سازمان آيسسكو؛ بسترى براى تشكيل امت واحد اسلامى

غلامرضا كريمى(1)

مقدمه

سازمانِ آموزشى، علمى و فرهنگى اسلامى (آيسسكو) در سال 1979 و بر اساس مصوبه شماره C 10/12 دهمين كنفرانس وزراى خارجه كشورهاى عضو سازمان كنفرانس اسلامى در شهر فاس مراكش تأسيس گرديد.

اساسنامه اين سازمان در يازدهمين كنفرانس وزراى خارجه كشورهاى عضو سازمان مذكور در پاكستان در سال 1980 به تصويب رسيد و در سومين نشست كنفرانس سران اسلامى در مكه مكرمه در سال 1981 نهايى گرديد و از كشورهاى عضو كنفرانس اسلامى درخواست گرديد تا از اين سازمان تازه تأسيس حمايت نموده و به عضويت اين سازمان درآيند. اولين مجمع عمومى سازمان آيسسكو از سه الى پنج ماه مى 1982 در مراكش برگزار گرديد. اين سازمان در جهت پاسخ گويى به آرمان هاى امت اسلامى و تحكيم هم بستگى و همكارى ميان جوامع اسلامى در قالبِ ايده هاى سعه صدر و ارزش هاى والاى اسلامى، پايه ريزى گرديد.

اهداف سازمان

مهم ترين اهداف تشكيل سازمان آيسسكو عبارتند از:

الف) تقويت و تحكيم همكارى بين كشورهاى عضو در زمينه هاى آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات؛

ب) توسعه علوم كاربردى و استفاده از فن آورى هاى پيشرفته در چهارچوب ارزش ها و آرمان هاى متعالى و جاودانه اسلامى؛

ج) تحكيمِ تفاهم ميان ملل مسلمان و كمك به تحقق صلح و امنيت جهانى از راه هاى مختلف به ويژه از طريق آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات؛

د) ايجاد هماهنگى بين نهادهاى تخصصى سازمان كنفرانس اسلامى در زمينه آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات از يك طرف و كشورهاى عضو سازمان آيسسكو از سوى ديگر، براى تحكيم هم بستگى اسلامى؛

ه) مبنا قرار دادن فرهنگ اسلامى در برنامه هاى درسى كليه سطوح و مقاطع آموزشى؛

و ) تحكيم فرهنگ اصيل اسلامى و صيانت از استقلال تفكر اسلامى در مقابله با كليه اشكال تهاجم فرهنگى و تمامى عوامل تحريف و حفظ ويژگى هاى بارز تمدن اسلامى؛

ز) پاسدارى از هويت اسلامى مسلمانان در كشورهاى غير مسلمان.

وظايف سازمان

برخى از مهم ترين وظايف سازمان آيسسكو عبارتند از:

الف) فعاليت در جهت گسترش فرهنگ اسلام و زبان قرآن كريم در سطح جهان، ميان غيرِ عرب زبان از راه همكارى با سازمان هاى علمى، فرهنگى و آموزشى اتحاديه عرب و ساير سازمان ها و نهادهاى اسلامى براى برنامه ريزى و حمايت از طرح هاى مناسب؛

ب) حمايت از دانشگاه ها، دانشكده ها و مؤسسات دولتى و خصوصى متخصص در زمينه مطالعات قرآنى، زبان عربى و فرهنگ اسلامى و اصلاح برنامه هاى آموزشى، كتاب هاى درسى و روش هاى تدريس آنها به منظور تحقق توسعه فرهنگى؛

ج) حمايت از سازمان هاى فعال در امور آموزشى، علمى و فرهنگى و ارتباطات براى گسترش اهداف سازمان؛

د) تقويت مراكز و نهادهاى تخصصى براى حمايت از فعاليت هاى علمى، آموزشى افراد، سازمان ها، انجمن هاى خيريه يا مراكز اسلامى فعال در ترويج فرهنگ اسلامى و تدريس قرآن كريم، زبان عربى و تشويق و حمايت از تلاش هاى كشورهاى عضو در جهت تهيه برنامه هاى آموزشى، فنى و علمى؛ نيز تشويق محققين و مبتكرين مسلمان؛

ه ) كمك به دانشگاه هاى كشورهاى اسلامى و غير اسلامى و تشويق آنها به ايجاد كرسى ها، مؤسسات و گروه هاى مطالعات و فرهنگ اسلامى و برقرارى همكارى مؤثر ميان آنها؛

و ) ترويج كارهاى تحقيقى و مطالعاتى براى توسعه و ارتقاى آموزش در كشورهاى اسلامى و القاى ويژگى اسلامى به تمامى ابعاد تمدن، هنر و فرهنگ؛

ز) برگزارى كنفرانس ها، سمپوزيوم ها و سمينارها و تشويق به تأسيس نهادهاى آموزشى و علمى با همكارى دولت ها، سازمان كنفرانس اسلامى، مجامع و سازمان هاى فعال در زمينه آموزش، علوم، فرهنگ و ارتباطات.

اركان آيسسكو

سازمان آيسسكو سه ركن دارد كه عبارتند از:

مجمع عمومى:

متشكل از نمايندگان كشورهاى عضو سازمان كه از سوى دولت هاى كشورهاى عضو تعيين مى گردند و عالى ترين مرجع تصميم گيرى است. مجمع هر سه سال يك بار به طور منظم جهت تعيين برنامه عمل سه ساله تشكيل مى گردد و هم چنين هر سه سال يك بار مدير كل جديد منصوب مى نمايد.

شوراى اجرايى:

متشكل از نمايندگان كليه كشورهاى عضو سازمان است و مقررات داخلى سازمان را به استثناى مقرراتى كه در حوزه مسئوليت مجمع عمومى است تعيين مى كند. انتصاب معاون مدير كل سازمان نيز بر عهده شوراى اجرايى است علاوه بر اين دستور كار جلسات مجمع عمومى را بنا بر پيشنهاد مدير كل و بر اساس كار سازمان و برآورد بودجه به مجمع عمومى جهت تصويب ارائه مى نمايند.

اداره كل:

اداره كل توسط يك مدير كل اداره مى شود كه مجمع عمومى وى را براى يك دوره سه ساله قابل تمديد انتخاب مى كند. آيين نامه مجمع عمومى، شرايط مورد نياز و مراحل گزينش فرد براى تصدى اين سمت را تعيين مى كنند. مدير كل رئيس تشكيلات ادارى سازمان آيسسكو بوده و در مقابل شوراى اجرايى و مجمع عمومى مسئول مى باشد. كليه كاركنان اداره كل مستقيماً تحت نظر مدير كل انجام وظيفه مى كنند. در صورت خالى ماندن پست مدير كلى به دليل استعفا، سلب صلاحيت و يا هر دليل ديگر، اختيار هويت دستگاه ادارى و پى گيرى اجراى برنامه ها به معاون مدير كل تفويض مى شود. سپس مجمع عمومى حداكثر ظرف يك سال تشكيل جلسه مى دهد تا مدير كل جديدى را انتخاب نمايد. از زمان تأسيس سازمان آيسسكو مدير كل آن در طى سال هاى 1982 الى 1991 بر عهده پرفسور عبدالهادى بوطالب بوده و از سال 1991 تا كنون مدير كلى سازمان بر عهده دكتر عبدالعزيز عثمان التويجرى از كشور عربستان سعودى بوده است.

منابع مالى آيسسكو

بر طبق اساسنامه، منابع مالى سازمان از راه هاى ذيل تأمين مى شود:

- حق عضويت كشورهاى عضو كه بر اساس درصد حق عضويت هر كشور در بودجه سازمان كنفرانس اسلامى تعيين مى گردد، مگر آن كه مجمع عمومى تصميم به تغيير آن داشته باشد؛

- منابع حاصل از انجام همكارى هاى مشترك ميان سازمان آيسسكو و ساير سازمان ها؛

- كمك هاى مالى و مبالغى كه توسط كشورهاى عضو، يا غير عضو، نهادها، افراد يا ساير منابع به سازمان اهدا مى شود.

شوراى اجرايى سازمان آيسسكو مى تواند هدايايى را كه جهت مقاصد خاصى به سازمان اهدا مى شود، را بپذيرد مشروط بر آن كه با اهداف سازمان آيسسكو در تضاد نباشد و اين امر تأثير منفى بر انجام وظايف سازمان نداشته باشد، نظر شورا در اين باره بايستى همراه با كليه ملاحظات مربوط جهت تصويب به مجمع عمومى احاله گردد.

اجلاسيه هاى مجمع عمومى

سازمان آيسسكو از ابتداى تأسيس تا كنون، هشت اجلاس مجمع عمومى در كشورهاى عضو برگزار كرده است:

اولين مجمع عمومى: كازابلانكا، 9 - 7، ژوئن 1983 / 27 - 25 شعبان 1403ه .ق.

دومين مجمع عمومى: اسلام آباد، 5 - 3، دسامبر 1985/19 - 17 ذيحجه 1405ه .ق.

سومين مجمع عمومى: عمان، 15 - 12 نوامبر 1989/25 ربيع الثانى، 1409ه .ق.

چهارمين مجمع عمومى، رباط، 30 - 28، نوامبر 1991/21 - 20، جمادى الاول، 1412ه .ق.

پنجمين مجمع عمومى: دمشق، 30 - 27، نوامبر 1994/27 - 24 جمادى الثانى، 1415ه .ق.

ششمين مجمع عمومى: رياض، 8 - 6، دسامبر 1997/8 - 6، شعبان 1418ه .ق.

هفتمين مجمع عمومى: رباط، 28 - 24، نوامبر 2000/27 - 25، شعبان 1421ه .ق.

هشتمين مجمع عمومى: تهران، 27 - 25، دسامبر، 2003 / ذيقعده 1424.

از موفقيت هاى اجلاس هشتم براى جمهورى اسلامى ايران، مى توان به تسويه حساب بخش عمده اى از بدهى هاى ناشى از حق عضويت ايران به سازمان آيسسكو و هم چنين نقش آفرينى فعال در سازمان بوده است؛ به طورى كه پس از اين اجلاس، معاون دبير كل آيسسكو از ايران انتخاب گرديد و در حال حاضر در مراكش مشغول به كار مى باشد. افزون بر اين دفترِ منطقه اى آيسسكو در تهران بيش از پيش تقويت گرديده به طورى كه كليه فعاليت ها و برنامه هاى مربوط به 12 كشور زير منطقه اى اين دفتر به صورت متمركز به اين دفتر منتقل شده و اين دفتر رسماً و با هماهنگى دفتر مركزى، آنها را انجام مى دهد.

از جمله مصوبات مهم اجلاس هشتم آيسسكو عبارتند از:

- اشغال كوههاى جولان سوريه توسط اسرائيل محكوم شد و ضرورت پايان بخشيدن به اين اشغال و احترام به قوانين بين المللى مورد تأكيد قرار گرفت و بر اجراى طرح ها و برنامه هايى جهت حمايت از هويت كلى تپّه هاى جولان و مطرح ساختن آن در جلسات مشترك سازمان هاى بين المللى توافق شد.

- قانون ممنوعيت حجاب در مدارس و محل كار در فرانسه، مورد انتقاد شديد قرار گرفت؛

- تجاوز اسرائيل و تخريب مؤسسات آموزشى علمى و فرهنگى در قدس شريف و سراسر فلسطين محكوم شد و قدس به عنوان پايتخت كشور مستقل فلسطين مورد تأييد قرار گرفت؛

- مقرر گرديد كه آيسسكو از مؤسسات آموزشى علمى و فرهنگى در بوسنى هرزگوين حمايت نمايد؛

- حمايت آيسسكو از مؤسسات آموزشى، علمى و فرهنگى در سومالى و افغانستان؛

- بازسازى مؤسسات آموزشى، علمى و فرهنگى در عراق.

ساختار آيسسكو

سازمان داراى يك معاون و سه بخش «علوم»، «آموزش» و «فرهنگ» و «ارتباطات» مى باشد كه زير نظر معاون مدير كل فعاليت مى كنند و از ديگر بخش هاى سازمان بخش «روابط و همكارى هاى بين المللى» و بخش «مركز اطلاعات و اسناد» است.

معاون مدير كل سازمان آيسسكو پس از مدير كل عالى ترين مرجع تصميم گيرى است و كليه مسئوليت ها بر عهده ايشان است. در بيست و پنجمين جلسه شوراى اجرايى در نوامبر 2004 در مراكش دكتر هادى عزيززاده از كشور جمهورى اسلامى ايران براى معاونت سازمان آيسسكو انتخاب شد.

در ذيل به برخى از مهم ترين موضوعات مورد توجه هر يك از بخش هاى سازمان اشاره مى شود:

بخش علوم

برنامه هاى اين بخش در راستاى چهار هدف ذيل دنبال مى گردد:

تحقيق بر اساس توسعه علوم و فناورى

تقويت آموزش علوم و فناورى

منابع طبيعى و توسعه آن

علوم انسانى

بخش آموزش

برنامه هاى اين بخش در راستاى اهداف ذيل دنبال مى گردد:

آموزش تخصصى در كشورهاى اسلامى

ريشه كنى بى سوادى

آموزش مهارت هاى زندگى

آموزش در خدمت توسعه پايدار

آموزش و هم گام شدن با زبان

تأسيس مراكز فرهنگى، اسلامى زبانِ عربى و ديگر زبان هاى ملل مسلمان در دانشگاه ها و مؤسسات

پروژه انجام آموزش هاى ضمنِ خدمت معلمان زبان عربى در كشورهاى غير عرب زبان

پروژه سوادآموزى در زبان هاى ملى با استفاده از استانداردهاى نسخ قرآنى

پروژه هاى نسخه بردارى از زبان هاى ملل مسلمان در قالب استانداردهاى نسخ قرآنى

بخش فرهنگ و ارتباطات

برنامه هاى اين بخش در راستاى چهار هدف ذيل دنبال مى گردد:

حفظ هويت و فرهنگ اسلامى

فرهنگ در خدمت توسعه فراگير

فرهنگ اسلامى فعّال

توانايى ايجاد ارتباطات در كشورهاى اسلامى

بخش روابط و همكارى هاى بين المللى

برنامه هاى اين بخش در جهت چهار هدف ذيل دنبال مى گردد:

همكارى بين المللى با كشورهاى عربى و اسلامى

توسعه آموزش فرهنگى، علمى، اجتماعى اسلامى قدس شريف

توسعه مؤسسات آموزش علوم و فرهنگ پايدار

فعال نمودن همكارى با كميسيون هاى ملى آيسسكو

مركز اسناد و اطلاعات

اين مركز به منظور دست يابى به دو هدف ذيل ايجاد شده است:

اطلاعات و ارتباطات براى توسعه جهان اسلام

توان مندى جهان اسلام به منظور برترى دانش براى توسعه

برنامه نه ساله آيسسكو (2009 - 2001)

افزون بر اهداف تعيين شده براى هر يك از بخش هاى زير مجموعه آيسسكو، برنامه عمل نه ساله تعيين شده است كه به برخى از عناوين آن اشاره مى گردد.

بخش آموزش

برنامه هاى سازمان در بخش آموزش به دو دسته تقسيم بندى شده اند:

1. اصول كلى آموزش

الف) آموزش مداوم، خودآموزى و توان مندى هاى آموزشى جهت برآورد نياز روزافزون جامعه و دست يابى جامعه به توسعه پايدار.

ب) توسعه مفاهيم و اهداف آموزشى.

2. آموزش رسمى، برنامه هاى آموزشى غير رسمى و آموزش بزرگ سالان:

الف) آموزش اسلامى؛

ب) ريشه كنى بى سوادى؛

ج) آموزش ابتدايى براى كودكان و بزرگ سالان، ايجاد تساوى ميان دختران و پسران در دست يابى به آموزش؛

د) آموزش اجبارى براى همه در تمامى سطوح؛

د) توسعه آموزش عالى و ايجاد مؤسسات آموزشى مختلف؛

ر) آموزش گروه هاى خاص و استثنايى؛

ز) لزوم ارتقاى سطح كيفى آموزش در مؤسسات آموزشى مختلف؛

ه ) توسعه برنامه هاى تربيت معلم؛

ى) ترغيب بخش هاى خصوصى و دولتى جهت تأسيس مؤسسات آموزشى؛

م) جذب معلمان و كادر مجرب آموزشى؛

ن) اصلاح و توسعه مداوم نظام آموزشى.

بخش علوم

1. بخش علوم و فنون

الف) آموزش علوم در مقطع ابتدايى؛

ب) آموزش علوم در مقطع راهنمايى و دبيرستان؛

پ) ارتقاء آموزش فنى و حرفه اى؛

ت) آموزش علوم در مقطع عالى؛

ث) آموزش زنان به منظور توسعه علمى؛

ج) هم آهنگ نمودن آموزش علوم در سطح كشورهاى عضو.

2. ارتقاى توسعه و تحقيق

الف) ارتقاى امكانات پژوهشى؛

ب) مشاركت هاى تكنولوژيكى؛

ت) توسعه منابع طبيعى.

3. ايجاد امكانات تكنولوژيكى

الف) جذب تكنولوژى جديد؛

ب) خودكفايى تكنولوژيك.

4. ترغيب به انجام تحقيقات در زمينه علوم انسانى و اجتماعى

5. ارتقاى فرهنگ علمى اسلامى

6. ايجاد انسجام در ميان همكارى هاى علمى

7. توسعه علمى در پرتو اصول اسلامى و رهنمودهاى دينى

بخش فرهنگ

برنامه هاى بخش فرهنگ به سه دسته تقسيم شده اند:

1. هويت فرهنگى جهان اسلام؛

2. بعد فرهنگى توسعه پايدار؛

3. فرهنگ در جهان اسلام؛ مقوله اى ميان اتحاد و تنوع.

بخش ارتباطات و اطلاعات

1. ترويج فرهنگ اطلاع رسانى به منظور توسعه:

الف) ارتقاى فرهنگ اطلاع رسانى و ارتباطات؛

ب) ارتقاى اطلاعات ملى و راهكارهاى ارتباطى؛

ت) جمع آورى اطلاعات به منظور افزايش هم آهنگى ميان حوزه هاى فرهنگى و اقتصادى كشورهاى عضو؛

ث) توسعه مطالعات در زمينه اطلاع رسانى و ارتباطات در جهان اسلام؛

ج) رايانه اى كردن آثار و مدارك ارزش مند فرهنگ و تمدن اسلامى.

2. ارتباطات جمعى

الف) افزايش ابزار توليد ارتباطات جمعى؛

ب) افزايش ابزار نشر ارتباطات جمعى؛

پ) ارتقاى ارتباطات آيسسكو.

3. اطلاعات علمى، فنى و اسنادى:

الف) توسعه شبكه هاى خدماتىِ اطلاع رسانى در زمينه هاى علمى و فنى؛

ب) توسعه شبكه هاى پخش اطلاعات و تسهيل دست يابى به اطلاعات؛

ج) تسهيل دست يابى به رايانه براى علوم؛

د) توسعه مراكز اسنادى و كتاب خانه ها؛

ذ) توسعه منابع انسانى كه به نوعى در نظام اطلاعاتى علمى و فنى مشاركت مى نمايند؛

ر) مشاركت در گفت و گوهاى جهانى در خصوص مشكلات مربوط به جوامع؛

ه) توسعه اطلاعات، مدارك و منابع ارتباطاتِ از راه دور.

گفت و گوى تمدن ها: پس از تعيين سال 2001 به عنوان سال گفت و گوى تمدن ها از سوى سازمان ملل در پى پيشنهاد رئيس جمهورى وقت جمهورى اسلامى ايران، سازمان آيسسكو نيز تلاش هاى زيادى را در جهت تبيين و گسترش اين مفهوم انجام داده كه از جمله آنها انتشار چندين جلد كتاب و برگزارى كنفرانس هاى منطقه اى و بين المللى در مورد گفت و گوى تمدن ها به شرح ذيل است:

گفت و گو ميان تمدن ها - تهران سال 1999

گفت و گو و هم زيستى ميان فرهنگ ها و تمدن ها - برلين سال 2000

گفت و گو ميان تمدن ها در دنياى متغيّر - رباط سال 2001

گفت و گو ميان تمدن ها: تئورى عملى - تونس سال 2001

گفت و گو ميان تمدن ها براى هم زيستى - دمشق سال 2001

گفت و گو ميان تمدن ها و فرهنگ ها براى درك متقابل - ليختنشتا سال 2002

گفت و گو ميان تمدن ها: فرانكفورت از 29 لغايت 30 سپتامبر 2003

آيسسكو و كشورهاى بحران زده اسلامى

سازمان آيسسكو در خصوص كشورهاى اسلامى كه دچار بحران مى باشند فعاليت هاى بسيارى انجام داده است؛ از جمله مى توان به قدس شريف (فلسطين)، بوسنى و هرزگوين، عراق و افغانستان اشاره نمود.

عراق

در حفاظت از ميراث فرهنگى عراق بسيار كوشا بوده است و در زمينه حفظ تمدن هاى قديمى، تمدن اسلامى عرب و حفظ نقاشى ها و صنايع دستىِ به غارت رفته از موزه هاى عراق، فعاليت هاى شايسته اى انجام داده است.

قدس شريف

- چاپ و نشر كتاب هايى در خصوص قدس شريف

- حفاظت از هويت اسلامى قدس شريف در برابر خطر نابودى و تجاوز بهوديت

- اجراى برنامه ها و فعاليت هاى طراحى شده براى مؤسسات فرهنگى، علمى و آموزشىِ قدس شريف؛ به منظور حمايت از هويت فرهنگى و شاخص هاى تمدنى

- صدور قطع نامه اى در خصوص وضعيت شهر قدس شريف

- گنجاندن برنامه هاى خاص براى قدس شريف در برنامه هاى آيسسكو

- دعوت از كشورهاى عضو جهت گنجاندن و در اولويت قرار دادن قدسِ شريف در ملاقات هاى بين المللى به منظور حفظ هويت و ميراث فرهنگى آن.

بوسنى و هرزگوين

- حمايت از مؤسسات علمى، فرهنگى و آموزشى در بوسنى و هرزگوين؛

- ارائه كمك هاى مالى و فنى به كميسيون ملى بوسنى و هرزگوين به منظور توسعه روابط و مديريت اجرايى در مؤسسات براى حمايت از تمدن هاى شاخص و مجسمه هاى تاريخى و توسعه مراكز فرهنگى؛

- توسعه برنامه هاى عربى و اسلامى؛

- آموزش نيروى انسانى در زمينه ميراث اسلامى؛

- آموزش مجريان آموزشى و اجرايى در زمينه هاى خاص آموزشى از راه برگزارى كارگاه ها و جلسات آموزشى؛

- تدوين ترجمه و نشر كتاب هاى منبع و برنامه هاى درسى آموزشى به منظور برجسته ساختن شاخص هاى تمدن اسلامى در بوسنى و هرزگوين، مستندسازى ميراث فرهنگى و توسعه نظام آموزشى؛

- گماردن معلمان جهت آموزش زبان عربى و اسلامى در مؤسسات آموزشى به منظور تحكيم ارزش هاى اسلامى و توسعه تمدن و فرهنگ؛

- ارائه بورسيه براى دانش آموزان بوسنى و هرزگوين جهت تكميل تحصيلات خود در بخش هاى گوناگون از جمله: پزشكى، مهندسى و خبرنگارى.

هم چنين آيسسكو از مؤسسات آموزشى، علمى و فرهنگى در سومالى و افغانستان نيز حمايت مى نمايد.

پايتخت فرهنگى جهان اسلام

سازمان آيسسكو هر ساله يكى از شهرهاى مهم جهان اسلام را به عنوان پايتخت فرهنگى جهان اسلام انتخاب مى كند.

مكه مكرمه در سال 2005 به عنوان پايتخت فرهنگى جهان اسلام از سوى آيسسكو معرفى گرديده است و آيسسكو صفحه اى از سايت خود را به مكه به مناسبت فوق اختصاص داده است. هدف از انتخاب مكه به عنوان پايتخت فرهنگى جهان اسلام برجسته تر ساختن موقعيت اين شهر مقدس و هم چنين معرفى مهم ترين سرزمين مذهبى براى نسل جديد مى باشد. نبايد فراموش شود كه مكه محل تولد اسلام است كه پيام اسلام از آن شهر مقدس به گوش كليه جهانيان رسانيده شده است. در همين راستا آيسسكو فعاليت هاى ذيل را به انجام رسانيده است:

برگزارى نشستِ منطقه اى آموزش در خصوص ارزش هاى گفت و گو و فرهنگ صلح در برنامه درسى؛

جلسه آموزشى ملى در خصوص آموزش در علوم؛

سمپوزيوم بين المللى در خصوص نقش رسانه در برجسته سازى تصوير اسلام در جهان؛

برگزارى نمايشگاه محصولات آيسسكو.

ضمناً آيسسكو براى سال 2006، شهر تاريخى اصفهان را به عنوان پايتخت فرهنگى جهان اسلامى انتخاب نموده كه برنامه هاى متعددى به منظور بزرگداشت اين مناسبت در حال برنامه ريزى مى باشد.

اركان فرعى آيسسكو

اين نهادها زير نظر سازمان آيسسكو فعاليت مى كنند كه مهم ترين آنها عبارتند از:

فدراسيون دانشگاه هاى جهان اسلام ( FUIW )

فدراسيون دانشگاه هاى جهان اسلام هم گام با آيسسكو در خصوص دانشگاه ها و موسسات آموزش عالى در جهان اسلام فعاليت مى نمايد و سعى در ايجاد همكارى و هم بستگى ميان دانشگاه هاى اسلامى دارد.

نهادِ اسلامى، اخلاقى علوم و فناورى ( IBEST )

نهادِ اسلامى، اخلاقىِ علوم و فناورى، در خصوص ارزيابى تحقيقات علمى و نيازهاى مطابق با قوانين و اخلاق اسلامى فعاليت مى نمايد.

هدف از تأسيس اين نهاد هدايت و يكسان كردن نقطه نظرات جهان اسلام و مسلمانان در خصوص جنبه هاى اخلاقى مهم و حياتى از ديدگاه شريعت اسلامى، ايجاد اتفاق نظر در زمينه موضوعات اخلاقى مربوط به علوم و فناورى، كارهاى تحقيقاتى و آمارهاى ارائه شده از سوى كميته ها و مؤسسات مربوطه در كشورهاى اسلامى، ترغيب مؤسسات آموزشى براى معرفى موازين اخلاقى در برنامه هاى آموزش و پرورش و غيره مى باشد.

مركز ارتقاى سطح تحقيقات علوم آيسسكو ( ICPSR )

اين مركز در بخش علوم آيسسكو قرار دارد كه هدفِ آن، حمايت از تحقيقات علمى در كشورهاى اسلامى مى باشد. اين مركز در پى تصميم اولين كنفرانس وزراى علوم و اولين نشست استراتژى توسعه علوم و فناورى در كشورهاى اسلامى در رباط تأسيس گرديد.

كليه سازمان هاى ياد شده زير نظر آيسسكو فعاليت مى نمايند.

تدوين استراتژى ها

سازمان آيسسكو در جهت برنامه ريزى استراتژيك براى احياى آموزش، فرهنگ و علوم در جهان اسلام مبادرت به طراحى و اجراى هشت استراتژى نموده است كه اين استراتژى ها عبارتند از:

- استراتژى فرهنگى جهان اسلام؛

- استراتژى ارتقاى آموزش در كشورهاى اسلامى؛

- استراتژى توسعه علوم و فناورى در كشورهاى اسلامى؛

- استراتژى نحوه اجراى فرهنگ اسلامى در غرب؛

- استراتژى استفاده از توانايى مسلمانان در غرب؛

- استراتژى تقريب مذاهب مسلمانان؛

- استراتژى مديريت منابع آب در كشورهاى اسلامى؛

- استراتژى توسعه بيو تكنولوژى در كشورهاى اسلامى.

كميسيون ملى آيسسكو در جمهورى اسلامى ايران

جمهورى اسلامى ايران در سال 1371 در سيزدهمين اجلاس شوراى اجرايى اين سازمان شركت و حضور خود را به طور رسمى در فعاليت هاى اين سازمان اعلام نمود و در سال 1374 با توجه به مصوبه پنجمين مجمع عمومى آيسسكو در سوريه، كميسيون ملى آيسسكو در جمهورى اسلامى ايران در وزارت آموزش و پرورش استقرار يافت. هيئت وزيران در جلسه مورخ 8/6/1383 با استناد به اصل يك صد و سى و هشتم قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران «آيين نامه تشكيل و اداره كميسيون ملى آيسسكو در ايران» را تصويب نمود.

آيين نامه كميسيون ملى از دوازده ماده تشكيل شده است. بر اساس آيين نامه، كميسيون ملى آيسسكو در داخل وزارت آموزش و پرورش مستقر است و وزير آموزش و پرورش، رئيس شوراى عالى كميسيون ملى و مدير كل دفتر همكارى هاى علمى بين المللى، دبير كل كميسيون ملى آيسسكو مى باشند.

وظايف كميسيون ملى آيسسكو

اهداف و وظايف كميسيون ملى آيسسكو در ايران در پنج مورد ذيل خلاصه مى گردد:

1. مشاركت در فعاليت هاى آيسسكو به منظور تحكيم هم بستگى و تفاهمِ متقابل ميان كشورهاى عضو از طريق اجراى برنامه هاى آموزشى، علمى و فرهنگى.

2. فراهم آوردن امكانات لازم براى انديشوران، استادان و شخصيت هاى آموزشى، علمى و فرهنگى به منظور ارائه طرح ها و برنامه هاى مورد نياز آيسسكو.

3. بسط و گسترش فعاليت هاى آيسسكو در جمهورى اسلامى ايران در چهارچوب سياست ها و برنامه هاى ملى؛

4. ايجاد ارتباط بين سازمان آيسسكو و سازمان هاى دولتى و غير دولتى كشور كه در زمينه هاى آموزشى، علمى و فرهنگى فعاليت دارند.

5. ترغيب و حمايت از تشكيل سازمان هاى غير دولتى فعّال در امور آموزشى، علمى، فرهنگى و ارتباطات.

اركان كميسيون ملى آيسسكو: بر طبق اساسنامه، داراى چهار ركن مى باشد: شوراى عالى كميسيون ملى آيسسكو، كار گروه اجرايى، كميته تخصصى، دبيرخانه.

شوراى عالى:

عالى ترين مرجعِ تصميم گيرى كميسيون است و داراى اعضاى ذيل مى باشد.

- وزير آموزش و پرورش

- رئيس سازمان ملى جوانان

- معاون وزير امور خارجه

- معاون وزير علوم، تحقيقات و فناورى

- معاون وزير فرهنگ و ارشاد اسلامى

- معاون وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكى

- معاون سازمان صدا و سيما

- رئيس سازمان ميراث فرهنگى و گردش گرى

- رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامى

- نماينده ايران در شوراى اجرايى آيسسكو

- دبير كل كميسيون ملى آيسسكو در ايران (دبير شورا)

- چهار نفر از صاحب نظران مسايل آموزشى و فرهنگى كشور

دبيرخانه:

دبيرخانه دائمى كميسيون در وزارت آموزش و پرورش - دفتر همكارى هاى علمى بين المللى - مستقر است و كليه ارتباطاتِ سازمان مركزى با وزارت خانه ها و نهادهاى داخلى و بالعكس صرفاً از طريق دبيرخانه صورت مى گيرد.

دفتر منطقه اى آيسسكو در تهران

دفتر منطقه اى آيسسكو در تهران پس از تصويب در هفتمين مجمع عمومى آيسسكو (نوامبر 2000) و پس از امضاى موافقت نامه ميان جمهورى اسلامى ايران و سازمان آيسسكو در ژانويه 2003 در تهران تأسيس گرديد. دفتر منطقه اى تهران، كشورهاى افغانستان، آذربايجان، بنگلادش، برونئى دارالسلام، اندونزى، ايران، قرقيزستان، مالزى، مالديو، پاكستان و تاجيكستان را تحت پوشش قرار مى دهد.

فعاليت در زمينه هاى آموزش و پرورش، علوم، فرهنگ و ارتباطات در كانون توجه و اولويت هاى اين دفتر قرار دارد و اهداف و وظايف آن عبارتند از:

- اجرا و پى گيرى برنامه هاى آيسسكو در منطقه

- ايجاد ارتباط با كميسيون هاى ملى، مؤسسات، دانشگاه ها، سازمان هاى غير دولتى و كارشناسانى كه در زمينه آيسسكو در سطح كشورهاى منطقه، فعاليت مى نمايند.(2)

1) دانشجوى دكترى روابط بين الملل و دبير كل كميسيون ملى آيسسكو در جمهورى اسلامى ايران.

2) براى اطلاعات بيشتر در مورد سازمان آيسسكو به سايت هاى زير مراجعه كنيد:

3- سازمان مركزى آيسسكو در مراكش www. Isesco. org

4- دفتر منطقه اى آيسسكو در تهران www. isesco - tehran. org

5- كميسيون ملى آيسسكو در جمهورى اسلامى ايران www. moe. ir