تفسیر نمونه جلد 26

‌
و يا از نظر اسباب و مقدمات، و يا همه اينها، يعنى بهشت هم از نظر مكان به مؤمنان نزديك مى‏شود و هم از نظر زمان ورود و هم اسباب و وسائلش در آنجا سهل و آسان است.

قابل توجه اينكه نمى‏گويد: نيكوكاران به بهشت نزديك مى‏شوند بلكه مى‏گويد بهشت را به آنها نزديك مى‏سازند، و اين محترمانه‏ترين تعبيرى است كه در اين زمينه ممكن است.

همانگونه كه گفتيم بهشت و جهنم هم اكنون وجود دارند اما در آن روز بهشت نزديكتر و دوزخ از هر زمان شعله‏ورتر مى‏گردد.

و بالآخره در آخرين آيه مورد بحث كه در حقيقت مكمل تمام آيات گذشته و جزايى براى جمله‏هاى شرطيه است كه در دوازده آيه قبل آمده مى‏فرمايد:

" در آن موقع هر كس مى‏داند چه چيزى را حاضر كرده است"! (عَلِمَتْ نَفْسٌ ما أَحْضَرَتْ).

و اين تعبير به خوبى نشان مى‏دهد كه همه اعمال انسانها در آنجا حاضر مى‏شود، و علم و آگاهى آدمى نسبت به آنها علمى توام با شهود و مشاهده خواهد بود.

اين حقيقت در آيات متعدد ديگرى از قرآن نيز آمده است: در آيه 49 سوره كهف مى‏خوانيم: وَ وَجَدُوا ما عَمِلُوا حاضِراً و در آخرين آيات سوره زلزال آمده است: فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ:" هر كس به اندازه ذره‏اى كار نيك كرده باشد آن را مى‏بيند، و هر كس به اندازه ذره‏اى كار بد كرده باشد آن را مى‏بيند".

اين آيه نيز بيانگر تجسم اعمال است و اينكه اعمال انسانها كه ظاهرا در