ديه قتل - حقوق جزایی اسلام نسخه متنی

ديه قتل

الف- ديه قتل عمد

1- صد شتر(داخل در 6 سال )

2- دويست گاو

ديه قتل عمد3 هزار گوسفند

عبارتست از4 دويست دست لباس

5- هزار دينار

6- ده هزار درهم (67)

هرگاه در قتل عمد، ديه تعيين شود، يا برآن مصالحه گردد، در اين صورت شخص جنايتكار در پرداخت يكى از
اين شش ‍ چيز اختيار دارد، (68)و اين مقدار ديه در مدّت يك سال از او گرفته مى شود و تأ خير براى او جايز
نيست ، مگر با رضايت . (69)اين ديه برخود شخص جنايتكار مى باشد، نه بر عاقله و يا بيت المال .(70)

ب- ديه قتل شبيه عمد؛ همان شش نوع ديه قتل عمدى است (همراه با تخفيف در مهلت پرداخت وسن شتر). (71) احتياط
آن است كه (در انتخاب مقدار ديه ) ميان قاتل و صاحب ديه مصالحه و توافق صورت گيرد. (72)اين ديه نيز چنان
كه گفته شد از مال جانى است نه عاقله و احتياط آن است كه (در پرداخت آن ) تا دو سال به او مهلت داده
شود.(73)

ج- ديه خطاى محض نيز همان شش نوع ديه عمدى است (74)و نسبت به عمد و شبيه عمد در سن شتر و صفت آن و در مهلت
پرداخت داراى تخفيف است ، زيرا اين ديه در سه سال در هر سال 13 آن گرفته مى شود.(75)

ديه قتل خطا چنان كه گذشت بر عاقله است و جنايتكار چيزى از آن را ضامن نمى باشد و عاقله بر قاتل رجوع
نمى كند. (76)تفصيل بحث ديه عاقله در درس آينده خواهد آمد.

بيمه حوادث

از جمله سنّتهاى قديم جاهليت عرب اين بود كه افراد قبايل به دفاع از خويشان و بستگان مجرم خويش
برخاسته ونمى گذاشتند اولياى مقتول به او دست يابند، تا خونش را بريزند يا حق خود را بگيرند. اسلام
اين رسم را تعديل كرده ، به آن شكل معقول و منطقى داد و پرداخت ديه را در مورد قتل خطاى محض كه مجرم
عامد وگناهكار نيست ، عوض اين حمايت قرار داد. مصداق بارز قتل خطاى محض امروزه در برخى از حوادث
رانندگى رخ مى دهد، مثل اينكه هنگام رانندگى سنگى از چرخ عقب ماشين پرتاب شود و به كسى بخورد و او را
كشته يا مجروح سازد يا ناخواسته و با رعايت كامل مقررات رانندگى تصادفى صورت گيرد و منجر به مجروح
شدن يا مرگ كسى گردد(ولى اگر قتل يا ضرب و جرح براثر بى احتياطى يا بى مبالاتى يا عدم مهارت و عدم
رعايت مقررات مربوط به رانندگى صورت گيرد به شكلى كه اگر آن مقررات رعايت مى شد حادثه اى اتفاق نمى
افتاد. اين قتل و يا ضرب و جرح در حكم (شبه عمد) خواهد بود.) (77)
اسلام دراين موارد ديه را به عهده (عاقله ) گذاشته كه در واقع نوعى بيمه است و انسان را در مقابل خطرات
و زيانهاى ناشى از صدمات بدنى و حوادث شخصى تأ مين مى كند و مى توان از آن به (بيمه حوادث ) ياد كرد.

امروزه با رشد فزاينده جمعيّت ، تكنولوژى و صنعت و ازدياد خطرات ، بيمه نيز گسترش يافته ، انواع
گوناگونى در زمينه (كالاها)،(انسانها)،(وسائل مختلف زندگى ) و مانند آن پيدا كرده و در اين راستا
شركتهاى مخصوص بيمه تحت تشكيلات و نظم ويژه اى ، امر تأ مين جانى و مالى بيمه گذاران خود را به عهده
مى گيرند.

عاقله

(عاقله ) به خويشان پدرى قاتل مانند برادران ، عموها و عموزادگان گويند كه ديه قتل خطايى انسان را
متحمل مى شوند، هرچند كه در حال حاضر از او ارث نبرند.(78)

عاقله عبارت است از:

1- عُصْبه

2- مُعتِق (آزاد كننده برده )

3- ضامن جريره

4- امام عليه السلام (79)