لطفا منتظر باشید ...
آغاز هفته حج
حج
در لغت به معني قصد و هدف قرار دادن کار معين است و در اصطلاح فقه اسلامي به قصد رفتن به سوي مکه و خانه خدا در روزهاي معيني از سال به هدف انجام تکاليف ديني آن است و بر هر مسلماني واجب است با داشتن شرايط براي يک بار در عمر خود آن را انجام دهد و انجام ندادن آن با دارا بودن شرايط و اقرار و اعتراف به وجوب آن از گناهان کبيره شمرده شده است.علاوه بر اين انکار اصل اين تکليف و فريضه در صورتي که مستند بر شبهه نباشد سبب کافر شدن مسلمان مي گردد. عبادت حج از سنن يکتا پرستي حضرت ابراهيم (ع) بوده است که پس از قرنها فراموشي و انحراف و آلودگي به مظاهر شرک بت پرستي، پيامبر اسلام (ص) آن را مجددا احيا نمود و مسلمانان را به انجام آن تشويق کرد. گردهمائي ميليوني مسلمانان در حج ، پديده ئي بي نظير و شگفت انگيز است . همه ي ملتهاي مسلمان از همه جاي جهان و از همه ي قشرهاي اجتماعي ، دراين چند روز در خانه ي خدا، زادگاه اسلام و پيامبر عظيم الشأن آن گرد ميآيند و آئينهاي پررمز و راز حج را برپا ميدارند. در اين شعائر پرشکوه و پرمعني ، پيوند دلها با خداي بزرگ ، پيوند دلها با يکديگر، حرکت بر محور توحيد، سعي و تلاش همگاني ، رمي شيطان و برائت از طاغوت ، ذکر و تضرّع و خشوع در برابر خدا، و احساس عزت و عظمت در پرتو اسلام ، همه در عمل و بگونه ئي نمادين به ملتهاي مسلمان ، آموزش داده ميشود؛ و مهرباني و همزيستي با برادران و استحکام و سرسختي با دشمنان ، و رها شدن از پيرايه هاي خودپرستي و پيوستن به درياي عزت و عظمت الهي در قالب مناسک حج تجسّم مي يابد.حاجيان از آخرين روزهاي ماه ذيقعده از موطن خود بقصد مناسک حج وارد سرزمين عربستان مي شوند.و از روز هشتم ذيحجه در ميقات احرام عشق بسته و پس از بيتوته در سرزمين هاي عرفات، سرزمين آمرزش گناهان و انجام قرباني و مني سرزمين برآورده شدن آرزوها و انجام حج ابراهيمي در روز دوازدهم اين ماه سرزمين مني را بقصد مکه ترک ميگويند.حج از نظر شرعى مجموعه اى از اعمال مخصوصى است که به قصد اطاعت پروردگار انجام مى گيرد و يکى از ارکانى است که اسلام بر آن بنا شده است. امام محمدباقر(عليه السلام) مى فرمايد: «بنى الاسلام على خمس، على الصلاة والزکاة والصوم والحج و الولاية»«اسلام بر پنج پايه استوار گشته است: نماز، زکات، روزه، حج و ولايت»حج خواه واجب باشد و خواه مستحب، داراى فضيلت بسيار و پاداش فراوان است. روايات زيادى از پيامبر اکرم(صلى الله عليه وآله وسلم) و اهل بيت او (عليهم السلام) در فضيلت حج وارد شده است. در قرآن کريم سوره هاي به نام حج نازل شده که بيست و دومين سوره قرآن است. آيات اين سوره درباره چگونگي مناسک حج راهنما مي باشد. علاوه بر اين در چند سوره ديگر: بقره، 158 و 189 و 196 و 197 و آل عمران، 97 و توبه 3 درباره برخي از مناسک حج نظير طواف، وقت و زمان حج، قرباني عمره تمتع، ممنوعيت زناشويي، ممنوعيت کارهاي ناشايست و ممنوعيت دعوا و درگيري و فخرفروشي احکامي وضع شده است.ـ در لغت روايات فراواني از امامان معصوم (ع) دربارة اصل و وجوب حج و چگونگي انجام آن آمده است و در حقيقت آيات قرآن درباره حج تنها اصول کلي آن را بيان کرده است ولي چگونگي به جاي آوردن مناسک حج و خصوصيات آن را مسلمانان از سفر حجي که پيامبر (ص) به جاي آورد آموخته اند و امامان در روايات خود به جزييات مسائل اين حج پرداخته و سنت پيامبر در کيفيت انجام اين مناسک را براي مسلمانان تشريح نموده اند.
شرايط واجب شدن حج
ـ بلوغ و دارا بودن رشد عقلي- آزادي- دارا بودن لوازم و وسائل سفرـ فراخي وقت و زمان کافي براي رسيدن به مکهـ صحت و سلامتي بدنـ امنيت راهاقسام حج
حج افراد
اين گونه حج بر مسلماني واجب است که فاصله منزل تا مسجدالحرام کمتر از 88 کيلومتر بوده باشد .حج قرانْ
مانند حج افراد است.حج تمتع
اين گونه حج بر تمام کساني واجب است که فاصله وطن و منزلگاه دائمي آنها تا مکه و مسجدالحرام بيش از 88 کيلومتر بوده باشد. از اين رو بيشتر مسلمانان اين گونه حج را بجا مي آورند. حج تمتع از دو عبادت جداگانه ولي پيوسته به هم تشکيل شده است که عبارتند از: عمره تمتع، حج تمتع. مقصود از پيوسته و جداگانه بودن اين دو عبادت اين است که مسلمان حج گذارمي بايست عمره تمتع را با شرايطي و در حال احرام پيش از روز نهم ذي الحجه به جاي آورده و آن گاه از احرام بيرون مي آيد، ليکن در فاصله ميان پايان يافتن مناسک عمره تمتع و روز نهم ذي الحجه حق بيرون رفتن از مکه را نداشته و بايد خود را براي حج تمتع و پوشيدن احرام و رفتن به سوي دشت عرفات در روز ذي الحجه آماده کند .ـ با فرا رسيدن روز نهم ذي الحجه مکلف حج گذار بايد خود را آماده انجام حج تمتع کند.حج عمره
ـ . اصل عبادت عمره مستحبي بود و تنها در صورت استطاعت براي حج و يا نذر و يا با سوگند خوردن به انجام آن و يا عهد و پيمان بستن با خداوند براي انجام آن واجب مي گردد.عمره مفرده را مي توان در تمام ماههاي سال انجام داد ليکن انجام آن در دو ماه رجب و رمضان نيکوتر است حج تمتع داراي 13 کار واجب است که عبارتند از:1- پوشيدن لباس احرام درون شهر مکه يا درون مسجدالحرام پس از نيت حج تمتع نمودن.2- رسانيدن خود به صحراي عرفات به گونه اي که از ظهر شرعي تا غروب آفتاب روز نهم ذي الحجه را در محدوده اين دشت بگذارند.3- حرکت به سوي مشعرالحرام که در فاصله ده کيلومتري عرفات قرار دارد، و گذراندن تمامي شب تا هنگام طلوع آفتاب روز دهم ذي الحجه را در آن.4- حرکت از دشت مشعر به سوي دشت مني از مسير معيني که بدان وادي محشر گويند و پرتاپ نمودن سنگ ريزه به نخستينستون شيطان (که به حجره عقبه شهرت دارد)5- قرباني نمودن گاو يا شتر يا گوسفند در قربانگاه مني در همان روز دشت مني.6- تراشيدن سر يا کوتاه کردن قسمتي از موي آن در دشت مني.7- ماندن در مني در شبهاي يازدهم و دوازدهم ذي الحجه.8- پرتاپ نمودن سنگ ريزه به سه ستون شيطان در روزهاي يازدهم و دوازدهم.9- حرکت از مني به سوي مکه پس از ظهر شرعي روز دوازدهم ذي الحجه و 7 بار طواف نمودن گرد خانه کعبه که طواف حج تمتع شهرت دارد. 10-خواندن دو رکعت نماز طواف پشت مقام حضرت ابراهيم (ع)11-7 بار سعي و راه رفتن بين صفا و مروه.12-انجام 7 بار طواف ديگر گرد خانه خدا که ميان شيعيان به طواف نساء و در ميان سنيان به طواف وداع شهرت دارد.13-بجاي آوردن دو رکعت نماز طواف نساء پشت مقام حضرت ابراهيم (ع)بدين سان مناسک و کارهاي واجب حج تمتع به پايان رسيده است. و از اين پس مسلمان (حاجي) مي گردد و تکليف حج از او برداشته مي شود
فضيلت و حکمت تشريع آن
ـ در برخي از روايات خداوند براي هر قدمي که حج گذار در راه مکه و رسيدن به آن مي گذارد وعدة ثواب و پاداشي دنيوي و اخروي داده است .......ـ انجام فريضه حج و عمره و طواف بيت الله الحرام خود ميزان و پاداش و ارزش گذاري کردارهاي نيک مسلمانان است يعني انجام بسياري از کارهاي نيک (مثل زيارت امام حسين (ع))با تعدادي حج وعمره پاداش داده ميشود ......ـ همچنين حج به عنوان جايگاهي براي اجتماع ساليانه مسلمانان مورد خواسته و نظر شريعت بوده و شرع بسياري از مسلمانان متمکن و دارا را به رفتن سوي آن براي به دست آوردن منافع دنيوي و اخروي آن تشويق نموده است. ـ ميزان و اصل در حج ابراهيمي که پيامبر(ص) احياء کننده آن است حجي است که حج گذار آگاهانه در مقام تقرب به درگاه پروردگار و براي زدودن زنگار خود پرستي و دنيا پرستي و منيتهاي پليد نفس اماره، و وسوسه هاي شياطين انس و جن بدان قيام کند و حجي است که حج گذار با آگاهي و آشنايي با اوليايي که خداوند آنان را ولي قرار داده و ولايت امر را به آنان سپرده است انجام پذيرد .-در روايات متعددي آمده است که همه ساله امام زمان (عج) در حج مسلمانان شرکت کرده و در روز عرفه و صحراي عرفات ناظر و شاهد عبادت مردم خواهد بود، از اين رو شرکت در حج وقوف در عرفات به گونه اي تجديد پيمان و بيعت با آن حضرت از سوي شيعيان شمرده مي شود ..-از سوي ديگر اجتماع و گرد آمدن جمعيت فراواني از مسلمانان درحرم امن الهي يکي از عوامل بسيار مهم در نزديکي و دوستي و الفت و رفع کدورتها و فراهم آمدن برادري و همکاري شمرده شده استحج در کلام اميرالمومنين علي (ع)
زيارت خانه اش را فريضه کرد بر شما مردمان که قبله اش ساخت براي همگان، و آمدنگاه مسلمانان، تا بدان درآيند چون چارپايان و بدان پناه برند چون کبوتران، و دو نشانه براي دينداران. فروتني برابر عظمت او، و اعتراف به عز او؛ و از آفريدگانش آن را گزيد که چون دعوت او شنيد در گوش کشيد، و به جان و دل خريد. اينان به راه افتادند، و پا بر جاي پاي پيامبران نهادند، و چون فرشتگان گرد عرش بر پاي بندگي ايستادند. بر سودهاي روز بازار عبادت هر دم فزودند، و به هنگام تشريف، مغفرت او را از يکديگر ربودند. خدا کعبه را براي اسلام نشان، و براي پناهندگان خانة امان ساخت، رفتن به سوي خانه را واجب گرداند، و حق آن را بشناساند و بندگان را به زيارت آن خواند که فرمود: «بر هر کس که تواند، زيارت خانه واجبي از سوي خداي بي انباز است، و آن که سر باز زند خدا از جهانيان بي نياز است». نمي بينيد خداي سبحان، پيشينيان از آدم (ص) تا پسينيان از اين عالم را آزمود ـ به حرمت نهادن ـسنگهايي بي زيان و سود، که نبيند و نتواند شنود. پس خدا آن را خانة با حرمت خود ساخت و براي فراهم آمدن و عبادت مردمانش پرداخت. پس آن خانه را در سنگلاخي نهاد از همة سنگستانهاي زمين دشوارتر، و ريگزاري رويش آن از همه کمتر. به دره اي از ديگر دره ها تنگتر، ميان کوههايي سخت و ريگهايي نرم دشوار گذر، و چشمه هايي زه آب آن کم و جدا از هم، که شتر در آنجا فربه نشود و اسب و گاو و گوسفند علف نيايد.پس آدم و فرزندان او را فرمود تا روي بدان خانه دارند ـ و با حرمتش شمارند ـ پس خانه براي آنان جايگاهي گرديد که سود سفرهاي خود را در آن بردارند و مقصدي که بارهاي خويش در آن فرود آرند. دلها در راه ديدار آن شيدا، از دشتهايي بي آب و گياه، و مغاک دره هاي ژرف و جزيره هاي از يکديگر جدا، در پهنة ـ دريا تا از روي خواري شانه هاشان را بجنبانند و گرداگرد خانه کلمة تهليل بر زبان رانند، و بر گامها روند دوان، خاک آلود و مو پريشان.جامه ها را به يک سو انداخته، و با واگذاشتن موها خلقت نيکوي خود را زشت ساخته. آزمايشي بزرگ و امتحاني دشوار و آزمودني آشکار براي پديد آمدن نافرمان از فرمانبردار. خدا زيارت خانه را موجب رحمت خود فرمود، و وسيلت رسيدن به بهشت نمود.ـ و اگر خداي سبحان مي خواست خانة با حرمت و عبادتگاه با عظمت خود را ميان باغستانها نهد و جويبار، و در زمين نرم و هموار، و درختستانهاي از هم ناگسسته، و ميوه ها در دسترس و عمارتها درهم و دهستانها به يکديگر پيوسته، ميان گندمزارهاي نيکو . باغهاي سرسبز تازه رو و زمينهاي پر گياه گرداگرد او، و بقعه هاي پر باران و باغستانهاي خرم، و راههاي آبادان، پاداش کم بود و آزمايش ناچيز هم، و اگر بنيادي که پاية آن بناست، و سنگهايي که خانه بدانها برپاست، از زمرد سبز بود و ياقوت سرخ فام، و با روشني و درخشش تمام، از راه يافتن دو دلي در سينه ها مي کاست، و کوشش شيطان را از دلها دور مي کرد، و شک و ترديد از مردمان برمي خاست. ليکن خدا بندگانش را به گونه گون سختيها مي آزمايد، و با مجاهدتها به بندگي شان وادار مي نمايد، و به ناخوشايندها آزمايششان مي کند تا خود پسندي را از دلهاشان بزدايد، و خواري و فروتني را در جانهاشان جايگزين فرمايد، و آن را درهايي سازد گشاده به بخشش او، و وسيلتهايي آماده براي آمرزش او.آيات و روايات در باب اهميت حج
دليل وجوب حج آيات متعدد قرآن و احاديث وارده از نبى اکرم و ائمه معصومين(عليهم السلام) مى باشد و اين عبادت يکى از ضروريات دين بشمار رفته و ترک آن با علم به وجوب آن توسط کسى که جامع شرائطى است که در آينده بيان مى شود، يکى از گناهان کبيره است. خداوند متعال در قرآن کريم مى فرمايد: «وللّه على الناس حج البيت من استطاع اليه سبيلاً و من کفر فانّ اللّه غنىٌّ عن العالمين»از امام صادق(عليه السلام) نيز نقل شده است که: «هر کس از دنيا برود در حالى که حَجّة الاسلام را انجام نداده باشد، به دين يهود يا نصرانيّت از دنيا خواهد رفت; مگر آنکه انجام ندادن حج به جهت نياز شديدى که او را مستاصل کرده، يا بيمارى و علتى که توانايى حج را از او گرفته يا ممانعت حکومت باشد».بايد پيروي از آيين ابراهيم کنيد که ديني پاک و بي آلايش است و ابراهيم هرگز از آنها که به خدا شرک آورده اند نبوده است اول خانه اي که براي عبادت مردم بنا شده همان خانه مکه است که در آن برکت و هدايت خلق است 96 در آن خانه آيات ربوبيت پيداست و مقام ابراهيم خليل است و هر که در آنجا داخل شود ايمن باشد و مردم را حج و زيارت آن خانه واجب است هر کسي که توانايي رسيدن بدانجا را يافت و هر که -به سبب انکار حج- کافر شود به خود زيان رسانيده است که البته خدا بي نياز از اطاعت خلق است.-قرآن کريم‚ سوره 3‚ آيه 97 98-و مردم را به اداي مناسک حج اعلام کن تا مردم سواره و پياده و از هر راه دور به سوي تو جمع آيند27 تا در آنجا منافع دنيوي و اخروي بسيار براي خود فراهم ببينند و نام خدا را در ايامي معلوم و معين ياد کنند که آنها را از حيوانات بهائم -شتر و گاو و گوسفند- روزي داديم تا از آن تناول کرده فقيران بيچاره را نيز طعام دهند 28 سپس -بازگو- تا مناسک حج را بجاي آرند و هر نذر و عهدي که در حج کردند وفا کنند و طواف کعبه را گرد خانه بجاي آرند .-قرآن کريم ‚ سوره 22‚ آيه 27 28 29امام على(عليه السلام): «و فرض عليکم حج بيته الحرام، الذى جعله قبله للانام، يردونه ورود الانعام، و يالهون اليه ولوه الحمام، جعله سبحانه علامه لتواضعهم لعظمته، و اذعانهم لعزته. »
خداوند متعال حج بيت الله الحرام را بر شما واجب گردانيد وآن را قبله مردم قرار داد، در آن جا وارد مى شوند مانند ورودچهارپايان و اشتياق دارند آمدن به آن جا را مانند اشتياق کبوتران، خداوند سبحان آن خانه را براى فروتنى مردم در مقابل عظمت و بزرگيش و براى تصديق آنان به عزت و سلطنتش علامت و نشانه قرار داد. امام رضا عليه السلام:«انما امروا بالحج لعله الوفاده الى الله عز و جل و طلب الزياده و الخروج من کل مااقترف العبد» .
همانا مردم به حج امر شده اند به منظور ورود به ميهمانى خداوند و افزون خواهى از عنايات او و بيرون آمدن از گناهانى که بنده مرتکب شده است.
