دعاي براي فرج

قال المهدي (عج)...و اكثرو الدعا بتعجيل الفرج فان ذلك فرجكم. تعجيل در فرج و ظهور را از خداوند متعال زياد درخواست كنيد، چون اين فرج و وسيله‏ي گشايش كار شماست.

از بررسي رواياتي كه دوره‏ي غيبت را به تصوير مي‏كشند، اين نتيجه به دست مي‏آيد كه مردم به انواع گرفتاري‏ها و مشكلات دچار مي‏شوند و شيطان از شيوه و ابزارهاي مختلفي جهت آسيب‏زدن به ايمان و عقايد افراد استفاده مي‏كند. به‏منظور حفظ آحاد جامعه‏ي اسلامي در مقابل اين خطرات، وظايفي در مجموعه‏ي تعاليم اسلام و رهنمودهاي ائمه اطهار( عليه‏السلام ) مقرر شده است، تا مردم از طريق عمل به آن‏ها خود را از هر عاملي كه آن‏ها را در اين دوره تهديد مي‏نمايد، رهايي بخشند. از جمله‏ي اين تكاليف، دعا براي فرارسيدن زمان ظهور حضرت امام زمان(عج) است. در توقيعي كه از ناحيه‏ي آن حضرت در زمان نايب دوم ايشان خطاب به اسحاق بن يعقوب صادر شده است، با صراحت آن حضرت به شيعيان سفارش مي‏كنند كه جهت هرچه زودتر واقع شدن امر ظهور، زياد دعا كنيد. اگر از اين نظر به سيره‏ي ساير معصومين( عليهم‏السلام ) مراجعه كنيم، به وضوح مي‏بينيم، همه‏ي آن‏ها براي ظهور حضرت دعا مي‏كردند و از پيروان خود هم مي‏خواستند، از اين امر غفلت ننمايند. به عنوان مثال، نقل شده است كه حضرت امام صادق( عليه‏السلام ) در روز بيست و يكم رمضان، در حال سجده با اين عبارات با خداي خود راز و نياز مي‏كردند...ان تصلي علي محمد و اهل بيته و ان تأذن لفرج من بفرجه فرج اوليائك و اصفيائك من خلقك و به تبيد الظالمين و تهلكهم عجَّل ذلك يا رب العالمين...پروردگارا درود و صلوات بر پيامبراكرم( صلي‏الله‏عليه‏و‏آله ) و اهل بيتش بفرست و اذن فرج و ظهور آن كسي را عنايت كن كه با فرج او، فرج اولياء و برگزيدگان از خلق تو حاصل مي‏شود.اي پروردگار جهانيان در اين كار تعجيل بفرما(1) و حضرت عسكري( عليه‏السلام ) در ضمن اشاره به مشكلات موجود در دوره‏ي غيبت در اين باره مي‏فرمايند...لاينجوفيها من الهلاكة الا...[من] وفّقه فيها الدعا تبعجيل الفرج...كسي در اين شرايط از هلاكت و نابودي نجات پيدا نمي‏كند، مگر اين‏كه خداوند او را به دعا براي تعجيل فرج و ظهور موفق بگرداند.

در اين‏جا اين سؤال پيش مي‏آيد كه دعاي شيعيان در اين زمينه چه تأثيري مي‏تواند در پي داشته باشد؟ به اين پرسش بايد با توجه به روايات عام مربوط به فلسفه‏ي دعا و روايات خاصي كه در آن‏ها سفارش بر دعا براي تعجيل ظهور شده است، پاسخ داد، چرا كه در بسياري از روايات تصريح شده است كه دعا از اسباب قضا و قدر است، مي‏تواند تغيير در لوح محو و اثبات به وجود آورد و چه بسا علت محروميت از بعضي امور در نتيجه‏ي ترك دعا باشد. خلاصه وقتي دعا را بر طبق جهان‏بيني اسلامي از جمله‏ي اسباب دانستيم و اين اصل قرآني را هم كه مي‏فرمايد: ان الله لايجري الامور الا با سبابها، مد نظر داشتيم، مي‏توانيم بگوييم، دعا براي تعجيل فرج اگر همراه با ساير شرايط خاصّ خود باشد، چه بسا به مرحله‏ي اجابت حق برسد و جهان از اسارت در دست ستمگران نجات پيدا كند و اصولاً اگر دعا از چنين اثري برخوردار نبود، اين همه سفارش و تأكيد برآن لغو و بي‏معني مي‏شد. گذشته از آن، از روايت حضرت عسكري( عليه‏السلام ) به خوبي استفاده مي‏شود كه دعا براي فرج از جمله‏ي اموري است كه افراد را از هلاكت و نابودي نجات مي‏بخشد. البته در روايات زيادي درباره‏ي قوائد دعا براي امام زمان(عج) بحث شده است كه به لحاظ محدوديت خاصي كه اقتضاي اين قبيل از نوشته‏هاست، از توضيح بيش‏تر خودداري مي‏شود و علاقمندان مي‏توانند، اين بحث را در كتاب‏هاي موجود در اين زمينه دنبال كنند، به عنوان نمونه مي‏توانند با مطالعه‏ي كتاب مكيال(المكارم في قواعد الدعا للقائم(عج)(كه به فارسي هم ترجمه شده است) به توضيحات كامل‏تري در اين‏باره دسترسي پيدا كنند.

1. افعال الاعما، ج 1، ص 386.

2. بحار الانوار، ج 102، ص 112.