خدا و پيامبران (1) - عقائد اسلامی در پرتو قرآن عقل و حدیث نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

عقائد اسلامی در پرتو قرآن عقل و حدیث - نسخه متنی

جعفر سبحانی‏

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

خدا و پيامبران (1)

درس 41: نبوت عامّه

پيامبران انسان هايى شايسته، پاك، درست كار و بزرگوارى بودند كه خداى متعال آنان را مبعوث و مأمور فرمود تا ميان او و مردم سفير باشند و پيام ها و دستورهاى وى را كه به وسيله وحى مى گرفتند به مردم برسانند.

پيامبران به وسيله وحى الهى كه از هر جهت درست و مطابق واقع است و از هر گونه خطا و اشتباه مصون است جامعه را به خير و رستگارى هر دو جهان (دنيا و آخرت) رهبرى كردند.

بحث درباره پيامبران آسمانى در دو قسمت انجام مى گيرد.

1. درباره مطلق پيامبران آسمانى و بدون آن كه نبوت شخص معينى، مانند حضرت موسى يا حضرت مسيح و حضرت محمد صلّى الله عليه وآله وسلّم مورد بحث قرار گيرد، در اين صورت آن را بحث (نبوت عامه) مى نامند؛.

2. درباره نبوت شخصى خاص كه هدف بيان دلايل و اثبات نبوت فرد معينى از انبيا، مانند حضرت محمدْ باشد كه آن را بحث (نبوت خاصه) مى نامند.

در اين درس ها بحث ما درباره (نبوت عمومى) و رسالت عمومى پيامبران است و اصول بحث ما در اين زمينه در مسائل زير خلاصه مى گردد:.

1. لزوم بعثت پيامبران؛.

2. راه شناسايى پيامبران واقعى از مدعيان دروغين؛.

3. حقيقت وحى كه وسيله ارتباط پيامبران با جهان ديگر است چيست.

4. شرايط روحى و جسمى پيامبران الهى.

توضيح اين كه پيش از هر چيز بايد ثابت شود كه بشر به پاى خود و تنها به راهنمايى عقل نمى تواند به كمالى كه هدف آفرينش است و او براى آن آفريده شده است برسد، بلكه براى راهنمايى او به كمال ممكن، آموزگارانى لازم است كه از سوى خداوند اعزام گردند و او را در اين راه كمك كنند و مقدمات تكامل او را فراهم سازند. از اين جهت نخستين بخش از مباحث (نبوت عامه) بحث (لزوم بعثت پيامبران از ديدگاه عقل) است.

و از آن جا كه در طول تاريخ همواره مقام شامخ (نبوت) مورد طمع گروهى از شيادان و تبهكاران قرار گرفته و آنان با تزوير و دروغ، تظاهر به پيامبرى نموده و خود را سفيران الهى ناميده اند دانشمندان براى شناسايى مدعيان دروغ گو از پيامبران واقعى و راستين، طرق و راه هايى را معرّفى كرده اند كه از آن راه ها، مى توان نبىّ واقعى را از (متنبّى) دروغ گو شناخت و ما در آينده درباره اين طرق به طور مشروح بحث خواهيم كرد و خواهيم گفت كه، يكى از آنها (و نه طريق منحصر) اعجاز و معجزه پيامبران است و درباره حقيقت اعجاز به طور گسترده سخن خواهيم گفت و اين بخش، يعنى (راه شناسايى پيامبران) دومين بحث ما را تشكيل مى دهد.

و چون زيربناى تعاليم پيامبران را (وحى) و ارتباط با جهان غيب تشكيل مى دهد در كتاب هاى (عقايد) بخشى به نام (وحى و حقيقت آن) مطرح گرديده و نظرها و آرايى درباره واقعيت اين ادراك و شعور مرموز بيان شده است.

ما در اين قسمت، بيشتر به انتقاد از نظريه اى پرداخته ايم كه در كتاب هاى غرب زدگان و برخى خاورشناسان مكرّر به چشم مى خورد و آن اين كه تعاليم پيامبران را مولود نبوغ فكرى و عظمت درك روحى آنان قلمداد كرده اند! ما در اين بخش خواهيم گفت كسانى كه دستورها و مقررات پيامبران را زاييده قدرت فكرى آنان مى دانند، (اگر نه آگاهانه و مستقيم لااقل ناآگاهانه و غير مستقيم) منكر اصل (نبوت و سفارت الهى) هستند و حقيقت وحى چيز ديگرى است كه واقعيت آن بر ما پوشيده است و گيرندگى خاص و مرموزى مى خواهد كه تنها در اختيار پيامبران است. بنابراين، بحث درباره وحى، سومين بحث ما را تشكيل مى دهد.

از سويى ديگر، هر فردى، لايق و شايسته مقام پيامبرى نيست و افرادى لياقت منصب پيامبرى را دارند كه يك سلسله شرايط را دارا باشند.

نخست آن كه بايد معصوم از گناه باشند، يعنى در همه زندگى گرد گناه نگشته و دامن خود را به گناه آلوده نكرده باشند و نه تنها بايد در برابر گناه و هر نوع نافرمانى، معصوم و بيمه باشند، بلكه بايد در ابلاغ احكام و مقررات الهى نيز از هر نوع اشتباه و خطا مصون و محفوظ باشند و نيز از هر نوع (بيمارى) و (نقص عضوى) كه موجب تنفر و دورى مردم از گرايش به آنها مى شود، منزه و پيراسته باشند. اين قسمت، از مباحث مهم مسأله (نبوت) است كه از نخستين روزهاى تدوين علم (عقايد و مذاهب) (علم كلام) براى علما مطرح بوده و آنان كتاب ها و رساله هايى در اين زمينه نوشته اند. با طرح اين موضوع، بحث هاى چهارگانه نبوت عامه به پايان مى رسد.

/ 326