اندیشه سیاسی فارابی نسخه متنی

1 ـ احرار: انسان‏هايى هستند كه از انديشه درست و اراده قوى برخوردارند.

2 ـ عبيد: كسانى هستند كه از انديشه درست برخوردارند؛ ولى از اراده قوى محرومند. در مقابل عبيد، نوابت هستند كه از انديشه درست محرومند؛ ولى اراده قوى دارند.1

3 ـ بهيميون: كسانى هستند كه «لم تكن له هاتان [جودة الروية و قوة العزيمة [ففى عادتنا ان نسميه الانسان البهيمي»؛2 يعنى كسانى هستند كه نه انديشه درست و نه اراده قوى دارند. آن‏ها را بهيمى گويند. فارابى از آن‏ها با عنوان «بهائم انسي» ياد مي‏كند و معتقد است اين‏ها از مدنيت برخوردار نيستند. لذا در اين جهت كه قدرت تشكيل مدينه ندارند و اجتماعاتشان هيچ‏گاه منجر به تشكيل نظام سياسى نمي‏گردد، با نوابت مشترك هستند؛ اما اين‏ها خصلت‏هاى حيوانى بر تمام وجودشان غلبه يافته است. «البهيميون بالطبع ليسوا مدينين ولا تكون لهم اجتماعات مدنيه اصلاً بل يكون بعضهم على مثال ما عليه البهائم الانسية و بعضهم مثل البهائم الوحشية». بهيميون بالطبع نمي‏توانند به اصول مدنيت پاى بند باشند. فارابى با توجه به خلق و خوى فردى و گروهى بهيميون، آن‏ها را به گروه‏ها و اصناف مختلفى تقسيم مي‏كند:

1. گروهى از بهيميون كه از منش اجتماعى برخوردار نيستند و از نظر رفتار فردى، همانند حيوانات وحشى هستند.

2. گروهى از بهيميون، داراى خصلت خشونت و سخت‏گيرى، همانند حيوانات درنده‏خوى هستند.

3. برخى از اين گروه‏ها و افراد، مسكن و مأواى خود را در بيابان‏ها و دور از حيات مدنى انتخاب مي‏كنند و به صورت پراكنده زندگى مي‏كنند.

4. گروه‏هايى كه از بهيميون در صحراها و بيابان‏ها اجتماع مي‏كنند، اما در زندگى و اعمال و حتى در تعامل دورنى خودشان، مانند درندگان و حيوانات وحشى رفتار مي‏كنند.

1و2. همان، ص 60.