اندیشه سیاسی فارابی نسخه متنی

به‏طورى كه مخدوم ديگران باشد و جمعى به او خدمت كنند و در همه احتياجات ضرورى خود و ديگران، كه به او خدمت مي‏كنند، مورد توجه باشند.

5. قدرت غلبه و چيره دستى: در جوامع جاهله، اشتهار به چيره دستى در مسائل اجتماعى، مورد اكرام و احترام است. لذا كسانى كه با وصف غلبه مشهور مي‏شوند كه هيچ‏گاه مغلوب نمي‏شوند و يا اعوان و انصار نيرومند وى او را يارى مي‏كنند به‏طورى كه همواره بر ديگران غلبه مي‏يابد و آن چنان مردى است كه هيچ گاه مورد چشم زخم و ناخوشايندى واقع نمي‏گردد و اگر اراده كند، مي‏تواند بر هر كس كه بخواهد، غلبه يابد و او را در ناراحتى افكند، اين شؤون از امورى است كه آدمى را نزد مردم جوامع جاهله، لايق كرامت مي‏سازد، ديگران بدان رشك مي‏برند و هر كس در اين اوصاف، برتر باشد، بيش‏تر اكرام و احترام مي‏شود.

6. صاحب دودمان اصيل: يكى ديگر از راه‏هاى كرامت و اين كه فردى مورد تعظيم و تكريم باشد، اين است كه صاحب دودمانِ اصيل باشد. البته اصالت دودمان، نزد اين نوع ملت‏ها بازگشت به يكى از امورى است كه گذشت؛ مانند اين كه پدران و اجدادشان ثروتمند بوده‏اند يا اين كه اسباب لذت‏ها براى آنان تا حد بسيارى فراهم بوده است و يا اين كه مشهور به چيره دستى و دليرى و غلبه بر خصم و ملت‏هاى ديگر بوده‏اند و يا اين كه در يكى از اين طرق، براى ديگران سودمند بوده‏اند.

با بيان ملاك‏هاى شش گانه كرامت در جامعه جاهله كراميه، فارابى وارد بحث رهبرى در اين جوامع مي‏شود و مي‏گويد: «در اين‏گونه مدينه‏ها كسى كه نزد آنان بيش‏تر مورد اكرام و احترام است، بر كسى كه كم‏تر لياقت احترام و شأن و شوكت دارد، رياست دارد. اين تفاضل و برترى، بين آنان هم‏چنان بالا مي‏گيرد تا برسد به آن كسى كه در جامعه، از همه مردم بيش‏تر اهليت كرامت و احترام داشته است و قهرا چنين كسى رئيس و پادشاه جامعه خواهد بود. بنابراين، رئيس