اندیشه سیاسی فارابی نسخه متنی

هر قدر اشتراك در پدر، نزديك‏تر باشد، ارتباط بيش‏تر خواهد بود و هر قدر دورتر باشد، ارتباط كم‏تر و ضعيف‏تر، تا آن‏جا كه به كلى ارتباط قطع مي‏شود و بين آن‏ها تنافر بر قرار شود، مگر آن هنگام كه ضرورتى از خارج، آن‏ها را به احتياج و ارتباط وادار كند.

2ـ4. اشتراك در تناسل: گروهى از صاحبان آراى غير فاضله بر اين باورند كه اجتماع، بر اثر اشتراك در تناسل است. اين‏گونه كه اولاد ذكور اين طايفه، با اولاد اناث آن طايفه و بر عكس، فرزندان ذكور آن طايفه با فرزندان اناث اين طايفه، ازدواج و تناسل مي‏كنند و اين پيوند، موجب پيدايش اجتماع مي‏شود.

3ـ4. اشتراك در رئيس: برخى از آراى غير فاضله را اعتقاد بر اين است كه منشأ اجتماع، اشتراك در رئيس اول است، كسى كه نخست آنان را گرد هم آورده است و امور آنان را تدبير و اداره كرده است تا بر ديگران غلبه يابند و به خيرى از خيرات جاهله نايل شوند.

4ـ4. اشتراك در قرارداد اجتماعى: گروهى ديگر بر آنند كه منشأ اجتماع، عهد و پيمان و قراردادى است كه بين افراد منعقد شده است كه هر انسانى از بخشى از حقوق خويش گذشت كند و تعهد نمايد كه با ديگران منافرت نكند و موجب خذلان آنان نگردد و دست آنان را در برابر دشمن مشترك رها نكند و در غلبه بر ديگر اقوام و هم چنين دفع غلبه از خود، هم‏چنان متحد باقى بماند.

5ـ4. اشتراك در زبان و خلق و خوى طبيعى: عده‏اى از آراى غير فاضله، بر اين گمانند كه محور اساسى در ارتباط و اجتماع، خلق و خوى طبيعى و زبان مشترك است و نبودن اين‏ها موجب دورى و تنافر است و اين، عامل مشترك تمام ملت‏ها و امت‏ها است و به واسطه اين‏ها بين خودشان دوستى برقرار مي‏كنند و با غير خود منافر مي‏شوند؛ زيرا تباين همه امت‏ها به واسطه اين سه عامل است.

6ـ4. اشتراك در نوع اجتماع: عده‏اى ديگر از آنان بر اين باورند كه اجتماع و ارتباط به وسيله اشتراك در نوع آن است؛ مثلاً اشتراك در منزل و در درجه بعد، اشتراك در محل‏هاى سكونت و اخص از همه، اشتراك در منزل است. بعد