مسأله 20
هر گاه ميت پسر نداشته باشد قضاء روزه بر ساير ورثه واجب نيست هر چند احوط آن است كه اكبر ذكور اقارب به نيابت او قضاء نمايند.مسأله 21
اگر ولىّ متعدد داشته باشد به آن كه مثلًا دو پسر كه در يك زمان متولد شده باشند دارد، در قضاء شريك شوند و اگر يكى از آنها به جا آورد مجزى از ديگرى خواهد بود چنانچه اگر غير ولىّ تبرّعاً قضاء ميت را به جا آورد از ولىّ ساقط مىشود.مسأله 22
جايز است براى ولىّ كه استيجار كند كسى را كه روزهى ميت را به جا آورد و جايز است خودش به جا آورد. و هر گاه استيجار نمود و مؤجر به جا نياورد يا باطل به جا آورد از ولىّ ساقط نمىشود.مسأله 23
اگر ولىّ شك داشته باشد كه ذمّهى ميت به قضاء مشغول است يا نه؟ بر او چيزى نيست. و اگر اجمالًا بداند كه ذمّهاش مشغول است و مردد باشد ميان كمتر و زيادتر، جايز است اكتفاء كند به قضاء كمتر.مسأله 24
اگر ميت وصيت كند به استيجار آن چه نماز و روزه بر ذمّهى او هست از ولىّ ساقط مىشود به شرط آن كه اجير به نحو صحيح به جا آورد و الّا بر ولىّ واجب است.مسأله 25
واجب است بر ولىّ قضاء آن چه بداند كه ذمّهى ميت مشغول است يا دو عادل شهادت به اشتغال ذمّهى او دهند يا ميت وقت مردن اقرار به آن نموده باشد به خلاف آن كه بداند سابقاً قضاء بر او بوده و احتمال دهد كه خودش به جا آورده كه ظاهراً بر ولىّ واجب نباشد. بلى، اگر ميت مىدانسته كه قضاء بر او واجب بوده و شك كند كه به جا آورده يا نه؟ و به جا نياورد تا بميرد ظاهر آن است كه قضاء بر ولىّ واجب باشد.مسأله 26
آيا خصوص قضاء رمضان كه بر ميت واجب بوده، بر ولىّ واجب است يا هر روزهى واجبى؟ دو قول است: و وجوب قضاء هر روزهى واجبى اظهر و احوط است.مسأله 27
روزهى قضاء رمضان كه بر خود او واجب بوده افطار آن بعد از زوال جايز نيست و اگر افطار نمود، كفاره بايد بدهد و آن اطعام ده مسكين است به هر كدام يك مُدّ و با عجز از آن، سه روز روزه به خلاف قضاء روزه [اى] كه از غير نيابت مىكند به اجاره يا تبرّعاً كه افطار آن جايز است بنا بر اقوى هر چند خلاف احتياط است چنانچه جواز افطار ساير اقسام روزه، كه واجب موسّع باشد اقوى است هر چند خلاف احتياط است. و اما افطار پيش از زوال در تمام روزههاى واجب موسّع حتى قضاء رمضان از خودش پس مانعى ندارد مگر در صورتى كه به نذر يا اجاره و امثال آنها بر خود معيّن نموده يا آن كه وقت مضيّق شده باشد به آمدن رمضان لاحق بر فرض آن كه قائل شويم به آن، چنانكه مشهور گفتهاند.(1). در شكم مادر باشد.