فصل دوم [در مستثنيات]
باكى نيست در روز روزه به مكيدن انگشتر و سنگ ريزه و نه به جويدن طعام براى طفل يا طيور و نه به چشيدن نمك آش مثلًا كه به حلق نرسد. و باطل نمىشود روزه به آنها اگر بدون علم و قصد به حلق برسد قهراً يا نسياناً به خلاف صورتى كه از اول بداند كه قهراً يا نسياناً فرو مىرود كه باطل مىشود به آن، زيرا كه افطار عمدى محسوب است و هم چنين باكى نيست به جويدن قندران و فرو بردن آب دهن بعد از آن هر چند طعمى در آب دهن پيدا شده باشد بشرط آن كه نداند كه آن طعم از اجزاء ريزهى قندران كه داخل آب دهن است حاصل شده و الّا فرو نبرد. و باكى نيست به نشستن در آب هر گاه ارتماس نكند براى مردان و زنان هر چند بر زن كراهت دارد. و باكى نيست به تر كردن لباس و گذاردن آن بر جسد. و ضرر ندارد مسواك كردن به چوب خشك يا تر كردن لكن اگر مسواك را از دهن بيرون آورد با آن رطوبت ديگر داخل دهن نكند كه از رطوبت خارجيه محسوب است و بلعيدن آن جايز نيست مگر به استهلاك آن در آب دهن چنانكه باكى نيست به مكيدن زبان طفل يا زوجه در صورتى كه رطوبتى نداشته باشد. و هم چنين ضرر ندارد در بر گرفتن زوجه و بوسيدن او و امثال آنها.مسأله 1
اگر خون به آب دهن ممزوج شود و در آن مستهلك شود بلعيدن آن ضرر ندارد بنا بر اقوى و هم چنين غير خون از چيزهاى حرام يا حلال. و ظاهر آن است كه جايز نباشد عمداً آن را به آب دهن ممزوج و استهلاك كند براى بلعيدن چه چيزهاى حرام باشد مثل خون يا حلال مثل آب و آن چه ذكر شد در اول مسأله در صورتى است كه از باب اتفاق ممزوج شده باشد.فصل سوم [در چيزهايى كه بر صائم مكروه است]
بدان كه براى روزه دار چند چيز مكروه است: «اول» مباشرت زنان، به ماليدن بدن به بدن ايشان و بوسه و بازى كردن به خصوص براى كسى كه به آنها شهوتش حركت كند بشرط آن كه قصد انزال نداشته باشد و عادتش به انزال به مثل آنها نباشد و الّا در روزهى واجب معيّن حرام است. «دوم» سرمه كشيدن به چيزى كه صبر زرد «1» يا مسك و نحو آنها در آن باشد كه طعم يا بوى آن به حلق مىرسد و هم چنين ريختن آن در چشم. «سوم» حمام رفتن اگر بترسد كه موجب ضعف شود. «چهارم» خون گفتن به حجامت و فصد و نحو آن كه باعث ضعف شود و اگر بداند كه به خون گرفتن بيهوش و روزهاش باطل مىشود حرام است بلكه دور نيست(1). نوعى درخت كه طعم آن تلخ است.