جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید جلد 1

چون نامه معاويه به شرحبيل كه در حمص بود رسيد با اهل يمن مشورت كرد و آنان گونه گون رأى دادند، و عبد الرحمان بن غنم ازدى كه از ياران و داماد [شوهر خواهر] معاذ بن جبل و فقيه‏ترين مردم شام بود برخاست و گفت: اى شرحبيل بن سمط از آن هنگام كه هجرت كرده‏اى تا امروز خداوند همواره خير بر تو افزوده است و تا گاهى كه سپاسگزارى از سوى مردم قطع نشود افزودن خير و نعمت از سوى خداوند قطع نمى‏شود و «خداوند نعمتى را كه بر قومى ارزانى فرموده دگرگون نمى‏سازد مگر آنگاه كه در نفسهاى خود دگرگونى پديد آورند»، اينك به معاويه چنين القاء كرده‏اند كه على عثمان را كشته است و معاويه هم به همين منظور ترا خواسته است.

بر فرض كه على عثمان را كشته باشد، اينك مهاجران و انصار كه بر مردم حاكمند با او بيعت كرده‏اند و اگر على عثمان را نكشته باشد، به چه مناسبت سخن معاويه را تصديق مى‏كنى اينك خويشتن و قوم خود را به هلاك ميفكن و بر فرض كه خوش ندارى بهره آن [دوستى با على‏] را فقط جرير داشته باشد، خودت پيش على برو و از سوى ناحيه شام، خود و قومت با او بيعت كن. شرحبيل از پذيرفتن هر پيشنهادى، جز رفتن پيش معاويه، خوددارى كرد. در اين هنگام عياض ثمالى كه مردى زاهد و پارسا بود براى شرحبيل اين ابيات را نوشت: «اى شرحبيل، اى پسر سمط همانا كه تو با ابراز دوستى نسبت به على به هر كارى كه مى‏خواهى مى‏رسى. اى شرحبيل، همانا كه شام فقط سرزمين تو است و در آن نام آورى جز تو نيست و سخن اين گمراه كننده قبيله فهر [معاويه‏] را رها كن، همانا كه پسر هند براى تو خدعه‏يى انديشيده كه تو براى ما، به شومى، كشنده ناقه صالح باشى...» گويد: و چون شرحبيل پيش معاويه آمد، معاويه به مردم دستور داد به ديدارش روند و بزرگش شمارند. و چون به حضور معاويه رفت، معاويه نخست حمد و ثناى خدا را بر زبان آورد و سپس گفت: اى شرحبيل همانا جرير بن عبد الله پيش ما آمده است و ما را به بيعت كردن با على فرا مى‏خواند، و على بهترين مردم است جز اينكه عثمان بن عفان را كشته است. و اينك من منتظر تصميم تو هستم كه من مردى از اهل شام هستم، آنچه را دوست بدارند دوست مى‏دارم و آنچه را ناخوش دارند ناخوش مى‏دارم.