اقسام شادي
نكته مهم و اساسي آن است كه اسلام هرگونهشادي را تأييد نميكند، بلكه براي آن حد و
مرزي قائل است. هرچند شادي يك هيجان طبيعي
براي انسان قلمداد ميشود و از اين حيث
نميتوان آن را نوع نوع كرد، اما با توجه
به عامل پديدآورنده، انگيزه شادي، موقعيت
زماني و مكاني و عوارض ديگر، چه بسا بار
مثبت و منفي پيدا ميكند. از اينرو با
نگرش ديني، شادي به دو قسم پسنديده و
ناپسند تقسيم ميشود:
الف) شادي پسنديده
از نگاه دين، شادي پسنديده آن است كهجهتگيري الهي داشته باشد و يا مقدمهاي
براي انجام وظايف شرعي باشد، چون طبق نظام
ارزشي اسلام، مطلوب واقعي، تقرب به خداست
و همه حركات و سكنات و افعال انسان بايد در
راستاي آن انجام گيرد تا تكامل حاصل گردد.
با توجه به معيار كلي گفته شده، ميتوان
براي شادي پسنديده ويژگيهاي ذيل را
برشمرد:
1. همراه با گناه نباشد؛2. با غفلت از خدا
مقرون نشود؛3. اعتدال و ميانهروي در آن
رعايت گردد.
اينك به چند نمونه از شاديهاي پسنديده
اشاره ميكنيم:
1. شادي در وقت اطاعت خدا
بهترين شادي برايمؤمن، لحظهاي است كه خدا را بندگي و اطاعت
كرده و از اين كه توفيق انجام تكاليف را به
دست آورده، احساس خوشحالي ميكند. امام
علي (عليهالسلام) ميفرمايد: سرور
المؤمن بطاعة ربه و حزنه علي ذنبه؛(18) شادي
مؤمن به طاعت پروردگارش، و غمش بر گناه و
عصيان است». پيامبر اكرم (صلّي الله عليه و
آله و سلّم) در وصيت خود به امام علي
(عليهالسلام) فرمود: اي علي! براي مؤمن در
دنيا سه خوشحالي است: ديدار با برادران
ديني، افطار از روزه، و شب زندهداري در
آخر شب.(19) شخصي شادمان و مسرور خدمت امام
جواد (عليهالسلام) رسيد، حضرت فرمود:
چيست كه تو را شاد ميبينم؟عرض كرد: از
پدرت شنيدم كه ميفرمود: بهترين روزي كه
سزاوار است بنده خدا در آن روز شاد باشد
روزي است كه توفيق خدمت و دستگيري از
برادران مؤمن نصيب او گردد و امروز من موفق
شدم به ده نفر از برادران فقير بخشش نمايم.
حضرت فرمود: «به جان خودم سوگند، تو شايسته
اين شادي هستي. اگر آن انفاق خود را به
وسيله منت گذاشتن نابود نكرده باشي.»(20)