روزى رسول اكرمصلى الله عليه وآله نماز صبح را با جماعت خواندند، ولى ديدند امروز علىعليه السلام به مسجد نيامده است. حضرت، در خانه على رفتند و پرسيدند چرا او در جماعت شركت نكرده است؟!
فاطمهعليها السلام گفت: على ديشب تا صبح مناجات داشت و صبح از خستگى نمازش را در منزل خواند.
حضرت فرمود: به او بگوئيد به جاى مناجات طولانى مقدارى بخوابد ولى نماز جماعت صبح را از دست ندهد.
آرى، خوابى كه مقدّمه جماعت باشد، بهتر از مناجاتى است كه حال جماعت را از بين ببرد.
9 نماز در جلو چشم مردم نه در خفا
امام حسين عليه السلام روز دوّم محرم وارد كربلا و روز دهم شهيد شد. بنابراين مدّت اقامت حضرت هشت روز بود و مسافرى كه كمتر از ده روز بماند نمازش شكسته است.
نماز دو ركعتى دو دقيقه بيشتر طول نمىكشد، به خصوص در هنگام خطر، امام حسين عليه السلام نيز روز عاشورا بارها به خيمهها رفت و آمد داشت و مىتوانست نماز ظهرش را در خيمه بخواند، ولى بنا داشت در معركه بخواند. دو نفر از يارانش جلو نماز حضرت ايستادند و سى تير را به جان خريدند، ولى نماز آشكارا برگزار شد نه در خيمه.
آرى، به صحنه كشاندن نماز يك ارزش است. نبايد در هتلها، شركتها، پاركها، فرودگاهها، خيابانها و رستورانها، نمازخانه در گوشه باشد، بلكه بايد در بهترين مكان و در جلو چشم ديگران نماز اقامه شود، زيرا هر چه از جلوه دين كم شود، به جلوه فساد اضافه خواهد شد.
اگر كاسبها اوّل وقت كنار مغازه خود اذان بگويند، مشتريان بد حجاب، خودشان را جمعتر خواهند كرد.
10 بانى، معمار ومهندس مسجد بايد اهل نمازباشد
در آيه هيجده سوره توبه مىخوانيم: «انّما يعمر مساجد اللَّه من آمن باللَّه واليوم الاخر و اقام الصلوة» فقط كسانى حقّ تعمير و آباد كردن مساجد را دارند كه علاوه بر داشتن ايمان به خدا و روز جزا، اهل اقامه نماز باشند.
نااهلان حقّ تعمير مساجد را ندارند، زيرا تعمير مسجد يك عنوان مقدّس است.
در حديث مىخوانيم: اگر ظالمى مسجد مىسازد شما به او كمك نكنيد.
11 تحريم شراب و قمار به خاطر حفظ نماز است
با اينكه شراب و قمار مفاسد جسمى، روحى و اجتماعى فراوانى بدنبال دارد، امّا قرآن درباره آثار اين دو مىفرمايد:
«و يصدّكم عن ذكراللَّه و عن الصلوة» (9) اينها ميان شما كينه ايجاد مىكند و شما را از ياد خداوند و نماز باز مىدارد.
در اين آيه از ميان دهها خطر و ضررى كه شراب دارد، روى ضرر اجتماعى ومعنوى آن تكيه شده است. ضرر اجتماعى پيدا شدن كينه وضرر معنوى غفلت از ياد خدا و نماز.
12 توجّه به نماز فرزندان و ذرّيه
قرآن، دعاهاى بسيارى را از حضرت ابراهيم نقل نموده است. امّا تنها در دو مورد، آن حضرت براى نسل و ذرّيهاش دعا نموده است، يكى رهبرى امّت و ديگرى اقامه نماز، كه مىفرمايد: «ربّ اجعلنى مقيم الصلوة و من ذريّتى» (10)
پروردگارا! من و ذريّهام را از به پا دارندگان نماز قرار ده.
جالب اين است كه حضرت تنها به دعا قناعت نكرد و براى رسيدن به اين آرزو قيام و هجرت كرد، آوارگىهائى را به جان خريد تا نماز را به پا داشت.
13 اوّلين وظيفه حكومت اسلامى اقامه نماز است
«الّذين ان مكنّاهم فى الارض اقاموا الصلوة» (11)
مسلمانان، آنانند كه چون قدرت را بدست گيرند اوّلين كارشان اقامه نماز است.
خدا نكند فكر مديرعامل ما فقط به سوددهى كارخانه و فكر دانشگاه ما پرورش متخصصّ وفكر دولت ما فقط توليد وتوزيع باشد، كه اوّلين وظيفه مسئولان حكومت اسلامى اقامه نماز است، هم با شركت خودشان و هم با تشويق همه جانبه مردم.
14 نماز تعطيلى ندارد
«و اوصانى بالصلوة والزكاة ما دمت حيّا» (12)
هر يك از دستورات اسلامى ممكن است به دليلى تعطيل شود. مثلاً جهاد براى بيمار و نابينا واجب نيست، روزه بر مريض واجب نيست، خمس و زكات و حج، بر طبقه محروم واجب نيست، امّا تنها عبادتى كه بر همه افراد و اقشار جامعه از مرد و زن، فقير و غنى، سالم و بيمار واجب است، نماز است كه تا لحظه مرگ حتّى يك روز قابل تعطيل شدن نيست. (گرچه براى زنها در هر ماه برنامه خاصّى وجود دارد)
15 نماز همراه با مردمدارى
«قولوا للناس حسنا و اقيموا الصلوة» (13)
با مردم خوب سخن بگوييد و نماز را به پا داريد.
با سخن و برخورد خوب مىتوانيم عملاً نماز را تبليغ كنيم و بدانيم كسانى كه با اخلاق و سيره پيامبر صلى الله عليه وآله مسلمان شدهاند بيش از كسانى هستند كه با استدلال عقلى مسلمان شدهاند.
حتّى با كفّارى كه انسان جدال و بحث مىكند، بايد به طور نيكو جدال كند، يعنى اوّل خوبىهاى آنان را بپذيرد و بعد نقطه نظرات خود را بيان كند.
16 نماز، اوّلين واجب بعد از ايمان به خدا
«الّذين يؤمنون بالغيب و يقيمون الصلوة» (14)
در ابتداى قرآن و آغاز سوره بقره، بعد از ايمان به غيب كه شامل ايمان به خداوند و معاد و فرشتگان است، اوّلين اصل عملى كه مورد توجّه قرار گرفته، مسئله اقامه نماز است.
17 نماز، مقدّم بر كسب و كار
«رجال لا تلهيهم تجارة ولا بيع عن ذكر اللّه» (15)
قرآن از كسانى كه هنگام اذان، كار و كسب را رها مىكنند ستايش كرده است.
به خصوص در روز جمعه سفارش شده كه معامله را رها كنيد: «و ذرواالبيع» وپس از پايان نماز جمعه، به سراغ كار و درآمد برويد: «فانتشروا فى الارض وابتغوا من فضل اللَّه» (16)
رئيس جمهور شهيد ايران مرحوم رجائى مىفرمود: به نماز نگوئيد كار دارم، به كار بگوئيد نماز دارم.
18 مردم و نماز
با همه اهميّتى كه نماز در نزد خداوند و اوليا دارد، امّا برخورد مردم با آن متفاوت است:
در شأن نزول آيه آمده است كه ابوجهل تصميم گرفت هنگامى كه پيامبر براى نماز به سجده مىرود با لگد، گردن حضرت را در هم بشكند. مردم او را ديدند كه رفت ولى منصرف شد. گفتند: چرا چنين نكردى؟!
گفت: چون خواستم چنين كنم، خندقى از آتش ديدم كه در پيش روى من شعلهور شد. (19)
ج: عدّهاى نماز را مسخره مىكنند: «و اذا ناديتم الى الصلوة اتخذوها هزواً» (20)