سيد احمد فهرى
«بايد آفرين گفتبر همت كسانى كه مردانه قدم در ميدان مرگ و خون نهادند و در راه رسيدن به مقصد اعلى از هيچ نهراسيدند. دنياى فريبا با اين همه آرايش كه بر چهره دارد كه «زين للناس حب الشهوات من النساء و البنين و القناطير المقنطرة من الذهب و الفضة و الخيل المسومة و الانعام و الحرث ذلك متاع الحيوة الدنيا» نه تنها نتوانستسيماى كريه واقعى خود را از چشم حقيقتبين آنان پوشيده بدارد و حتى گوشه خاطرى از آنان را به خود مشغول سازد، بلكه بهشت مينو با آن همه زيبايى و جمال و تنعمات، آنان را قانع نتوانست كرد و شعيبوار همچنان ناله «لست اصبر او اراك» سردادند و نواى:
از در خويش خدايا به بهشتم مفرست
كه سر كوى تو از كون و مكان ما را بس
كه سر كوى تو از كون و مكان ما را بس
كه سر كوى تو از كون و مكان ما را بس
(1). مطابق با 16/8/1347شمسى.(2). كيهان انديشه، ش 8، «مصاحبه با آيةالله حسنزاده آملى».(3). همان، ص 72 و 73.(4). نقباء البشر فى القرن الرابع عشر، ص 329.(5). آقا بزرگ تهرانى، الذريعه، ج 2، ص 47.(6). ملاعلى واعظ خيابانى (1282 - 1374 ه. ق) فرزند عبدالعظيم تبريزى خيابانى، از علما و مؤلفان پرتلاش شيعه در قرن چهاردهم هجرى است. وى در وسعت اطلاعات - بويژه در زمينه تاريخ و تراجم - كم نظير بود. خود در مقدمه كتاب علماء معاصرين، تصريح كرده است كه از عنفوان جوانى به تاريخ و تراجم علاقه شديدى داشته است. همچنين ذوق و شوق تاليف و خطابه وى را بر آن داشت تا پس از فراغت از دوره سطح به تاليف و تحقيق و خطابه و وعظ بپردازد. از اين رو در خيل مشهورترين واعظان تبريز قرار گرفت و معروف به «واعظ خيابانى» شد.آثار قلمى اين عالم سختكوش، بيش از پنجاه اثر مفيد و ماندگار است كه سرشار از نكات ادبى، علمى، تاريخى، رجالى، اعتقادى و دينى است. دو كتاب مهم و نفيس علماء معاصرين و وقايع الايام آن فرزانه گرامى مورد استفاده فراوان اهل فضل و دانش قرار مىگيرد و كتاب علماء معاصرين از كتابهاى منبع در زمينه احوال و آثار علماى شيعى قرن چهاردهم هجرى است.(7). آثار الحجه، ج1، ص26.(8). در زدن خانه محبوب.(9). رساله لقاءالله، مقدمه، ص ب و ج (با اندكى تلخيص).(10). در قبرستان شيخان قم.(11). از نوار صحبت ايشان در بين طلاب و فضلاى حوزه علميه قم.