اهميت دوران بلوغ از ديدگاه اسلام - آنچه که یک جوان باید بداند نسخه متنی

اهميت دوران بلوغ از ديدگاه اسلام

از نظر اسلام، اين قسمت از زندگى انسان، بسيار اهميت دارد.(24) در اين دوران است كه بناى اساسى شخصيت فردى و اجتماعى جوان پايه ريزى مىشود. روش تربيتى اسلام بر اين امر تاءكيد دارد كه جوان اين دوران را با معرفت و پاكى سپرى كند، چرا كه

در جوانى پاك بود شيوه پيغمبرى است *** ورنه هر گبرى به پيرى مىشود پرهيزگار(25)

در اين دوران حساس، جوان واقعا نمى داند چه كند و چه چيزى در وجود او دارد اتفاق مىافتد. تغييرات عمومى بدن و تاءثيرات روانى، آن چنان سريع و همه جانبه است كه او را دچار تشويش و نگرانى مىكند و برخوردها و ارتباطهاى او را با اطرافيان و خانواده اش دچار مشكل مىسازد.

از اين رو در اين زمان است كه او شديدا نياز به محبت دارد و و در پى يافتن يك نقطه اتكاى روانى و روحى است و دوست دارد، ديگران به شخصيتش احترام بگذارند و او را مورد توجه قرار داده و به حساب آورند. به همين مناسبت است كه پيامبر اسلام صلّى الله عليه وآله ضمن بيان مراحل تربيت، هفت سال سوم زندگى مقدماتى انسان - كه همان دوران بلوغ و جوانى است - (26) والدين و مربيان را سفارش مىفرمايند كه، در اين سنين به جوان به عنوان يك شخصيت بزرگسال بنگرند و به او اعتماد نموده و در كارها با وى مشورت كنند؛ در زندگى، نظر او را دخالت داده و به او مسؤوليت بدهند تا شخصيتش شكوفا گردد. جوان در اين مرحله خود را همرديف با ساير اعضاى خانواده مىپندارد و انتظار دارد كه از احترام متقابل، برخوردار باشد؛ از اين رو پيامبر اكرم صلّى الله عليه وآله فرمود: من به تمام شما مسلمانان، توصيه مىكنم كه نسبت به جوانان با نيكى و نيكوكارى رفتار كنيد و به شخصيت آنان احترام بگذاريد.(27)

در اسلام به جوان شخصيت داده شده و تاريخ اسلام، گوياى اين مطلب است. پيامبر بزرگوار اسلام در آخرين لحظه هاى عمر خويش فرماندهى سپاه عظيمى را كه مىخواست به كشور روم اعزام كند، به عهده جوانى به نام «اسامة بن زيد» قرار مىدهد.

در گذشته، بعضى از علماى بزرگ ما، دوران بلوغ و تكليف را براى نوجوانان خود جشن مىگرفتند و بزرگان را دعوت نموده و در مراسم باشكوهى از او به عنوان يك فرد بالغ نام برده و حضار مجلس به او تبريك مىگفتند؛ به او اين طور مىفهمانيدند كه اين مرحله از زندگى شما سرآغاز حيات با ارزش و جديدى است كه همانند ساير بزرگسالان رشد يافته، مورد خطاب خداوند قرار مىگيرى و مسؤوليت پيدا مىكنى و بايد خود تصميم بگيرى تو ديگر بزرگ شده اى، در رفت و آمدها، در نشست و برخاستها و در ارتباط با ديگران بايد حريم و حدود الهى را رعايت كنى... و بدين سان با او به عنوان يك شخصيت رشد يافته، رفتار مىكردند. همين امر به پرورش و رشد روحى و روانى او كمك مىكرد و كم كم او را براى پذيرفتن وظايف پر مسؤوليت زندگى آينده آماده مىساخت.

سيد بن طاووس (يكى از برجسته ترين علماى قرن ششم هجرى كه توفيق تشرف به خدمت حضرت ولى عصر (عج) را داشته اند) درباره دوران بلوغ و تكليف فرزندش خطاب به وى چنين مىگويد: اگر من با مراحم و عناياتى كه خداوند، مرحمت فرموده، زنده بمانم، روز تشرف تو را به سن تكليف (بلوغ) عيد قرار يم دهم و 150 دينار، صدقه خواهم داد.

اگر بلوغ تو فرا رسد با اين كار، قيام به خدمت حضرتش خواهم كرد، زيرا مال از اوست و من و تو بنده او هستيم. پس اى فرزندم محمد! به ياد عظمت مقام و كمال و بخشندگى حضرتش باش كه در اين هنگام به تو اهميت داده و فرشتگانش (28) را به سوى تو فرستاده تا اعمال عبادى را حفظ نمايند و در روز حساب، گواه بر تو باشند.

پس در دوران بلوغ و رشد خود، حق آنان را ادا كن و طاعت الهى را به جاى آور! در اوقات زندگى خود با ايشان به خوبى و نيكى مصاحبت و همنشينى كن، بطورى كه غير از خوبى و زيبايى از تو چيزى نبينند و نشنوند.

اگر گاهى غفلتى از تو سر زند و از ياد خدا غافل شوى، فورا توبه كن و بدون تاءخير، در مقام جبران آن بر آى و صدقه بده، كه صدقه، آتش گناه را خاموش مىگرداند. و چون به سن و سالى كه خداوند جل جلاله تو را به كمال عقل مشرف فرمايد، برسى و صلاحيت و شايستگى سخن گفتن و رو به رو شدن (در نماز) با حضرتش را به تو عطا كند و شايستگى ورود به ساحت قدس اش را به اطاعت و بندگى به تو مرحمت فرمايد، آن روز را در نظر بگير و تاريخ آن را يادداشت كن و آن را از بهترين و بزرگترين اعياد خود قرار بده و هر ساله در آن روز تجديد شكر خدا بنما و صدقه بده و بيش از پيش به طاعت خداوند بپرداز!(29)