غایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی جلد 2

به وصيت ديگرى ما دام الحياة براى مؤجر باشد، ملكيت او محدود به حيات است پس اگر اجاره دهد به موت او باطل مى‏شود و هر گاه متولّى وقف، آن را با ملاحظه‏ى مصلحت موقوفة عليهم تا مدتى اجاره دهد، نه به مردن متولّى باطل مى‏شود و نه به مردن بطن موجود حال اجاره. و هر گاه كسى خود را اجير ديگرى كند براى خدمت يا غير آن تا مدتى و بين مدت بميرد، اجاره باطل مى‏شود زيرا كه محلى براى اجاره باقى نمانده. و هم چنين است اگر مستأجر بميرد در صورتى كه او را اجير كرده باشد براى خدمت خود يا عمل ديگر كه متعلّق به خود اوست. و هر گاه اجير شده باشد براى عملى در ذمّه‏ى خود به مردن مؤجر اجاره باطل نمى‏شود بلكه تتمة العمل را از تركه‏ى او استيفاء نمايند. و هم چنين اگر اجيرش كرده باشد براى عملى كه خود مستأجر محل آن عمل نباشد مثل آن كه اجير كرده براى خدمت مسجد يا خانه و نحو آن بدون تقييد به خود او كه به موت مستأجر باطل نمى‏شود و منتقل مى‏شود آن عمل به وارث او و هر گاه خانه را به كسى اجاره دهد و بر مستأجر شرط كند كه خود او در آن سكنى كند به مردن او باطل نمى‏شود بلكه منتقل به وارث او مى‏شود و لكن مؤجر، خيار فسخ دارد براى تخلّف شرط. بلى، اگر مقيّد كند به سكناى خود او، به مردن او باطل مى‏شود.

مسأله 4

اگر ولىّ يا وصىّ، طفل را تا مدتى اجير ديگرى كنند و در بين مدت بالغ و رشيد شود اجاره نسبت به زمانى كه يقيناً صغير بوده صحيح و نسبت به زمانى كه يقيناً بالغ و رشيد است فضولى و متوقف بر اجازه‏ى اوست و نسبت به زمان مشكوك البلوغ ظاهراً محكوم به صحت است. بلى، هر گاه مصلحت لازم المراعاتى براى طفل باشد كه او را تا آن مدت اجير كنند به طورى كه عدم اجاره با زمان بلوغ خلاف مصلحت او باشد اجاره صحيح است و بعد از بلوغ نمى‏تواند فسخ كند و هم چنين است حكم اجاره املاك صبىّ.

مسأله 5

اگر زنى اجير كسى شود تا مدتى براى خدمتگزارى و قبل از انقضاء آن، شوهر كند اجاره باطل نمى‏شود هر چند خدمتگزارى، منافى استمتاع زوج باشد.

مسأله 6

اگر غلام يا كنيز را اجير ديگرى كند و بعد آن آزادش نمايد، اجاره به عتق باطل نمى‏شود و اجرت او ملك مولى است و در حال حريّت، او را نمى‏رسد كه از مولى مطالبه‏ى عوض خدمت در آن مدت را بنمايد زيرا كه مالك عين و منفعت او بوده تا ابد و نسبت به آن مدت استيفاء كرده. بلى، آيا نفقه‏ى او در بقيه‏ى مدت اگر بر مستأجر شرط نشده باشد بر مولى است يا نه؟ در آن چند وجه است: «اول» آن كه بر مولى باشد به سبب آن كه چون منافع آن مدت را استيفاء كرده به منزله‏ى آن است كه در ملك اوست. «دوم» آن كه از كسب، معاش خود را بگذراند در صورتى كه وقت كسب براى خودش باقى باشد و الّا از بيت المال معاش او را بدهند و اگر نباشد بر مسلمين‏