اندیشه سیاسی فارابی نسخه متنی

ثروت و مكنتى دريافت مي‏شود. بهترين رئيس نزد آنان كسى است كه بهترين انديشه‏ها و چاره‏جويي‏ها را در راه رسيدن مردم به هدف‏ها و اميال نفسانى خود، كه در عين حال، گوناگون و متنوع است، به كار گيرد.

2. برابرى شهروندان: در مدينه جماعيه، اعتقاد بر اين است كه همه انسان‏ها از آزادى و برابرى و تساوى حقوق برخوردارند: «اهلها متساوون و تكون سنتهم ان لافضل لانسان على انسان فى شي‏ء اصلاً»؛1 يعنى همه انسان‏ها حقوق مساوى دارند و سنت‏هاى آنان هم براين اساس بنا نهاده شده كه هيچ انسانى بر انسان ديگر برترى ندارد.

3. بافت ناهمگون اجتماعى: آزادى بي‏حد و حصر در همه ابعاد حيات اجتماعى سبب شده است كه مردم اين جوامع به دسته‏هاى مختلف و متباين تقسيم شوند و افرادى از نژادها و قبايل و مذاهب و گرايش‏هاى فكرى و رفتارى مختلف، با خواسته‏هاى مختلف كه در ديگر مدينه‏ها پراكنده‏اند، در اين‏گونه مدينه‏ها يك جا تجمع كنند، اعم از مردم شريف تا پست‏ترين و رذل ترين انسان‏ها و از طرفى، معيار استقرار ارزش‏ها و نهادها و رياست، از ثبات و استحكامى برخوردار نيست و دستخوش حوادث و آمال و آرزوها و هواهاى نفسانى است و چون رهبرى مقتدرى در جامعه وجود ندارد، بلكه تمام ساختارها و گرايش‏هاى نظام رهبرى، بر اساس همين ناهمگوني‏ها و اضطراب‏ها استوار شده است، بنابراين، مجموعه اين عناصر، حكومت جماعيه را غيرمنسجم و ناهمگون ساخته است.

4. تنوع فرهنگى: حكومت جماعيه، تنها حكومت جاهلى است كه همه انسان‏ها به نوعى مي‏توانند مطلوب و خواسته خويش را در آن جستجو كنند. بنابراين، مردم و ملت‏هاى گوناگون به سوى آن روى مي‏آورند و در آن از هر نوع نسلى و خلق و خويى و بچه‏هايى به وجود مي‏آيند. فرزندانى كه نهادها و

1. همان، ص 99.