بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
است بلكه مىتواند كه به اطعام ده مسكين اقتصار كند.
مسأله 11
هر گاه عمداً افطار كند و بعد از زوال سفر كند، كفاره از او ساقط نمىشود بىاشكال و هم چنين است اگر پيش از زوال سفر كند به قصد فرار از كفاره بلكه هم چنين است هر چند به قصد ديگرى سفر كند بنا بر اقوى. و هم چنين است اگر سفر كند و پيش از رسيدن به حدّ ترخص افطار كند كه در تمام صور، بايد كفاره بدهد. و هر گاه عمداً افطار كند بعد از آن، عارض قهرى بر او عارض شود مثل حيض يا نفاس يا مرض يا جنون و نحو آنها از اعذار پس آيا كفاره از او ساقط مىشود يا نه؟ دو وجه بلكه دو قول است: اقوى سقوط است هر چند خلاف احتياط است.
مسأله 12
هر گاه افطار كند روزى را كه شك دارد آخر رمضان است يا اول شوال؟ و بعد از آن معلوم شود كه شوال است اقوى سقوط كفاره است هر چند خلاف احتياط است. و هم چنين است اگر اعتقاد كند روزى را كه رمضان است و عمداً افطار كرد و بعد از آن معلوم شود شوال است يا در يوم الشك اول ماه با اعتقاد آن كه رمضان است، معلوم شود كه شعبان بوده در هر دو صورت كفاره ساقط است.
مسأله 13
كسى كه وجوب روزه رمضان را منكر باشد و افطار كند بلكه هر چند روزه بگيرد مرتد است و اگر منكر آن نباشد ولى افطار كند با علم و عمد، بايد تعزيرش كنند به بيست و پنج تازيانه و اگر بعد از تعزير، باز افطار كند دو باره تعزيرش كنند و اگر بعد از دو مرتبه تعزير، باز افطار كند در مرتبه سوم او را بكشند و احوط، قتل او است در مرتبه چهارم.
مسأله 14
كسى كه در روزهى رمضان با عيال [روزه دار] خود جماع كند با اكراه او، مرد دو كفاره بايد بدهد و دو مرتبه تعزيرش كنند و مرد به سبب اكراه، تحمّل كفاره و تعزير از زن مىنمايد به خلاف صورتى كه جماع به رضاى هر دو باشد [در اين صورت] هر دو بايد كفاره بدهند و هر دو را تعزير نمايند. و هم چنين است اگر در ابتداى عمل، زن را اكراه نمود و بين عمل، راضى شد بنا بر اقوى، هر چند احوط آن است كه در اين صورت مرد دو كفاره بدهد و زن يك كفاره و در زوجه فرق نيست بين دائمه و منقطعه.
مسأله 15
اگر كسى در روز روزه با زن صائمهى خود كه خواب باشد جماع كند، نبايد كفاره و تعزير زن را تحمّل كند زيرا كه بر زن چيزى نيست روزهاش نيز باطل نمىشود چنانچه تحمّل نمىكند از او اگر اكراه كند او را بر غير جماع از مفطرات حتى مقدمات جماع هر چند باعث انزال زن شود.
مسأله 16
زن اگر اكراه كند مرد را بر جماع، تحمّل كفاره و تعزير از او نمىكند.
مسأله 17
مرد اگر اكراه كند كنيز روزه دار خود را به جماع، نبايد تحمّل كفاره و تعزير او نمايد و هم چنين اكراه كند اجنبيه را بنا بر اقوى هر چند احوط تحمّل از اوست به خصوص در صورتى كه خيال كرده كه اجنبيه زوجهى اوست.