كه موقع افتادنش نرسيده و آن را كنده اند,اجتناب نمايند (م 95 زنجانى : ولى بنابر احتياط بايد از پوستى كه موقع افتادنشان نرسيده و آن را كنده اند,اجتناب نمايند (م 91.

18ـ مكارم : تمام مواد غذايى و غير غذايى كه از كشورهاى غير اسلامى مى آورند, مانند كره و روغن و پنير وانواع داروها و صابون و واكس و پارچه و عطر و امثال اينها, اگر انسان ... (م 101.

19ـ تبريزى :... كه از خارجه مى آورند... (م 95.

احكام جوانان و نوجوانان ويژه پسران