بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
ضرورتى ندارد.همچنين در اين مقدمه درباره «ابن العلقمى» وزير، لازم به نظر مىرسد كه براى خوانندگان گرامى توضيحى داده شود و آن اين است كه در منابع اهل سنت و آثار مولفانى كه انقراض حكومت خليفگان عباسى را براى اسلام و مسلمانان صدمهيى جبران ناپذير تصور مىكردهاند او را متهم كردهاند به اينكه براى هلاكو نامه نوشته و او را به لشكر كشى به بغداد فرا خوانده است و حال آنكه اين موضوع از لحاظ تاريخى ثابت نشده است و نبايد آنچه را كه نويسندگانى چون ابن تغرى- بردى در «النجوم الزاهرة»، ضمن وقايع سال 655 (ص 48 تا 50 ج 7 چاپ دار الكتب مصر) و ديار بكرى در «تاريخ الخميس» ص 376 ج 2 (چاپ بيروت) نوشتهاند، كاملًا صحيح و دور از غرض دانست، و اين نكته را نبايد از نظر دور داشت كه اگر هوشيارى ابن علقمى و حسن تدبير او نمىبود لشكر مغول و هلاكو بر بغداد و بين النهرين خسارتى را كه بر نيشابور و رى زدند مىزدند و به خوانندگان گرامى توصيه مىكنم در اين باره به مقاله و تكمله آن به قلم آقاى علينقى منزوى در دانشنامه ايران و اسلام، ص 732 و حواشى مرحوم علامه محمد قزوينى بر «جهانگشاى جوينى» صفحات 451 و 452 ج 3 و مبحث «رجال مقتدر شيعه و اثر آنان» در صفحات 134 تا 137 بخش اول ج 3 «تاريخ ادبيات در ايران» استاد محترم دكتر ذبيح اللّه صفا مراجعه فرمايند، تا علل سقوط بغداد و انقراض حكومت بنى عباس و سهم ابن علقمى را در حفظ بغداد و ديگر مناطق عراق روشنتر ملاحظه كنند.
اشارهيى به كميت محتواى شرح نهج البلاغه
شرح ابن ابى الحديد بر نهج البلاغه كه از لحاظ كيفيت، دائرة المعارفى از علوم- ادب، كلام، فقه، اخلاق، تاريخ صدر اسلام، انساب و فرهنگ عامه عرب است، از لحاظ كميت هم از كتابهاى بسيار بزرگ است. چاپ جديد اين كتاب كه به اهتمام استاد محمد ابو الفضل ابراهيم، بر طبق تقسيم بندى خود ابن ابى الحديد، در بيست جلد، چاپ شده است، شش هزار و چهار صد و شصت صفحه است. آنچه در خور ذكر است اين است كه ابن ابى الحديد، گاه موضوعى را دو بار و ضمن دو خطبه شرح داده است، مثلًا موضوع سقيفه، يك بار در چهل صفحه (از صفحه 21 تا 61