گاو و گاوميش يك جنس محسوب است چنانكه در شتر فرق نيست ما بين عراب و بخاتى. و در گوسفند فرق نيست بين بز و گوسفند و ميش و در تمام آنها فرق نيست ميان نر و ماده.
مسأله 3
مال مشترك اگر سهم هر يك به قدر نصاب باشد هر كدام از آنها بايد زكات نصيب خود را بدهد و هر گاه سهم بعض آنها به قدر نصاب باشد به خلاف ديگرى، بر صاحب نصاب تنها واجب است. و اگر سهم هيچ كدام به قدر نصاب نباشد و لكن مجموع باشد، زكات ندارد.
مسأله 4
هر گاه كسى جنس زكوى داشته باشد و لكن متفرّق و از يكديگر دور افتاده باشند، ملاحظهى مجموع آنها بنمايد اگر به قدر نصاب باشد، زكات آن واجب است.
مسأله 5
گوسفندى كه براى زكات گوسفند يا شتر مىدهند اقلًّا بايد داخل سال فصل دوم شده باشد و اگر بز مىدهند اقلًّا بايد داخل سال سوم شده باشد. و معيّن نيست كه زكات را از نصاب بردارد بدهد، بلكه مىتواند گوسفند ديگرى بدهد هر چند از گوسفندان بلد او نباشد و هر چند قيمت او از تمام گوسفندان آن نصاب كمتر باشد. و هم چنين است حال زكات شتر و گاو و مدار در همه فرد وسط مسمّى است نه فرد اعلى و نه فرد ادنى هر چند دادن اعلى براى زكات بهتر و خير آن زيادتر است. و مالك مختار است كه هر كدام بخواهد بدهد به خلاف كسى كه رفته براى جمع زكات و فقير، كه آنها را نمىرسد به دل خواه خود از آن جدا كنند بلكه مالك اگر بخواهد بدل كند زكات را به جنس ديگر به قيمت بازار مىتواند چه آن جنس، طلا و نقره باشد يا غير آنها هر چند دادن از عين نصاب افضل است.
مسأله 6
در قيمت، مدار بر قيمت روزى است كه مىدهد چه عين زكوى موجود باشد يا تلف شده باشد، نه بر قيمت روز تعلّق وجوب. و هم چنين مدار بر قيمت بلدى است كه زكات را مىدهد در صورتى كه عين زكوى تلف شده باشد به خلاف آن كه موجود باشد كه ظاهر آن است كه مدار بر قيمت جائى است كه عين زكوى در آنجا است.
مسأله 7
هر گاه تمام نصاب گوسفند نر باشند جايز است زكات آن را ماده بدهد و به عكس آن، چنانچه اگر تمام نصاب بز باشند جايز است زكات آن را از جنس ميش بدهد و به عكس آن، هر چند در قيمت مختلف باشند. و هم چنين اگر بعض آنها نر و بعضى ماده يا بعضى ميش و بعضى بز باشد، زكات آن را مالك از هر صنفى مىخواهد مىدهد چنانكه در زكات گاو مالك را مىرسد كه گاوميش بدهد و به عكس آن. و هم چنين در زكات شتر مالك را مىرسد كه بخاتى از عراب بدهد يا به عكس، چه قيمت آنها با يكديگر مساوى باشد يا مختلف.
مسأله 8
در هر كدام از گوسفند و گاو و شتر، فرق نيست ميان صحيح و مريض و سالم و معيوب و جوان و پير كه همهى نصاب صحيح باشند جايز نيست زكات آن را مريض بدهد يا آن كه اگر همه، بى عيب باشند زكات را
لطفا منتظر باشید ...
