راهیان کوی دوست نسخه متنی

احساس خشيت در برابر عظمت الهى، بدين جهت است كه هر كس بزرگى و عظمتى را مشاهده كند، خواه ناخواه، در برابر آن عظمت احساس كوچكى و ذلت و خشوع مى كند و هر قدر آن موجود عظيم تر باشد، اين حالت در انسان بيشتر مى شود: براى مثال حضرت امام، رضوان اللّه تعالى عليه، كه شخصيت عظيمى بود و همه او را به عظمت مى شناختند و روح بزرگى داشت، اگر كسى موفق مى شد به خدمت ايشان مشرف شود، بخصوص اگر در يك جلسه خصوصى با ايشان روبرو مى شد؛ وقتى به انسان نگاه مى كردند بى اختيار احساس مى كرد كه دارد ذوب مى شود و خرد مى گردد، از بس ايشان ابهت داشت. ايشان يكى از بندگان خدا بود و به مانند پيامبر و ائمه معصومين نيز نبود، ولى چون مطيع خدا بود، خدا چنان ابهتى به ايشان داده بود كه هر كس با ايشان روبرو مى گشت، بى اختيار احساس كوچكى و درهم شكستن مى كردواين بازتاب مواجه شدن باعظمت وجودى اوبود.

شكى نيست كه نمى توان به گستره عظمت خداوند پى برد، ولى كسى كه شمايى و جلوه اى از عظمت خداوند را درك كند، حالت خوف و خشيت به او دست مى دهد. پس خوف از خداوند اثر طبيعى معرفت و درك عظمت اوست. بنده از افراد متعددى شنيده ام كه مرحوم آخوند كاشى ـ كه در اصفهان تدريس مى كرده است ـ حالات عجيبى داشته است و هنگام ركوع، به قدرى مى لرزيد كه نمى توانست خود را كنترل كند. پس از جمله اوصاف اهل آخرت خوف از خداوند است. البته چنانچه در درس قبل متذكر شديم، اهل آخرت داراى مراتبند: هر كس در حد معرفت و ايمانش مرتبه اى از اين ويژگى ها در او ظهور مى يابد، بالطبع آنان كه كامل گرديده اند اين اوصاف در حد كمال در آنها ظهور مى يابد.

«اِذا كُتِبَ النّاسُ مِنَ الْغافِلينَ كُتِبُوا مِنَ الذّاكِرينَ»

آنگاه كه مردم از غافلان محسوب مى گردند، آنان از ذاكران شمرده مى شوند.