بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
خود، فطرهى او را گندم دهد جايز است ديگرى جو دهد مثلًا و لكن احوط و اولى آن است كه هر دو از يك جنس دهند.
مسأله 11
هر گاه نفقهى كسى را دو نفر مىدهند كه عيال هر دو محسوب شود، حال او حال مملوك مشترك است در تمام احكام، مگر در مسألهى احتياطى كه ذكر شد. بلى، احتياط يك جنس بودن فطره در اين مسأله نيز جارى است و بعضى از علماء فرمودهاند كه فطرهى او از هر دو ساقط است و بعضى گفتهاند واجب كفائى است بر هر دو. و لكن اظهر آن است كه ذكر كرديم.
مسأله 12
اشكالى نيست كه فطرهى طفل شير خوار بر پدر است اگر او نفقهى مرضعه را بدهد چه مرضعه مادر طفل باشد يا اجنبيه. و اگر نفقهى مرضعه را ديگرى دهد فطرهى رضيع بر منفق است. و اگر نفقهى او از مال طفل باشد فطرهى طفل بر كسى واجب نيست. و حمل، فطره ندارد مگر آن كه پيش از غروب متولّد شود و اگر ما بين غروب و پيش از زوال متولّد شود مستحب است فطرهى او را بدهند.
مسأله 13
ظاهر آن است كه در وجوب فطره بر منفق، شرط نباشد كه نفقهى او از وجه حلال باشد پس اگر از مال حرام نيز انفاق كند زكات عيالات بر او واجب است.
مسأله 14
ظاهر آن است كه بعد از صدق عيلوله، شرط نباشد كه از عين مال او يا قيمت آن صرف نفقه كنند پس اگر زوج مثلًا نفقهى سال زوجه را به دست او دهد و زوجه از مال ديگر صرف خود كند، فطرهى زن بر شوهر واجب است و هم چنين غير زوجه از عيالات او.
مسأله 15
اگر كسى مال به ديگرى تمليك كند به هبه يا صلح يا هديه و آن مال را صرف نفقهى خود كند، زكات او بر دهنده واجب نيست زيرا كه به محض تمليك مصارف از عيالات او محسوب نيست. بلى، اگر عرفاً عيال او محسوب شود و او مالى به آن ببخشد كه صرف نفقهاش كند ظاهراً فطرهاش بر او واجب باشد.
مسأله 16
اگر كسى را اجير كند و در ضمن العقد شرط كنند كه نفقهى اجير را بدهد دور نيست كه فطرهى اجير بر مستأجر واجب باشد. بلى، اگر شرط كنند كه به مقدار نفقه به او دهد و او پولى به اجير بدهد براى نفقهى خود، فطرهاش بر او واجب نيست و در وجوب، مناط بر صدق عيلوله است.
مسأله 17
اگر كسى بدون وعدهخواهى بر ديگرى وارد شود و بدون رضاى او ميهمانش شود تا مدتى، آيا فطرهاش بر او واجب است يا نه؟ اشكال است. و هم چنين اگر نفقهى كسى را به جبر و اكراه ديگرى، بدهد و اگر كسى را به ظلم بفرستد در خانهى ديگرى كه چيزى از او بگيرد و آن كس جبراً مدتى در خانهى او بماند و لا بد باشد كه خوراك او را بدهد، ظاهراً فطرهاش بر او نباشد زيرا كه نه عيال بر او صادق است نه ميهمان.
مسأله 18
اگر كسى پيش از غروب شب عيد بميرد فطره بر او نيست كه از تركهاش بدهند به خلاف آن كه بعد از غروب بميرد كه بايد فطرهى او و فطره عيالاتش را از