بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
معيب بدهد يا آن كه اگر همه، جوان باشند زكات آن را پير بدهد بلكه با اختلاف نيز احوط، دادن صحيح است بدون ملاحظه تقسيط. بلى، هر گاه تمام نصاب، مريض يا معيب يا پير باشند جايز است زكات آن را از همان بدهد. «شرط دوم» آن كه خوراك آنها در تمام سال از چريدن به صحرا باشد پس اگر از مالك باشد در بعض سال هر چند يك ماه يا يك هفته، زكات آن واجب نيست. بلى، خوردن يك روز يا دو روز از مالك به اختيار او يا به سبب عارضى از برف يا باران يا ترس ظالم و امثال آن منافى صدق سائمه بودن آنها نيست. و در خارج شدن از صدق سائمه فرق نيست ميان آن كه خوراك آنها از مال مالك باشد يا مال ديگرى، به اذن مالك يا بدون آن، چه علف را بچيند و نزد آنها بريزد يا آن كه آنها را در علفزار مملوك رها كند. بلى، هر گاه بيابان را كه علف خودرو داشته باشد بخرد يا اجاره كند براى آن كه حيوانات در آن چرا نمايند از صدق سائمه بودن خارج نمىشوند، چنانچه خارج نمىشود به دادن ماليات زمين مباح براى چرانيدن آنها. «شرط سوم» آن كه در تمام سال بىكار باشند و به بار كشى يا آبكشى يا شيار كردن زمين و نحو آنها مشغول نباشند. بلى، به مجرد كار كردن يك روز يا دو روز در سال از صدق بىكارى خارج نمىشود. «شرط چهارم» آن كه با شرايط مزبوره يك سال بر آن گذشته باشد و زكات آن واجب مىشود به مجرد دخول ماه دوازدهم و وجوب آن برقرار مىماند هر چند در آن ماه بعض شرايط را فاقد شود ولى آن ماه از سال اول محسوب و ابتداء سال دوم بعد از تمام شدن دوازده ماه است.
مسأله 9
هر گاه پيش از دخول ماه دوازدهم بعض از شرايط مزبوره را فاقد شود، سال او باطل مىشود مثل آن كه از نصاب كم شود يا در اثناء سال از تصرّف آن ممنوع شود يا آن كه معاوضه كند آن را به چيز ديگر و لو به جنس زكوى از جنس معوّض پس اگر گوسفند به قدر نصاب تا شش ماه داشت و آن وقت معاوضه نمود آن را به مثل آن از گوسفند و شش ماه ديگر بر آن گذشت، زكات بر او واجب نيست هر چند به قصد فرار از زكات معاوضه نمايد.
مسأله 10
اگر بر نصاب، يك سال با شرايط بگذرد و بعد [از] آن چيزى از نصاب تلف شود بدون تفريط، مالك ضامن نيست به خلاف آن كه به تفريط تلف شود و لو به سبب تأخير اداء با امكان آن كه نسبت به مقدار تالف ضامن است. بلى، اگر زياده از نصاب داشت و بعض آن تلف شد و مقدار نصاب باقى ماند از زكات چيزى كم نمىشود و آن چه تلف شده به تمامه از كيسهى او رفته هر چند خالى از اشكال نيست.
مسأله 11
مسلم اگر مرد باشد و مرتد شود به ارتداد ملّى يا فطرى، هر كدام از آنها يا در اثناء سال است يا بعد از آن، پس اگر بعد از انقضاء سال باشد بر هر دو تقدير، زكات بر او واجب است ولى بيرون كردن آن بر امام يا نايب او است و