شيخ محمدطاهر خاقانى, فقيهى اصولى و مجتهدى متتبع بود كه على رغم نابيناشدن در اواخر عمر, به تدريس ادامه داد; به اين صورت كه: فرزندش براى او مى خواند و او خود را براى تدريس آماده مى كرد. اين آثار از اوست: انوارالوسائل (در فقه); الصلاة; الصوم; الزكاة; القضاء; الكلم الطيب; الاجارة; القصر; والتمام.(1)
خالصى (1274 ـ1347هـ.ق.)
شيخ راضى خالصى, فرزند شيخ محمدحسين,فقيهى اصولى و از شاگردان محقق رشتى بوده است. كتابهاى: (اجتماع الامر والنهى), (حاشيه رسائل), (حاشيه قوانين) و… از آثار اوست. اين دانشمند بنام در سومين بخش از زندگى خود نابينا شده است.(1)
خائف شيرازى (متولد 1278هـ.ق.)
ميرزااسماعيل خائف در هفت سالگى بر اثر بيمارى آبله نابينا شد. وى آشنا به علوم قديم و جديد و حافظ قرآن بود و در منزل, علوم معقول و منقول و رياضى و… را تدريس مى كرد; در ضمن, روزها در شاهچراغ و شب ها در مسجد اتابكان (مسجد نو) به موعظه مردم مى پرداخت. ميرزااسماعيل,طبع شاعرى نيز داشته و ديوان 380برگى او در سال 1350 هجرى شمسى و در شيراز چاپ شده است. نصيرالسلطنة (ميرزا مهدى خان اسفنديارى) در مقدمه خود بر اين ديوان, فضايل آن شاعر ارزشمند را ذكر كرده است. شرح حال اين شاعر نيز كه در آذر 1305هجرى شمسى و به قلم خودش نوشته شده در ابتداى ديوانش جاى گرفته است.(1)
خرسندى شيرازى
ميرزااسماعيل, شاعر روشندل سده سيزدهم هجرى است كه در سال 1288هجرى در قيد حيات بوده و در اواخر عمر نابينا شده است. وى در جوانى پيشخدمت عباس ميرزا بود. سپس به عنوان نامه خوان به خدمت محمدشاه قاجار درآمد. در پى آن و در دوران ناصرالدين شاه قاجار, ابتدا وقايع نگار كرمان شد و پس از آن به اصفهان و تهران مأموريت يافت.(1)
خرم سنه اردلان (متوفى 1230هـ.ق.)
اين شاعر, ميرزا فتح اللّه, فرزند ميرزا عبداللّه بوده است.(1)
خزائلى (1292 ـ1353هـ.ش.)
دكتر محمد خزائلى اراكى در بيست ماهگى بر اثر بيمارى آبله از نعمت بينايى محروم شد, اما با تلاش و جديت تحصيل را شروع كرد. روش فراگيرى او بدين گونه بود: گفته هاى استاد را به حافظه مى سپرد; هنگام امتحان پاسخ پرسش ها را از محفوظات خود مى داد و كاتبى امين آن ها را مى نوشت. بدين سان او موفق به طى مدارج عالى علمى و اخذ سه ليسانس و دو درجه دكترا شد و چندين كتاب علمى تأليف كرد. او بتدريج چند دبيرستان و دبستان دخترانه روزانه و شبانه را بنياد نهاد و خود در آن ها به تدريس پرداخت. وى به زبان هاى فارسى, عربى, آلمانى, فرانسه و انگليسى تسلط داشت و گهگاهى براى تسلاى خاطر آزرده خويش به سرودن شعر ـ با تخلص (خزائلى) ـ مى پرداخت. آثار زير, ازجمله تأليفات و ترجمه هاى اوست: اعلام قرآن مجيد; مسؤوليت مدنى كارفرمايان از عمل كارگر; خودآموز حكمت; منشأ و كليد دانشها; تاريخ حقوق ملل; تاريخ تحوّل نظرات فلسفى; شرح بر گلستان سعدى و بوستان او; منطق نظرى; منطق علمى; و….(1)
لطفا منتظر باشید ...
