بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
امام نباشد و در حال ركوع يا جلوس مانع باشد و لكن مىداند كه وقت ركوع يا جلوس زايل مىشود يا به عكس آن، احوط آن است كه از اول داخل جماعت نشود زيرا كه صادق است وجود حايل ما بين او و امام.
مسأله 15
هر گاه نماز كسانى كه صف پيش هستند تمام شود و به جاى خود نشسته باشند، باقى ماندن صف عقب آنها به جماعت مشكل است به جهت آن كه صف پيش كه مشغول نماز نيستند، حايل شدهاند بين آنها و بين امام. بلى، هر گاه بعد از تمام شدن نماز بلا فاصله برخيزند و داخل جماعت شوند دور نيست جماعت صف عقب باقى باشد.
مسأله 16
پردهى نازك كه از پشت آن سياهى نماز گذارندگان ديده شود حايل محسوب است و با وجود آن اقتداء جايز نيست.
مسأله 17
هر گاه غير صف اول از صفوف متأخّره، پراكنده باشند به آن كه ما بين بعض آنها با بعض ديگر زياده از يك گام بلند فاصله باشد پس اگر پيش رو يا يك كدام از دو طرف او كسى باشد كه ما بين او و امام يا مأمومين متّصل به امام، زياده از يك گام بلند، فاصله نباشد، اقتداء او صحيح است و اگر از هيچ طرفى و لو به وسايط متّصل به امام نباشد باطل است به خلاف صف اول كه بايد ما بين اهل آن، زياده از يك گام بلند فاصله نباشد و الّا اقتداء كسانى كه از امام يا از مأمومين متّصل به امام زايد بر مقدار مزبور دور باشند باطل است.
مسأله 18
هر گاه در اثناء نماز جماعت دورى مانع پيدا شود جماعت باطل مىشود و نماز دور افتادگان منفرد مىشود و اگر ملتفت دورى نشود و بر نيّت اقتداء باقى بماند، پس اگر كارهائى كه از مختصات جماعت و منافى نماز فرادى باشد مثل زيادى ركوع يا سجود به قصد متابعت و نحو آن به جا آورده، نماز باطل است و الّا صحيح است.
مسأله 19
اگر نماز صف پيش تمام شود به سبب آن كه نماز قصر بوده يا عدول به فرادى كرده باشند، اقتداء صف عقب باطل مىشود به سبب دورى بنا بر اقوى مگر در صورتى كه اهل صف پيش كه نمازشان تمام شده، بلا فاصله دو مرتبه اقتداء كنند چنانچه اقتداء آنها باطل مىشود به سبب حايل شدن آنها مگر آن كه به اقتداء مرتفع شود.
مسأله 20
مأمومين صفوف پيش، اگر مهيّاى جماعت شوند، جايز است براى مأمومين صف متأخّر تكبيرة الاحرام گويند قبل از تكبيرة الاحرام صف پيش، پس دورى ما بين او و امام يا متّصل به امام به فاصله شدن كسانى كه مهيّاى جماعتند ضرر ندارد چنانچه حايل شدن آنها، ضرر ندارد هر چند خلاف احتياط است.
مسأله 21
اگر معلوم شود كه نماز صف پيش باطل بوده، اقتداء صفوف متأخّره باطل است به سبب دورى يا حيلوله هر چند در حال نماز، ملتفت به بطلان آنها نشوند. بلى، در صورتى كه بطلان آنها معلوم نشود حمل بر صحت كنند