جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید جلد 7

مناقب و مآثر فراوانى از على (عليه السلام) از سوى ابن عباس انتشار يافته است و اگر ميان ايشان گرد كدورتى مى‏بود، حال بدين گونه نبود بلكه بر عكس آنچه كه تا كنون مشهور و مشهود است، مى‏بود. در نظر خود من هم- ابن ابى الحديد- اين بهتر و درست‏تر به نظر مى‏رسد.

قطب راوندى مى‏گويد: اين نامه به عبيد الله بن عباس نوشته شده است، نه عبد الله بن عباس و اين درست نيست زيرا عبيد الله كارگزار على (عليه السلام) بر يمن بوده است. و داستان او را با بسر بن ارطاة در مباحث گذشته بيان كردم و چيزى هم در باره او نقل نشده است كه اموالى را برداشته يا از اطاعت بيرون رفته باشد.

به هر حال موضوع اين نامه براى من دشوار است. اگر چيزهايى را كه نقل شده است، تكذيب كنم و بگويم اين نامه جعلى است كه آن را بر على (عليه السلام) بسته‏اند با همه راويانى كه در باره صدور اين نامه سخن گفته‏اند و در بيشتر كتابهاى سيره آن را آورده‏اند، مخالفت كرده‏ام، و اگر اين نامه را مربوط به عبد الله بن عباس بدانم، آنچه كه از ملازمت اطاعت او از امير المؤمنين (عليه السلام) در زمان زندگى و پس از شهادت او مى‏دانم مرا از اين كار باز مى‏دارد، و اگر آن را براى كس ديگرى غير از عبد الله بن عباس بدانم، نمى‏دانم به كدام يك از خويشاوندان على (عليه السلام) برگردانم و اين نامه هم نشان مى‏دهد كه مخاطب آن از خويشاوندان و پسر عموهاى امير المؤمنين است و به هر حال من در اين موضوع متوقفم.

نامه (42)

از نامه آن حضرت به عمر بن ابى سلمه مخزومى كه والى بحرين بود و او را از كار برداشت و به جاى او نعمان بن عجلان زرقى را گماشت. در اين نامه كه چنين آغاز مى‏شود: «اما بعد، فانى قد وليت النعمان بن عجلان‏