مقالات و بررسيها، دفتر 64، زمستان 1377، صص 181-193 مشخصات و چكيده پايان‏نامه‏هاي دكتري سال تحصيلي 1377

فاطمه گودرزي كارشناس در معاونت پژوهشي دانشكده الهيات

گروه آموزشي: علوم قرآن و حديث

موضوع: تحقيق نسخه خطي ايضاع مخالفة السنة لنص الكتاب والسنة، تأليف علامه حلي

دانشجو: بي‏بي سادات رضي بهابادي

استاد راهنما: دكتر آذرتاش آذرنوش

استادان مشاور: دكتر سيد محمد باقر حجتي، حجة‏الاسلام والمسلمين محمد مجتهد شبستري

چكيده:

اين رساله، تصحيح و تحقيق متني كلامي است در تفسير قرآن از تأليفات علاّمه حلّي (648-726ق) كه در آن به بيان تناقض كلام اهل سنت، و به ويژه مكتب كلامي اشعري، با قرآن پرداخته است. اين متن از آيه 212 سوره مباركه بقره تا پايان سوره مباركه آل عمران را در بر مي‏گيرد.

مقدمه و متن اصلي كتاب اركان اصلي اين رساله را تشكيل مي‏دهد؛ و مصحّح در مقدمه‏اي تحقيقي كه بر اين متن افزوده به بيان ديدگاههاي علاّمه حلّي، معرفي متن كتاب و بحث در مكتب كلامي اشاعره پرداخته است.

موضوع: در آمدي بر تفسير و تفاسير عرفاني

دانشجو: عبدالوهاب شاهرودي

استاد راهنما: حجة‏الاسلام علي حجتي كرماني

استادان مشاور: دكتر سيد محمد باقر حجتي، دكتر سيد جعفر سامي الدبوني

چكيده:

اين رساله مشتمل است بر:

مقدمه (حرفي از هزاران) كه در آن به موضوع و روش كار و تاريخچه موضوع مي‏پردازد.

فصل اول (سفر به آسمان) كه به تعريف تفسير، در قالب تمثيل‏هاي گوناگون - كه نشانگر معناي حقيقي تفسير است - اختصاص دارد.

فصل دوم (نردبان آسمان) كه در آن به تاريخ تفسير و چگونگي پديدآيي روش‏هاي تفسيري و ياد كرد تفاسير در هر يك از روش‏ها و... اشاره نموده است.

فصل سوم (اسطرلاب آسمان) مشتمل بر رابطه عرفان و قرآن، عرفان و انسان، عرفان و جهان و عرفان و زبان، عرفان و تمثيل، عرفان و تأويل، عرفان و تجربه و عرفان و عقل و اين سه فصل، همه، به مثابه مقدمه است براي فصل چهارم شمار مي‏آيد.

فصل چهارم به بررسي پنج تفسير نامدار عرفاني: لطائف الارشادات، كشف الاسرار، غرائب القرآن، عرايس البيان و روح البيان پرداخته است.

جلد ديگر اين رساله كه بالغ بر 400 صفحه است به معرفي مختصر 32 تفسير عرفاني و عرضه گزينه‏اي در چند صفحه به عنوان نمونه سبك براي هر تفسير اقدام كرده است.

موضوع: اسرائيليات يا انديشه‏هاي وارداتي يهود در تفسير قرآن

دانشجو: محمد تقي دياري بيدگلي

استادان راهنما: دكتر سيد محمد باقر حجتي، دكتر علي مهديزاده

استادان مشاور: سيد ابوالفضل ميرمحمدي، دكتر آذرتاش آذرنوش

چكيده:

بررسي چگونگي ورود انديشه‏هاي يهودي (اسرائيليات) در تفسير قرآن مجيد، محور اصلي اين پژوهش است، به همين دليل، رابطه قرآن با كتابهاي آسماني پيشين مورد بررسي قرار گرفته است.

در فصلهاي ششگانه اين رساله، ابتدا به دانش تفسير، ويژگيها و ضعفهاي روشها و منابع تفسير پرداخته شده‏است؛ رابطه قرآن با كتابهاي آسماني پيشين، زمينه‏ها و انگيزه‏هاي پيدايش اسرائيليات، عناصر و چهره‏هاي پديد آورنده اسرائيليات، نقد و بررسي دلايل پذيرش يا عدم پذيرش روايات اهل كتاب و نقد و بررسي اين روايات در تفاسير اهل سنت و شيعه از موضوعات فصلهاي ديگر اين رساله به شمار مي‏آيد.

موضوع: بررسي شخصيت اهل بيت (ع) در قرآن «به روش تفسير قرآن به قرآن»

دانشجو: ولي الله نقي پورفر

استادان راهنما: دكتر سيد محمد باقر حجتي، آيت الله سيد ابوالفضل مير محمدي

استادان مشاور: دكتر مجيد معارف، دكتر آذرتاش آذرنوش

چكيده:

در اين رساله، قرآن، احاديث و تدبر در احوالات دست پروردگان اهل بيت (ع) به عنوان منابع و راههاي شناخت اهل بيت (ع) معرفي شده‏اند.

در بخش دوم اين پژوهش آيات ناظر بر شخصيت اهل بيت (ع) به ترتيب از اولين سوره قرآن تا سوره مباركه كوثر (به روش تفسير قرآن به قرآن) طرح و مورد بررسي قرار گرفته است.

موضوع: بررسي آراء تفسيري محيي‏الدين ابن عربي در فصوص الحكم

دانشجو: محمد مسعود رهنماي منفرد

استاد راهنما: دكتر سيد محمد باقر حجتي

استادان مشاور: دكتر غلامرضا اعواني، دكتر احمد بهشتي

چكيده:

پاره‏اي از مسائل مكشوفه به صورت تأويل آيات وحي در متون عرفاني وارد شده‏است كه نمونه بارز اين تأويلات در آخرين اثر عرفاني شيخ اكبر محيي‏الدين عربي موسوم به فصوص الحكم فراهم آمده است.

استخراج آراء تفسيري و تأويلي فصوص‏الحكم به كمك شروح موجود به ويژه شرح خوارزمي، كه برگردان فارسي شرح قيصري است، هدف اصلي اين پژوهش است. بررسي و مقايسه اين آراء با متون روايي و تفسيري عامه و خاصه و سنجش ميزان تطابق اين آراء از اهداف ديگر اين رساله به شمار مي‏آيد.

موضوع: پژوهشي پيرامون نزول قرآن بر هفت حرف

دانشجو: سيد رضا مؤدب

استاد راهنما: دكتر سيد محمد باقر حجتي

استادان مشاور: آيت الله سيد ابوالفضل ميرمحمدي، دكتر سيد مرتضي آيت الله زاده شيرازي

چكيده:

چگونگي نزول قرآن و از جمله فروع آن، يعني: نزول قرآن بر هفت حرف از موضوعاتي است كه محور چالشهاي فكري بسياري از انديشمندان بوده و هنوز هم نكات فراواني در باره نزول قرآن بر هفت حرف مبهم و مجهول باقي مانده است، البته اين ابهامات نزد علماي شيعه با توجه به مدارك اسناد روايت مذكور تا حدود زيادي بر طرف شده و ايشان به اظهار نظر صريح و قطعي در اين خصوص پرداخته‏اند، ولي نزد علماي اهل سنت همچنان معركه آرا و محلّ اختلاف نظر است و پرسشهاي بسياري را در پي دارد.

اين رساله به بحث در ريشه اصلي اسناد حديث مذكور، چگونگي ظهور اين حديث و پيامدهاي آن پرداخته و برخي از ديدگاههاي دانشمندان و مستشرقين را در اين باره مورد نقد و بررسي قرار داده است.

كلام نوراني امام صادق (ع) مبني بر نزول قرآن بر يك حرف و منزلت «احرف سبعه» نزد علماي شيعه نيز در اين پژوهش تبيين شده‏است.

گروه آموزشي: فقه و مباني حقوق اسلامي

موضوع: حقوق تطبيقي معاهدات بين المللي

دانشجو: شعبان حق پرست كميشاني

استادان راهنما: دكتر اسعد شيخ‏الاسلامي، حجة الاسلام حسين گوگاني

استادان مشاور: دكتر عليرضا فيض، دكتر رضا سيفي

چكيده:

قلمرو حقوق و فقه، تعريف اصطلاحي معاهده در فقه سياسي و حقوق بين‏المللي، تاريخ معاهدات، اهميت و جايگاه معاهدات و نيز اصول حاكم بر معاهدات بين المللي و قراردادهاي بين المللي معين، چگونگي انقضاي يك معاهده از جمله مباحث اين رساله است.

در اين تحقيق، جواز و عدم جواز رابطه دولت اسلامي با دول كفر و راهبرد دولت اسلامي در مقابل دنياي كفر، جايگاه كافر حربي، مشرك و ذمّي، صلح و تفاوت آن با هُدنه مورد بررسي قرار گرفته است.

كتب معتبر فقهي شيعه و اهل سنت، متن كنواسيون 1969 دين در باره حقوق معاهدات و تعدادي ديگر از كتب حقوق بين المللي عمومي و حقوق معاهدات مآخذ اين رساله بوده‏است.

موضوع: بررسي و نقد قانون مجازات اسلامي

دانشجو: عليرضا صابريان

استاد راهنما: دكتر عليرضا فيض

استادان مشاور: دكتر احمد بهشتي، دكتر رضا سيفي

چكيده:

در اين رساله چهار مبحث از قانون مجازات اسلامي مورد بررسي و نقد واقع شده و مشتمل است بر يك مقدمه و 10 فصل و در پايان آن فهرست منابع، فهرست اعلام، فهرست آيات و فهرست روايات آمده است.

در شش فصل اول، مبحث زنا از قانون مجازات اسلامي مورد بحث واقع شده و در آن معناي حدّ، مصاديق حدّ، تعريف و موجبات حدّ زنا، ادخال در دُبر، شرطهاي موجب حدّ، تحقيق در اكراه در طرف مرد و زن، راههاي ثبوت زنا در دادگاه، تحقيق در تعزير اقرار كننده، انكار پس از اقرار، توبه و عفو حاكم، باردار شدن زن بدون همسر، شهادت در اثبات زنا، شهادت حسي ... آداب اجراي احكام (تازيانه، رجم) بررسي شده است. و در فصول بعد به مباحث محاربه، ويژگيهاي محارب و سرقت مسلحانه حد محاربه، توبه محارب و تبعيد محارب و مجازات چهارگانه محارب پرداخته است؛ مبحث قصاص، اقسام قصاص، اقسام قتل، تعريف قتل عمد و اكراه در قتل مورد بحث واقع شده‏است.

موضوع: بررسي مكتب فقهي صاحب جواهر

دانشجو: عبدالله اميدي فرد

استاد راهنما: دكتر عليرضا فيض

استادان مشاور: حجة الاسلام والمسلمين حسين گوگاني، دكتر رضا سيفي

چكيده:

معرفي اجمالي مدارس فقهي (قم، ري، بغداد...)، و بر شمردن ويژگيهاي مراكز و دوره‏هاي مختلف (دوره صفويه، ...) تا زمان مرحوم صاحب جواهر مقدمه اين رساله را در بر گيرد.

گذري بر زندگاني و شخصيت شيخ محمد حسن نجفي مشهور به صاحب جواهر، جايگاه جواهر، مقايسه آن با چند اثر فقهي ديگر، شناسايي شيوه‏هاي استنباط صاحب جواهر مباحثي است كه در اين رساله به آنها پرداخته شده‏است.

اين پژوهش با طرح چند موضوع فقهي مانند شركت، غنا، استخاره و بررسي ديدگاههاي صاحب جواهر در اين موضوعات پايان مي‏پذيرد.

موضوع: حقوق محجورين

دانشجو: محمد رضا رضوانطلب

استاد راهنما: آيت الله سيد ابوالفضل ميرمحمدي

استادان مشاور: حجت الاسلام والمسلمين مصباحي، دكتر عليرضا فيض

چكيده:

معناي حَجْر، معرفي اقسام محجورين، بر شماري آراء فقهي مرتبط با مسايل محجورين مانند: صدور احكام، معاملات، عبارات، مجازات، وصايا... مباحثي است كه اين رساله به آنها پرداخته‏است.

در اين پژوهش سفهاء، مجانين بيمار، بردگان، صبي، ورشكستگان از اقسام محجورين به شمار آمده‏اند.

موضوع: حقوق مالكيتهاي فكري

دانشجو: مرتضي چيت سازيان

استاد راهنما: دكتر عليرضا فيض

استادان مشاور: آيت الله سيد محمد حسن مرعشي شوشتري، آيت الله سيد محمد موسوي بجنوردي

چكيده:

سيصد سال پيش از اين بحثي از حقوق فكري مطرح نبوده است، ولي زماني كه امكان نشر و تكثير به تعداد زياد پيش آمد به همان نسبت امكان تجاوز به اين حقوق فراهم آمد، و دولتها را برا آن داشت كه براي حمايت از پديد آورندگان به تدوين قوانين بپردازند، به همين دليل امروزه مالكيت و حقوق پديد آورندگانِ آفرينشهاي فكري در ادبيات، هنر، صنعت، تجارت...، از اهميت خاصي برخوردار است و از اينرو است كه، اين موضوع از مسائل جديد در دنيا و در ايران به شمار مي آيد.

در اين رساله سعي شده است، ديدگاه اسلام و آراء فقهي مكاتب گوناگون در باره جايگاه مالكيتهاي فكري تبين گردد.

موضوع: بررسي تطبيقي ادله اثبات دعوي

دانشجو: غفور خوئيني

استاد راهنما: دكتر عليرضا فيض

استاد مشاور: دكتر سيد محمد باقر حجتي

چكيده:

در بررسي ادله اثبات دعوي به مباحثي پرداخته خواهد شد، كه در فقه اسلامي به عنوان ادله اثبات دعواي مشترك مطرح و از سوي فقهاء در كتب گرانسك فقهي مورد بررسي و تدقيق نظر قرار گرفته است، آراء گذشته و حال فقيهان و عالمان اماميه و اهل سنت در اين مباحث مورد توجه بوده‏است. اين مباحث عبارتند از: شهادت، اقرار، سوگند، علم قاضي، در پاره‏اي از موراد به ادله ديگري كه در حقوق جديد مطرح است چون اسناد كتبي، امارات و قرانن نيز اشاره شده‏است.

بررسي ادله غير مشتركي نظير قرعه كه در ابواب خاصي از فقه چون جزائيات شبهات موضوعي مقرون به علم اجمالي مطرح است، هدف اين رساله نبوده است. نظرات و قوانين وضعي جديد كشورهاي مصر، سوريه يا ليبي، عراق، فرانسه، انگليس در اين مباحث نيز مورد بررسي قرارگرفته است.

موضوع: اصوليان كرد و نقش آنان در تحول علم اصول

دانشجو: جلال جلالي‏زاده

استاد راهنما: دكتر سيد اسعد شيخ‏الاسلامي

استادان مشاور: دكتر عليرضا فيض، دكتر سيد محمد باقر حجتي

چكيده:

پيدايش و تحول علم اصول، نياز اين علم به تجديد و عصري شدن مانند ديگر علوم مباحثي است كه در مقدمه اين رساله به آن پرداخته شده‏است. بر شماري خدمات كردها به ايران و اسلام در زمينه علم اصول و فقه، شناسايي دانشمندان اصولي كرد و نيز بررسي آثار، آراء و انديشه‏هاي ابتكاري آنان و تبين نقش ايشان در تحول و تكامل اين علم موضوعات اين پژوهش را شامل مي‏شود.

نقد، بررسي و مقايسه ديدگاههاي اين دانشمندان با ديدگاههاي ساير دانشمندان در اين فن فصل ديگري از اين رساله را در بردارد.

موضوع: بررسي تطبيقي سقوط تعهدات

دانشجو: احمد باقري

استاد راهنما: دكتر عليرضا فيض

استادان مشاور: دكتر هادي عالم‏زاده، دكتر سيد اسعد شيخ الاسلامي

چكيده:

سقوط تعهدات از جمله موضوعات حقوقي است كه شايد به جهت تنوع و پيچيدگي مسائل آن كمتر مورد بررسي و تحقيق قرار گرفته است، در اين رساله موارد سقوط تعهدات از لابلاي ابواب مختلف كتب فقهي استخراج گرديده و مقارنه‏اي جامع ميان ديدگاه مكتب حقوقي اسلام با ديگر مكاتب حقوقي بويژه حقوق فرانسه و مصر صورت گرفته است. از ويژگي‏هاي اين پايان نامه استفاده از آراي فقها در متن مباحث جديد حقوقي و تطبيق نظريات مختلف فقهاي متقدم و متأخر با آراء استادان بزرگ و مشهور حقوق به خصوص حقوقدانان بر جسته فرانسوي است. نقد و بررسي آراء حقوقدانان مشهور با تكيه بر استدلالهاي فقها نظرات بزرگان فقه شيعه از جمله نكات بر جسته‏اي است كه در اين رساله به چشم مي‏خورد؛ همچنين در مواردي متعدد انديشه كساني كه مي‏پندارند قانون مدني ايران به تقليد از حقوق فرانسه نوشته شده، مورد انتقاد قرار گرفته و بر تأثير پذيري قانونگذار از فقه اسلام تأكيد شده است.

اسباب سقوط تعهدات در پنج بخش «1- وفاي به عهد، 2- ابراء، 3 - تبديلِ تعهد، 4 - تهاتر، 5 - مالكيت ما في الذمة» مورد بحث و بررسي و تطبيق قرار گرفته است و از اقاله به جهت اينكه در زمره اسباب سقوط قراردادها به شمار مي‏آيد نه سقوط تعهدات، سخني به ميان نيامده است.

موضوع: تصحيح، تخشيد و ترجمه دو رساله فقهي - كلامي از علامه حلي و فخرالمحققين

دانشجو: محمد غريبي

استاد راهنما: آيت الله سيد ابوالفضل مير محمدي

استادان مشاور: دكتر عليرضا فيض، دكتر محسن جابري

چكيده:

اجوية مسائل ابن زهرة در فاصله سالهاي 723 - 726 ه·· ق تأليف و در تصحيح آن با شيوه التقاطي از دو نسخه خطي 3/1474 كتابخانه مركزي دانشگاه تهران و 1/178 دانشكده حقوق دانشگاه تهران استفاده شده‏است.

بخش عمده سؤالات ابن زهره از فخر المحققين مسائلي است كه موضوع آنها عينا در كتاب قواعد الاحكام علامه آمده، اما فتوا و پاسخ صريح آنها در اين كتاب بيان نشده است.

مصحح علاوه‏بر تصحيح و ذكر موارد اختلاف نسخ به تحشيه تعليق، ترجمه و ... مقايسه نظرات علامه و فخرالمققين بر پايه كتب ديگر فقهي آنان پرداخته و موارد اختلاف نظر اين دو فقيه را در زيرنويس ارائه كرده‏است.

موضوع: نقد و بررسي تطبيقي حقوق زن در فقه اسلامي (بخش نكاح)

دانشجو: صديقه وسمقي

استاد راهنما: دكتر ابوالقاسم گرجي

استاد مشاور: دكتر عليرضا فيض

چكيده:

در اين رساله آراي فقهاي عامه و خاصه اعلم از مشهور و غير مشهور و نيز ادله آنها گردآوري شده و با عنايت به ادله بويژه آيات قرآن كريم به بررسي انديشه فقها پيرامون حقوق زن پرداخته شده است. نويسنده گرچه با نگرش انتقادي و تحليلي به حقوق زن در فقه نظر افكنده است اما نتيجه مي‏گيرد كه حقوق واقعي زن در اسلام نقصاني ندارد و گاه بكار بردن برخي تعابير و تأثير عرف جوامع گذشته بويژه عرف جامعه عربي صدر اسلام كه زبان تعابير و احكام فقهي تحت تأثير آن بوده است موجب گشته است كه از فقه تصويري نه چندان مطلوب ترسيم شود. پايان‏نامه در نه فصل «بررسي ماهيت عقد نكاح، حق جنسي زن، ولايت در عقد نكاح، مهر، نفقه، شروط ضمن عقد نكاح، نشوز، حضانت» تحرير شده است.

گروه آموزشي: فلسفه و كلام اسلامي

موضوع: تصحيح انتقادي «رسالة في الحدوث» از صدرالدين شيرازي با مقدمه‏اي تحقيقي

دانشجو: سيد حسن موسويان

استادان راهنما: دكتر احمد بهشتي، دكتر نجفقلي حبيبي

استادان مشاور: دكتر غلامرضا اعواني، حجة الاسلام عبدالله نوراني

چكيده:

اين رساله، تصحيح و تحقيق متن رسالة في‏الحدوث نوشته صدرالمتألهينِ شيرازي است كه موضوع آن حدوث يا پيدايش جهان است. اركان اين رساله شامل متن تصحيح شده و مقدمه است. گذري تحليلي بر نظريه ملاصدرا در باره حدوث جهان، تجزيه و تحليل مطالب رساله حدوث، چگونگي تصحيح متن رساله و ارزشيابي نسخه‏ها، مباحثي است كه در مقدمه به آن پرداخته شده است.

مصحح متن مذكور را با هفت نسخه خطي ديگر از اين متن مقايسه انتقادي كرده‏است. ضبط واژه‏ها و عبارات نسخه بدلها، منابع نقل قولهاي صريح و غير صريح، نشاني آيات و روايات از جمله تعليقات و پانوشتهاي اين پژوهش است.

موضوع: نظريه‏هاي توصيفات

دانشجو: محمد علي عباسيان چاشتري

استادان راهنما: دكتر احمد بهشتي، محمدعلي اژه‏اي

استادان مشاور: دكتر نجفقلي حبيبي، دكتر ضياء موحد

چكيده:

يكي از مباحث بنيادي و بحث‏انگيز حوزه فلسفه تحليلي و منطق فلسفي در قرن حاضر نظريه توصيفات است. اين نظريه به تحليل توصيفات نكره و به ويژه معرفه مي‏پردازد.

يكي از جدي‏ترين مشكلات در اين نظريه، مشكل توصيفات معرفه تهي است. اين رساله ضمن پرداختن به آراء مؤسسين اين نظريه كه بيشترين تأثير را بر ديگران داشته‏اند، مانند: ماينونگ، فرگه، راسل، دنلان، كريپسكي، به بيان راه حل آنان براي مشكل فوق، با تأكيد بر جنبه معني شناسانه آنها با توجه به تمايز قضيه شي‏ء - وابسته / مستقل - مي‏پردازد.

اين رساله از نظريه حكماي مسلمان و راه حل آنان براي مشكل توصيفات معرفه تهي نيز سخن به ميان آورده است. در اين رساله پيشنهاد شده‏است كه مي‏توان از طريق نظريه گرايشهاي قضيه‏اي، به ويژه با توجه به تمايز گرايشهاي قضيه‏اي dere-dedictoعلاوه بر حل مشكل مذكور به نظريه‏هاي جديد در باب توصيفات نايل گرديد.

موضوع: نظريه تعريف و قطورات آن به ضميمه ترجمه مُسرع ثاني مطارحات

دانشجو: بهجت واحدي

استادان راهنما: دكتر احمد بهشتي، دكتر نجفقلي حبيبي

استادان مشاور: دكتر حسين ضيائي، حجة الاسلام عبدالله نوراني

چكيده:

اين رساله از پانزده بخش تشكيل شده‏است، بخش اول اين پژوهش به معرفي نحله‏هاي گوناگون فكري در يونان باستان و شناسايي پيشگامان علم منطق: سقراط، افلاطون، ارسطو و بر شماري سهم هر يك از آنان در تطّور اين دانش پرداخته است.

موضوعات ذيل از ديگر مباحث اين پژوهش است:

شناسايي اصول موضوعه در باب نظريه حد، مقولات، علل و معلولات، كلي، جزيي و اقسام هر يك، تحديد، تعريف، اصناف حد و تعريف، اصناف خطا و چگونگي امتحان آن، غير معرفها يا تعريف ناپذيرها، نقد نظريه حد ارسطو از ديدگاه متفكران اسلامي و اشاره به چند نظريه از آغاز رنسانس تاكنون.

ترجمه مشرع مطارحات همچنين ضميمه اين رساله است.

موضوع: تحليل تطبيقي مسأله كليّات

دانشجو: سيد محمود يوسف ثاني

استاد راهنما: دكتر ضياء موحد، دكتر احمد بهشتي

استادان مشاور: سيد جلال الدين مجتبوي، دكتر نجفقلي حبيبي

چكيده:

مسأله كليات يكي از مهمترين مسائل فلسفي است و در كثيري از ديگر مسائل فلسفه داراي نقش و تأثير است. كليات مهمترين نقش را در معرفت شناختي و هستي شناختي ايفا مي‏كند. به همين دليل، هدف اين پژوهش بررسي چگونگي برخوردها و تلقيات گونگون در باب كليّات در فلسفه غرب و فلسفه اسلامي است. برشمردن راه حلهاي ارائه شده براي حل مشكلات، مقايسه و تطبيق مسائل راجع به اين موضوع به منظور دستيابي به فهم كلي در باره نحله‏هاي فلسفي مختلف هدف ديگر اين رساله بوده است.

موضوع: اتحاد عاقل و معقول به ضميمه رساله في اتحاد العاقل والمعقول

دانشجو: بيوك عليزاده

استاد راهنما: دكتر احمد بهشتي

استادان مشاور: دكتر نجفقلي حبيبي، حجة الاسلام عبدالله نوراني

چكيده:

اين پايان نامه از دو بخش مستقل از حيث روش و متّحد از حيث موضوع تشكيل شده‏است. در اين رساله نظريه اتحاد عاقل و معقول كه يك نظريه معرفت شناختي قديمي است، مورد كاوش قرار گرفته است.

هدف اصلي اين پژوهش سازمان دهي تقريرات ملاصدرا از اين نظريه است كه با استفاده از ابزارهاي فلسفه تحليلي سامان يافته است.

موضوع: تصحيح و تحقيق كتاب جامع الافكار و ناقد الانظار مولي مهدي نراقي

دانشجو: علي اكبر عباس‏زاده

استاد راهنما: دكتر نجفقلي حبيبي

استادان مشاور: دكتر احمد بهشتي، حجة الاسلام عبدالله نوراني

چكيده:

اين رساله تصحيح و تحقيق متني كلامي، در اثبات ذات و صفات واجب است. اين كتاب از بزرگترين آثار مرحوم ملامهدي نراقي به شمار مي‏آيد.

مقدمه و متن نسخه تصحيح شده اركان اصلي اين پژوهش را تشكيل مي‏دهد. در مقدمه به شرح حال و زندگي مؤلف و بيان روش تصحيح پرداخته شده‏است. مقابله و مقايسه اين كتاب با چهار نسخه ديگر از اين متن انجام گرفته است.

گروه آموزشي: اديان و عرفان اسلامي

موضوع: بررسي تطبيقي آراء قديس اگو ستينوس و امام محمد غزالي در باب خدا و انسان

دانشجو: مجتبي زرواني

استاد راهنما: دكتر سيد فتح الله مجتبايي

استادان مشاور: دكتر غلامحسين ابراهيمي ديناني، دكتر علي مهديزاده

چكيده:

در اين پژوهش، ديدگاهها و آراء قديس اگوستين و امام محمد غزالي در باره خدا (اثبات وجود خدا، صفات و افعال خدا) و انسان (ماهيت انسان معرفت انسان نسبت به خدا، جبر و اختيار، اخلاق) طرح و بررسي مقايسه‏اي شده است.

شناسايي شخصيت غزالي و اگوستين و معرفي آثار ايشان در پيشگفتار اين رساله آمده است.

گروه آموزشي: تاريخ و تمدن ملل اسلامي

موضوع: زندگي فرهنگي و انديشه‏هاي شيعيان از سقوط بغداد تا صفويه

دانشجو: محسن الويري (خندان)

استادان راهنما: دكتر هادي عالم زاده، دكتر يدالله نصيريان

استادان مشاور: دكتر نورالله كسايي، دكتر حسين قره چانلو

چكيده:

حمله مغولان به سرزمينهاي اسلامي و پايان بخشيدن به خلافت دراز مدت عباسيان، تحولاتي چشمگير و عميق در پي داشت.

شيعيان پس از سقوط بغداد خود را در شرايطي ويژه يافتند، كه مي‏بايست گونه‏اي نواز زندگي علمي، فرهنگي و سياسي را در آن تجربه كنند، به همين دليل، شيعيان براي استوار و پايدار ساختن پايه‏هاي نفوذ اجتماعي خود از چهار طريق اقدام كردند: 1 - فعاليت علمي گسترده براي شناساندن مذهب تشيع، 2 - ايجاد و حفظ روابطي دوستانه با حكومتها و بهره‏مندي از حمايتهاي آنها، 3 - حفظ رابطه‏اي صميمانه و مسالمت آميز با اهل سنت، 4 - تقويت ارتباط عاطفي و معنوي ميان شيعيان.

اين رساله همچنين فهرست تأليفات شيعي (از قرن هفتم تا هشتم)، فهرست چكيده زندگي نامه دانشمندان شيعه (از قرن هفتم تا هشتم) و نقشه‏هاي جغرافيايي مناطق مختلف شيعي‏نشين را ارائه كرده‏است.

موضوع: روش‏ها و ديدگاهها در آموزش و پرورش اسلامي از آغاز تا عصر ابن خلدون

دانشجو: سيد صدرالدين شريعتي

استادان راهنما: دكتر نورالله كسايي، دكتر هادي عالم زاده

استادان مشاور: دكتر يدالله نصيريان، دكتر حسين قره چانلو

چكيده:

بررسي روش‏ها و ديدگاهها در آموزش و پرورش اسلامي بر اساس كتاب و سنت از آغاز دوره اسلامي تا عصر ابن خلدون محور اصلي اين رساله است.

ارزش و اهميت علم در قرآن و سنت، جايگاه عالم و دانشجو در اسلام و وظايف آنان از مباحث دو بخش اول اين رساله به شمار مي‏آيد. در بخش سوم، روشهاي گوناگون آموزشي و پرورشي و ديدگاههاي ابن خلدون، ابو علي سينا، غزالي مورد بررسي قرار گرفته است.

دانشجو: امير پروين

موضوع : فرمانروايي مرعشيان مازندران

استادان راهنما: دكتر حسين قره چانلو

استادان مشاور: نورالله كسايي

چكيده:

در اين رساله پس از طرح جغرافياي تاريخي قلمرو مرعشيان، تاريخ سياسي اين خاندان و پس از آن اوضاع و احوال فرهنگي و اجتماعي مازندران در روزگار حكمراني آنان بررسي و تحليل شده است.