آل سعود و عربستان سعودى
مشايخ فريدنىمقدّمـه
در عربستان سعودى تاكنون سرشمارى دقيقى نشده است و شايد هم اين كار ممكن نباشد.(1) تعداد سكنه اين كشور را حدود ده ميليون نفر تخمين مى زنند كه غالباً در صحارى نجد و حجاز و احساء و بيابانهاى كشورهاى همسايه ييلاق و قشلاق مى كنند. مساحت قلمرو سعوديان تقريباً يك ميليون و هفتصد و پنجاه كيلومتر مربع است كه بيش از دو سوم آن را ريگزارهاى نفود(2) و رَبْع الخالى(3) و صحراهاى لم يزرع و كوهستانهاى خشك فراگرفته است و رودخانه قابل ذكر و باران كافى و رطوبت و بطور كلى آب و هواى مساعد ندارد. بيش از نيمى از سكنه اين كشور صحرانشين و دامدارند و زير چادر به سر مى برند و پيوسته در حال كوچكند. قسمتهايى از مرزهاى خاكى سعودى هنوز مشخص نشده و به صحارى كشورهاى همسايه مى پيوندد. اين كشور از شمال به اردن و عراق و از مشرق به درياى سرخ و از جنوب به خليج 1 ـ براى اطلاع از تاريخ جغرافياى عربستان و شرح احوال آل سعود رجوع شود به: راهنماى آرامكو، Aramco Hand Book. Nederlands,1960 pp. 3-81. 2 ـ نفود (به فتح اول) در لغت به معنى نابود كننده و تمام كننده آب و توشه است و نام ريگزار وسيعى است كه قسمت اعظم شمال شبه جزيره عربستان را فراگرفته است. 3 ـ رَبع خالى (به فتح را) در لغت يعنى منزلگاه و جايگاه خالى از سكنه، و نام صحارى وسيعى است كه تمام اراضى مركزى و قسمت وسيعى از زمينهاى شرقى عربستان را فراگرفته است. اين صحرا و صحراى نفود را دهناء (يعنى روغن مالى شده رنگ برنگ) نيز مى گويند ـ معجم البلدان، ج 2، ص 493 نويسنده در مأموريت حجاز اين دو صحرا را با اتومبيل پيمود.