ترجمه احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم جلد 1

زمستانى ميان كشور چين و كشور سياهان بر آيد، و چون به كشور اسلام رسد گرد جزيرة العرب بگردد. و همانگونه كه آنرا در نقشه كشيده‏ام، داراى خليج‏ها و شاخه‏هاى بسيار است. مردم در توصيف آن و نقاشان در كشيدن نقشه آن اختلاف دارند، برخى آنرا همانند طيلسانى بدور كشور چين و حبشه مى‏دانند كه يك بال او در قلزم (درياى سرخ) و بال ديگرش در آبادان (خليج فارس) باشد.

ابو زيد بلخى آنرا بدون شاخه «ويله» آورده، همانند پرنده‏اى نهاده كه نك او در «قلزم» و گردن او در عراق و دم او ميان حبشه و چين است. و من نقشه آنرا بر ورقه كشيده ديدم كه در خزانه امير خراسان مى‏بود، و نيز بر كرباسى كشيده بنزد ابو القاسم ابن انماطى در نيشابور و در خزانه عضد الدولة و صاحب ديده بودم ولى هر يك با ديگرى اختلاف مى‏داشت. در برخى از آنها خليج‏ها و شعبه‏هاى ناشناخته ديده مى‏شد.

من خود نيز پيرامن دو [سه‏] هزار فرسنگ در آنها دريانوردى كردم و دورادور همه جزيره‏هايش از قلزم تا آبادان بگشتم، و اين جز آنست كه كشتى ما راه را گم كرد و مرا به گودابه‏ها و جزيره‏ها انداخت و من با پيران آن سامان كه همانجا زاده، دريانورد پرورش يافته، رياضى‏دان شده، سمسار و بازرگان بودند گفتگوها كردم. من ايشان را داناترين مردم به بندرها و بادها و جزيره‏ها يافتم، از ايشان درباره راه‏ها و مرزهاى آنجاها پرسشها مى‏كردم، دفترهايشان را ديدم كه همراه مى‏داشتند، و درباره مطالبش بحثها مى‏كردند و بدان مطمئن بودند و آنها را بكار مى‏بستند. من پس از آنكه آنها را فهميدم، بخشى پر مايه از آن برگرفتم و سپس با نقشه‏هاى ياد شده برابر نمودم.