بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
صفحهى 215نيز، باعث سقوط نمىشود ما دام كه فارغ نشده باشد. پس هر گاه شروع كرد يكى از مكلفين به نماز بر ميت جايز است از براى غير كه شروع كند در نماز، به نيّت وجوب. بلى! هر گاه تمام كرد اوّلى، ساقط مىشود وجوب از دومى. پس بقيه را تمام كند به نيّت استحباب.
مسأله 3
شك در اتيان غير، بلكه ظنّ به آن نيز، كافى در سقوط تكليف نيست. پس واجب است مبادرت كند.
مسأله 4
هر گاه بداند صدور فعل را از غير خود، ساقط مىشود تكليف از او مادامى كه نداند بطلان عمل غير را و اگر چه شك كند در صحت، بلكه اگر چه مظنّه كند در بطلان. پس حمل كند فعل او را بر صحت، خواه آن غير عادل باشد يا فاسق.
مسأله 5
بدان كه آن چه در اعمال متعلقه به ميت، قصد قربت در آن شرط نيست مثل كشيدن پاى او به قبله و تكفين و دفن او، فرق نيست در مباشر آن ما بين اين كه بالغ باشد يا صبى و مجنون، آن چه قصد قربت شرط در صحت آن است مثل تغسيل و نماز بر او، فعل صبىّ كافى نيست در سقوط تكليف، هر چند به قاعده اتيان كرده باشد و در حدّ خودش صحيح باشد. پس هر گاه صبىّ نماز كند [بخواند] بر ميت، نماز او محكوم است به صحت، بنا بر اقوى لكن مسقط تكليف از بالغين نمىشود.
فصل نهم در مراتب اولياء است
مسأله 1
بدان كه زوج، اولى و مقدم است بر جميع اقارب و ارحام به زوجهى خود چه حرّه باشد چه أمه. دائمه باشد يا منقطعه. و اگر چه در منقطعه احوط استيذان از مرتبه لاحقه است نيز. و بعد از زوج، مالك اولى است به عبد و أمهى خود. و هر گاه چند نفر شريك باشند در مالكيت، شريك خواهند بود در ولايت. و بعد از مالك ارحام است و ايشان مقدمند بر اجنبى و طبقات ارحام، به ترتيب طبقات ارث است، پس طبقهى اولى كه ابوان و اولاد باشد مقدمند بر طبقهى دوم كه اخوه و اجداد باشند. و ايشان مقدمند بر طبقهى سوم كه اعمام و اخوال باشند. و بعد از ارحام، مولاى معتق و بعد ضامن جريره است و بعد حاكم شرع. و بعد عدول