آينه آسماني نگاهي تربيت‏آموز به زندگاني سپهسالار عشق؛ حضرت ابوالفضل عليه‏السلام، در استقبال از چهارم شعبان - آینه آسمانی نسخه متنی

آينه آسماني نگاهي تربيت‏آموز به زندگاني سپهسالار عشق؛ حضرت ابوالفضل عليه‏السلام، در استقبال از چهارم شعبان

نويسنده: احمد لقماني

سخن نخست

زندگاني اسوه هاي آسماني به سان دايرة المعارفي گرانبهاست كه انسانهاي بسياري از پرتو تابناك آن، ره به روشنايي مي يابند و جلوه هايي جاودان از ارزشهاي عرشي نصيب خود مي سازند. صحيفه هاي حيات اينان را كه ورق مي زنيم، فهرستي از فضايل مي يابيم كه گاه پيش از خلقت نمايان بوده،(1) زماني پس از آفرينش(2) و سرانجام پس از زندگاني زودگذر؛ عرصه هايي از ارزشهاي والا و بالا در عالم قدس تجلي(3) مي يابد. بي گمان چنين صفات سبز و روشني بخشي براي تمامي انسانها با هر عقيده اي و در هر سن و سالي ثمرآفرين خواهد بود و دامن وجودشان را با شعاع شور و عشق، نوراني خواهد كرد.

آنچه در اين ميان نگاهي نو مي طلبد، الگودهي آنان براي ماست. اين سخن نه بدان معناست كه يكايك آينه هاي آسماني را زميني كنيم و همسان با ديگر انسانها بنگريم بلكه بيانگر اين حقيقت است كه اگر اسوه هاي زندگاني خود را به اوج عرش برين برده و آنقدر از عظمت آسماني آنان سخن بگوييم كه نقش الگودهي آنها براي ما زمينيان فراموش شود، خساراتي بس بزرگ نصيب همگان مي شود. زيرا در اين صورت تنها اسطوره هاي دست نايافتني مي شوند كه ما بايد به يافته هاي عقلي خود در باره آنها بسنده كنيم و هيچ گاه در متن زندگي حضورشان را نيابيم. بدون شك، چنين باوري بيانگر تنزل مقام و خدشه سازي به شخصيت آنان نيست و تنها نقش آموزه هاي تربيتي اخلاقي آنان را در «اَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ» دنبال مي كند تا در تمامي عصرها و نسلها نمونه هايي از انسانهاي كامل برابر ديدگان ما وجود داشته باشند و نه تنها خود بلكه ساير پيروان اديان گوناگون با آشنايي با آنها، به سوي صراط مستقيم خداوندي رهنمون شوند.

... اينك كه شعبه هاي رحمت خداوندي از ماه شعبان نمايان شده است و سالروز ميلاد مولودهايي مبارك فرا مي رسد، با هم نگاهي تربيت آموز در آينه آسماني شخصيت حضرت ابوالفضل(ع) مي افكنيم و بنيان باورهاي خود را نسبت به ابعاد شخصيتي آن اسوه كم نظير بارور مي سازيم.

افزون بر صفات نياكان و پدر و مادر، ام البنين خود از بانوان فرزانه و ارجمندي بود كه به اهل بيت عليهم السلام، معرفتي والا داشت و از اخلاص و صفا در ولايت بهره مند بود.

* اركان شخصيتي ابوالفضل(ع)

سيماي سپيد و به نور نشسته نظام تربيتي اسلام داراي دو جلوه دل آراست؛ نخست چهره الهي و قدسي آن است كه رو به سوي آسمان دارد و از تابش وحي، آفتاب هدايت يافته است و ديگر جلوه هدايتي آن است كه دست در دست معصومان عليهم السلام نهاده است. بُعد الهي همساز با فطرت آدمي است و تكامل انسانها، جاودانگي حيات و سرانجام سعادت ابدي را به ارمغان مي آورد؛ با نام رب آغاز مي شود و با ياد او پايان مي پذيرد؛ «اقرأ باسم ربك الذي خلق»(4) و چهره هدايتي اين نظام تربيتي، بيانگر هدايت آفريني خداوند است؛ «نهدي به من نشاء من عبادنا»(5) كه گاه در نوع تكويني نمايان مي شود و زماني در چهره تشريعي رخ نشان مي دهد.(6) آنچه در اين عرصه بر آغوش انديشه آدمي مي نشيند آن است كه هيچ ارزش والا و مقام برتري نصيب كسي نمي شود مگر با اراده، تلاش و اخلاص. ارمغان فطرت به سان گوهر شب چراغي در وجود آدمي قرار دارد و تعاليم رسولان الهي نيز به گوش مي رسد و دو راه برابر نگاه انسان قرار دارد؛ «انا هديناه السبيل اِمّا شاكرا و اما كفورا».(7) از آن سو هيچ نعمتي بدون پديد آوردن زمينه هاي آن حاصل نمي شود و خداوند مهربان بر اساس تلاشها و لياقتها، فرصت دستيابي به قله هاي قدس و رهايي را فراهم مي سازد؛ «ليس للانسان الا ما سعي». به ديگر سخن با شروع تكليف، برنامه هاي مدرسه آفرينش آغاز مي شود، زنگ اول در اين مدرسه، «درس ديني» است و آخرين زنگ، «زنگ حساب» است. آنان كه شيفته «مقام آدميّت»
هستند بايد محيط حيات را «محفل خوشگذراني» و «جشن هميشه شادي و شهوت» ندانند بلكه عرصه بندگي بشمرند كه خود و ديگران را به رهسپار بلنداي بزرگي و فرزانگي مي نمايند.

اركان پرورش روحي و تربيت اخلاقي در سه مرحله تجلّي مي كند:

1ـ پدر و مادر و ويژگيهاي اخلاقي تربيتي آنان

2ـ پرورش و تربيت در دوران كودكي

3ـ دوران نوجواني و جواني؛ تأثير دوستان و اجتماع(9)

با توجه به آن مقدمه و اين اركان، صحيفه اي از دايرة المعارف زندگاني سپهسالار عشق، حضرت ابوالفضل(ع) را مي گشاييم و از چگونگي رشد، پرورش و تكامل شخصيت وي آگاه مي شويم: