جلد دوم
بخش دوم هشت اقليم عجم (سرزمين ايران) (1)
در بيان هشت اقليم عجم و يادآورى راههايش به ترتيب مرزها، مردم اين سرزمين خوشبختتر، ثروتمندتر، دانشمندتر و دين دارتر از ديگرانند. مردمى نيكخواه و در كارها پرهيزكارند. در اين سرزمين رودخانهها روان و آباديها پردرخت است. من پيش از آغاز گزارش راهها و توصيف شهرها، مطلبى را كه بايد در پيش درآمد بيان كرد در اين فصل مىآورم:از ابو منذر هشام بن سائب روايت است كه گفت: هنگامى كه قتيبه بن مسلم بر فيروز پسر كسرى چيره شد دختر وى شاهين (2) را با يك سفط (3) به نزد حجاج فرستاد و حجاج او را به نزد وليد فرستاد. چون(1) عنوان افزوده ترجمان است.(2) شاه آفريد دخت فيروز پسر يزدجرد شهريار مادر يزيد ناقص بن وليد خليفه اموى است كه به نواده كسرى بودن افتخار مىگردد (طبرى 2: 1874) و 4437 فارسى و ابن فقيه فارسى ص 24- 27.(3) سيد. جامهدان.