شادي در سيره معصومان - جوان، شادی و نشاط نسخه متنی

شادي در سيره معصومان

موضوع شادي به عنوان يكي از نيازهاي اساسي
آدمي و عنصري تأثيرگذار در زندگي، همواره
مورد توجه پيشوايان ديني قرار گرفته است،
به طوري كه اميرمؤمنان (عليه‌السلام) اين
حالت عاطفي را به «فرصت» تعبير كرده است:
«اوقات السرور خلسة؛(13) مواقع شادماني، فرصت
است»؛ يعني فرصت اندوختن توانايي و نشاط
بيشتر. آن حضرت يكي از صفات مؤمنان را چهره
بشاش و شاد داشتن دانسته و فرموده است:

«المؤمن بِشره في وجهه و حزنه في قلبه؛(14)
شادي مؤمن در چهره‌اش و اندوهش در دلش
است.»

امام علي (عليه‌السلام) خود به اين صفت
آراسته بود. استاد شهيد مطهري در اين‌باره
مي‌گويد:

«علي، مردي بود بشاش، بر خلاف
مقدس مآب‌هاي ما كه هميشه از مردم ديگر
بهاي مقدسي مي‌خواهند، هميشه چهره‌هاي
عبوس و اخم‌هاي در هم كشيده دارند و هيچ
وقت حاضر نيستند يك تبسم به لبشان بيايد؛
گويي لازمه قدس و تقوا، عبوس بودن است.
مؤمن، اندوه خودش را در هر موردي در دلش
نگه مي‌دارد، وقتي با مردم مواجه مي‌شود،
شادي‌اش را در چهره‌اش ظاهر مي‌كند. علي
(عليه‌السلام) هميشه با مردم با بشاشت و با
چهره بشاش رو‌به‌رو مي‌شد؛ مثل خود
پيغمبر. علي (عليه‌السلام) با مردم مزاح
مي‌كرد مادام كه به حد باطل نرسد؛ همچنان
كه پيغمبر مزاح مي‌كرد. يگانه عيبي كه
براي خلافت به علي (عليه‌السلام) گرفتند
اين بود كه گفتند: عيب علي (عليه‌السلام)
اين است كه خنده‌روست و مزاح مي‌كند؛
مردي بايد خليفه شود كه عبوس باشد و مردم
از او بترسند.»(15)

پيشوايان دين در تقسيم‌بندي اوقات و نظم
روزانه، براي مسرت و شادي جايگاه خاصي در
نظر گرفته‌اند. امام رضا (عليه‌السلام)
مي‌فرمايد: كوشش كنيد اوقات روز شما چهار
ساعت باشد: ساعتي براي عبادت و مناجات با
خدا، ساعتي براي تأمين معاش، ساعتي براي
معاشرت با برادران مورد اعتماد و كساني كه
شما را به عيب‌هايتان آگاه سازند و در
باطن به شما خلوص دارند، و ساعتي را هم به
تفريحات و لذايذ اختصاص دهيد و با اين بخش
از زندگي، قادر خواهيد بود آن سه بخش ديگر
را به‌خوبي انجام دهيد.(16)

در اين حديث، به نكته مهم تربيتي و
روان‌شناختي اشاره شده و آن، تأثير نشاط و
شادماني در آمادگي روحي و رواني انسان است،
زيرا آدمي در پرتو شادماني، با نيرويي
مضاعف به فعاليت‌هاي روزمره خود
مي‌پردازد.

آن حضرت در حديثي ديگر مي‌فرمايد:

از
لذايذ دنيوي (كه قطعاً يك مورد از آنها
شادماني است) نصيبي براي كام‌يابي خويش
قرار دهيد و خواهش‌هاي دل را از راه‌هاي
مشروع و حلال برآوريد، اما در اين كار به
مردانگي و شخصيت شما آسيب نرسد و
زياده‌روي نكنيد. در اين صورت با استفاده
از لذايذ دنيوي، بهتر به امور دنياي خويش
موفق خواهيد شد.(17)