بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
مانده و نماز احتياط براى نماز ظهر بر او واجب باشد، بلا اشكال نماز احتياط را بايد به جا آورد مادامى كه براى نماز عصر به مقدار يك ركعت بماند و هم چنين است در صورتى كه قضاء سجده و تشهّد بر او باشد. و اما هر گاه سجدهى سهو براى نماز ظهر بر او باشد، آيا چنين است كه بايد پيش از نماز عصر به جا آورد يا نه؟ دو وجه است: و محتمل است مخيّر باشد.
شصت و دوم
«شصت و دوم» اگر در نماز چيزى بخواند به گمان آن كه ذكر يا قرآن يا دعا است و معلوم شود كه كلام آدمى است، احوط آن است كه دو سجدهى سهو براى آن به جا آورد لكن ظاهر آن است كه واجب نباشد زيرا كه سجدهى سهو در صورت سهو واجب مىشود و در اين فرض سهو نبوده چنانچه هر گاه چيزى به زبان او جارى شود يا كلمه را غلط گفته باشد از اعراب يا ماده يا مخارج حروف، سجدهى سهو براى آن واجب نيست.
شصت و سوم
«شصت و سوم» اگر در نماز، عكس ترتيب كرده باشد، مثل آن كه حمد را بعد از سوره خوانده باشد سهواً و در ركوع متذكّر شود، سجدهى سهو واجب نمىشود زيرا كه زياده و نقيصه در نماز نشده هر چند احوط است زيرا كه محتمل است از باب نقص سوره بعد از حمد واجب باشد بلكه محتمل است دفعهى ديگر براى زيادى سوره قبل از حمد نيز واجب باشد.
شصت و چهارم
«شصت و چهارم» اگر قضاء سجده يا تشهّد فراموش شده بر او باشد و پيش از به جا آوردن آن، مبطل نماز به عمل آورد يا معلوم شود بطلان نماز، وجوب آن ساقط مىشود و بايد نماز را اعاده كند. و هر گاه موجب سجدهى سهو در نماز به عمل آورده و نماز را باطل كند، احوط آن است كه سجدهى سهو را به جا آورد هر چند اقوى سقوط وجوب آن است نيز و هم چنين است در صورتى كه بطلان نماز معلوم شود. و بنا بر اين اگر نماز بخواند بعد از آن اعاده كند آن را به احتياط وجوبى يا ندبى و بعد از آن بداند كه موجب سجدهى سهو در هر دو نماز موجود شده، كافى است به جا آوردن سجدهى سهو يك مرتبه. و هم چنين هر گاه يك نماز قضاء بر او باشد، مردد ميان دو نماز يا سه نماز مثلًا و دو نماز يا سه نماز را به جا آورد بعد از آن بفهمد كه موجب سجدهى سهو در همهى آن نمازها موجود شده، كفايت مىكند يك مرتبه سجدهى سهو به جا آورد به قصد نماز واقعى هر چند احوط تكرار آن است به عدد نمازها.
شصت و پنجم
«شصت و پنجم» هر گاه شك كند در ركعتى كه يك سجده به جا آورده يا دو سجده يا سه سجده؟ پس اگر در محل باشد بنا گذارد كه يك سجده به جا آورده و ديگرى را بياورد و اگر از محل آن تجاوز كرده، بنا گذارد كه دو سجده به جا آورده و چيزى بر او نيست، به خلاف آن كه مردد باشد بين يك و سه كه بايد برگردد و يك سجدهى ديگر به جا آورد هنوز داخل ركوع بعد نشده باشد و الّا يك سجده را