حج گزاري در کشور سوريه
حجدر کشور سوريه توسط بخش دولتي انجام
ميشود. وزارت اوقاف و سازمان
هواپيماييکشوري يک دفترمشترک به نام
دفتر امور حج و عمره براي اداره امور حج
تشکيل دادهاند. در سوريه هيچ مرکزي
براي تحقيق و پژوهش در زمينه امور حج
وجود ندارد. سهميهاي که براي متقاضيان
حج سوريه اختصاص يافته، تنها 16 هزار نفر
ميباشد که اين سهميه به هيچوجه با
تقاضاي موجود برابري نميکند. يک
شهروند سوري پس از اينکه به سن 50 سال
رسيد تنها يک بار ميتواند براي اداي
مناسک حج تمتع به کشور عربستان سفر کند.فراخوان از متقاضيان، توسط رسانههاي
سوري انجام ميشود و ثبت نام پس از
فراخوان به صورت متمرکز است. زائر سوري
در صورت انصراف از عزيمت به عربستان،
نميتواند سهميه خود را به ديگري منتقل
نمايد. با توجه به محدوديت سهميهاي که
سوريها با آن مواجه هستند، هيچ
سهميهاي به ادارات، سازمانها،
دانشگاهها و ساير مجامع و يا تشويقها
تعلق نميگيرد. تقسيمبندي گروههاي حج
و تهيه مسکن و لباس توسط مسؤولان دولتي
انجام ميشود. دولت سوريه در آغاز ثبت
نام از هر زائر 50 هزار لير سوري که معادل
1000 دلار است دريافتميکند. اين مبلغ
صرف ويزا، عوارض خروج از کشور، بليت
هواپيماي دمشق و ... ميشود. زائر سوري
به همراه کاروانهاي حجاج به عربستان
اعزام ميشود و در آنجا توسط مسؤول
کاروان راهنمايي و اداره ميشود. دولت
براي تسهيل امور زائران، ستاد حج خود را
در عربستان مستقر ميکند و براي مديريت
بهتر امور نيز افرادي را تربيت نموده و
بر امور آنها نظارت ميکند.زائر هيچ نيازي به انتقال
وسايل اضافي به عربستان ندارد و وسايل
همراه او رفع کننده نيازهاي شخصي او
ميباشد. ده روز قبل از عزيمت به
عربستان، کاروان زائر از سوي وزارت
اوقاف اعلام و در فرودگاه معارفه صورت
ميگيرد.
گذرنامه و
ويزا
از سوي ادارهگذرنامه براي زائر سوري گذرنامه زيارتي
به صورت رايگان صادر ميشود که اين
گذرنامه يکبار مصرف و ويژه سفرِحج
ميباشد. گذرنامهها بعد از عيد سعيد
فطر و بر اساس نامه دفتر امور حج و عمره
و پس از درخواست شخص داوطلب صادر
ميشود. دفتر امور حج سوريه
گذرنامههاي زائران راجهتويزابه
سفارت عربستان منتقل ميکند و زائر در
اين زمينه هيچ نقشي ندارد.
انتقال زائران به عربستان (هوايي
ـ
زميني ـ دريايي)
زائران کشور سوريه بهوسيلههواپيما به عربستان سفر ميکنند. بليت
دمشق به جده و برگشت مجموعا 400 دلار است
اما براي کليه هزينههاي حج، دولت از
هر متقاضي هزار دلار دريافت ميکند.سوريها فقط از فرودگاه دمشق و تنها به
مقصد جده پرواز ميکنند. شانزده هزار
زائر سوري ظرف 25 روز به جده منتقل و در
همين مدت نيز باز ميگردند. زمان برگشت
اين زائران پس از انجام مناسک حج تمتع
مشخص ميشود.با
توجه به اين تعداد محدود، نيازي به
اجاره هواپيما از کشور ديگري نيست و
هواپيماهاي سوريه زائران را به جده
رسانده و برميگردانند. زائراني که خود
اقدام به سفر به عربستان ميکنند،
ميتوانند با خودرو شخصي و هزينه خود
از راه زميني وارد عربستان شوند و مجوز
ورود خودرو به اين کشور را از سفارت
کشور سعودي در دمشق دريافت ميکنند.
فاصله زميني دمشق تا مدينه منوره حدود
850 کيلومتر است.
گمرک
ـ ارز ـ سوغات
گمرکسوريه هيچ مبلغي را در هنگام خروج
زائران از آنان دريافت نميکند.بازرسي بدني بهصورت
معمولي در
سوريها
براي سوغات به آب زمزم و برخي لوازم
برقي بسنده ميکنند و چنانچه بخواهند
اجناس غير مجاز وارد کشور کنند، کالاي
آنها مصادره و با پرداخت جريمه آزاد
ميشود.فرودگاه
صورت ميگيرد. زائران سوري ميتوانند
در حد بسيار اندک کالا از کشور خود به
همراه داشته و آنها را در عربستان به
فروش رسانند ولي خارج کردن اجناس زياد
ممنوع است. ورود کالا به سوريه نيز تنها
در حد سوغات که حدود 25 کيلوگرم است،
مجاز ميباشد. سوريها براي سوغات به
آب زمزم و برخي لوازم برقي بسنده
ميکنند و چنانچه بخواهند اجناس غير
مجاز وارد کشور کنند، کالاي آنها
مصادره شده و با پرداخت جريمه آزاد
ميشود. بار زائران سوري همراه خود
آنان به دمشق منتقل ميشود. آنان براي
انتقال ارز محدوديتي ندارند و دولت نيز
به ارز مورد نياز آنها هيچ يارانهاي
نميپردازد.
فرودگاه جده ـ حمل و نقل داخل
عربستان
هر مبلغيکه در فرودگاه جده پرداخت شود اداره
امور حج ميپردازد و به زائر هزينهاي
تعلق نميگيرد. زائران سوري در حد
متعارف در فرودگاه ميمانند و طي اين
مدت از سوي ستاد حج سوريه که در فرودگاه
جده مستقر است، پذيرايي ميشوند.زائران سوري معمولاً با اتوبوس به مکّه
و مدينه منتقل ميشوند و در ميان راه از
آنان با غذاهاي سرد پذيرايي ميشود.
هزينه سرانه پذيرايي بين راه هر زائر
حدود 2 دلار است.ستاد
حج سوريه سعي ميکند در اطراف مسجد
الحرام و مسجد النبي محل اقامت زائران
اين کشور را انتخاب کند، در صورتيکه
چنين کاري ممکن نشود موظف به تهيه وسيله
نقليه خواهد بود.
مسکن
منازل موردنياز زائران توسط ستاد حج سوريه اجاره
ميشود و معمولاً اين کار در بعد از عيد
سعيد فطر انجام ميگردد. افرادي از سوي
وزارت اوقاف و دفتر امور حج براي اجاره
اعزام ميشوند و تا پايان حج تمتع در
عربستان ميمانند. همه زائران سوري،
قبل از اداي مناسک حج به مدينه منوره
مشرف ميشوند. در هنگام توزيع اتاقها،
سعي ميشود که زن و شوهرها با هم باشند.
اجاره منزل براي سوريها از
دستورالعمل ويژهاي پيروي نميکند
فقط نهايت اهتمام را بهکار ميبندند
تا منازل نزديک حرمين شريفين و نوساز
باشد. مسؤولان اجاره، فرش و امکانات
خواب و پذيرايي را از موجر دريافت
ميکنند و زائران بهصورت 24 ساعت از
اتاقهاي خود بهرهمند هستند. طول سفر
زائران سوري حدود يک ماه است که ميان
مکّه و مدينه تقسيم ميشود. مبلغ مورد
اجاره در طول سفر و در اقساط مختلف توسط
مسؤولان سوري به موجرين پرداخت
ميشود.
تدارکات و
تغذيه
زائران سوريدر طول سفر، از يک برنامه غذايي از قبل
طراحي شده استفاده ميکنند و کليه
هزينههاي مربوط به غذاي آنان در سر
جمع مبلغي که در ابتداي سفر از آنان
دريافت کردهاند ديده شده است. غذاي
مورد نياز حجاج سوريه در جاي ديگري طبخ
و بهصورت بستهبندي به محل استقرار
زائران منتقل و ميان آنان توزيع
ميشود. زائران مجاز نيستند که هيچ
ماده غذايي را به همراه داشته باشند
بلکه کليه امکانات مورد نياز آنان از
عربستان تهيه ميشود. از زائران سوري
در هر روز طي دو نوبت با ميوه پذيرايي
ميشود. آنان هر روز از يک چاي و يک قهوه
استفاده ميکنند ولي آب شرب توسط خود
زائر خريداري ميگردد.
بهداشت و درمان
در فاصله کوتاهي تا آغاز سفر، زائرانسوري به صورت کامل تحت چکآپ قرار
ميگيرند و در برابر بيماريهاي واگير
نيز واکسينه ميشوند. آنان در طول سفر
از خدمات بيمه استفاده ميکنند. بيمه
حجاج در طول حج بر عهده دفتر امور حج است
و هزينه آن نيز از همان 50 هزار لير
دريافتي تأمين ميگردد. بيماران و
افراد مسن بايد داروي مورد نياز خود را
به همراه داشته باشند. آنان از امکانات
درماني ستاد حج سوريه و در صورت کمبود،
از امکانات عربستان بهرهمند ميشوند.
بيشتر داروهاي مورد نياز از عربستان
تهيه ميشود اما پزشکان از سوريه اعزام
ميگردند.سوريها
در هنگام حج در مکّه و مدينه مکانهاي
بهداشتي و درماني مستقر ميکنند. از
خدمات زائران پزشک نيز بهره گرفته
ميشود. آنان با مراجعه به درمانگاههاي
ستاد حج سوريه در مکّه و مدينه به
مسؤولان درماني مساعدت ميکنند. در منا
و عرفات امکانات درماني در حد اورژانس
استقرار مييابد. در طول سفر و به صورت
مرتب از زوار درخواست ميشود که نظافت
را رعايت کنند و به علاوه در محل اقامت
آنان خدمههايي حضور دارند که وظيفه
آنها نظافت محل سکونت زائران است.
زائران سوري قبل از سفر در زمينه رعايت
نظافت و بهداشت و يا ... آموزشي
نميبينند.
آموزش
مدتي قبل ازآغاز فصل حج، وزارت اوقاف سوريه
کتابهاي راهنماي سفر حج را ميان زائران
توزيع ميکند. مديران کاروانهاي سوريه
که از سوي وزارت اوقاف گزينش ميشوند و
در طول حج امور مربوط به زائران را بر
عهده دارند، با توجه به تحصيلاتي که در
زمينه فقه و الهيات دارند، آموزش مناسک
بهزائرانرا برعهده ميگيرند. آموزشها به صورت غير متمرکز و بهصورت
محلي و منطقهاي انجام ميشود و
رسانهها در اين زمينه هيچ نقشي ايفا
نميکنند. رئيس کاروان همچنين جزواتي
را براي راهنمايي بيشتر زائران تهيه و
در اختيار آنان ميگذارد.
تشکيلات حج
ستاد حج، بعثه اينکشوراستکه درحد
نظارت در موسم حج انجام وظيفه ميکند و
هيچ ارتباط مستقيمي با حجاج ندارد و
مديريت حجاج در عربستان بر عهده مديران
کاروانها ميباشد. خدمتگزاراني که در
درون کاروانها امور زائران را بر عهده
دارند، توسط مديران کاروانها انتخاب و
تحت نظر مدير کاروان انجام وظيفه
ميکنند. بعثه سوريه هيچ کار فرهنگي در
طول سفر حج انجام نميدهد. زائران در
سفر حج از لباسهاي يک شکل استفاده
نميکنند.
نظارت و
بازرسي
ستاد حجسوريه در طول سفر، نظارت و کنترل عمليات
اجرايي حج را بر عهده دارد. آنانکه که
امر نظارت را انجام ميدهند کارمند
وزارت اوقاف هستند و براي يک نوبت حج
انتخاب ميشوند و چگونگي کار آنان توسط
وزارت ابلاغ ميشود. علاوه بر نظارت
کلي، اداره حسابرسي وزارت اوقاف عملکرد
مالي مجريان حج را کنترل مينمايد.
منا و عرفات
زائران سوري با اتوبوسهاييکه مدير کاروان کرايه ميکند، به منا
وعرفات منتقل ميشوند. تهيه چادرهاي
مورد نياز زائران در منا و عرفات به
عهده ستاد حج سوريه ميباشد. سوريها
در ايام تشريق از غذاهاي آماده استفاده
ميکنند. افرادي نيز براي امداد رساني
بهگمشدگان مأموريت مييابند ولي
بيشتر از خدمات سعوديها در اين مورد
بهره گرفته ميشود. چنانچه زائر سوري
در موسم حج فوت کند، مسؤولان مربوط سعي
ميکنند جنازه را به سوريه