غایة القصوی فی ترجمة العروة الوثقی جلد 2

نجاستى ببيند كه در نماز عفو از آن نشده باشد و امام آن را نداند واجب نيست بر مأموم اعلامش كند پس اگر مأموم مى‏داند كه امام سابقاً عالم به نجاست بوده و فراموش كرده، جايز نيست اقتداء به او كند زيرا كه نماز او در واقع باطل است و به اين جهت هر وقت امام مطلع شود بر حال، واجب است بر او آن نماز را اعاده يا قضاء نمايد به خلاف صورتى كه مأموم بداند كه امام جاهل به نجاست است كه اقتداء به آن نماز جايز است زيرا كه نماز او صحيح است. و به اين سبب هر گاه بعد از فراغ از نماز مطلع شود بر آن، اعاده يا قضاء بر او واجب نيست بلكه بعيد نيست جواز اقتداء در صورتى كه مأموم نداند كه امام جاهل به نجاست يا ناسى آن است هر چند اقتداء در اين صورت خلاف احتياط است. و اگر مأموم در بدن يا لباس امام ببيند چيزى را كه به اعتقاد مأموم نجس است به ظنّ اجتهادى و به اعتقاد امام پاك باشد يا مأموم شك دارد كه آن چيز به اعتقاد امام، نجس است يا نه؟ به آن كه از مسائل خلافيه باشد ظاهراً اقتداء به او جايز باشد مطلقاً چه امام جاهل باشد يا ناسى يا عالم.

مسأله 34

اگر بعد از نماز معلوم شود كه امام فاسق يا كافر يا محدث بوده يا ركنى را در نماز ترك كرده و مأموم ركن را به جا آورده يا آن كه امام نجاست غير معفوّ را كه در بدن يا لباس او بوده فراموش كرده، جماعت باطل است لكن نماز مأموم صحيح است به شرط آن كه به قصد متابعت ركنى زياد نكرده باشد يا غير ركن از چيزهائى كه مخلّ است به نماز منفرد. و اگر در اثناء معلوم شود بايد قصد انفراد كند و هر گاه محل قرائت نگذشته بخواند. و هم چنين است اگر بعد از نماز معلوم شود كه امام زن بوده كه اقتداء مرد به او جايز نيست يا مجنون بوده يا طفل بوده، اگر قائل شويم به عدم صحت امامت صبى، لكن اعاده‏ى نماز در فرض اخير بلكه در فرض اول نيز كه اقتداء به فاسق و كافر و نحو آن باشد احوط است.

مسأله 35

اگر امام واجبى از واجبات نماز را فراموش كند و مأموم در اثناء نماز بر آن مطّلع نشود نماز مأموم صحيح است هر چند فراموش شده ركن باشد در صورتى كه مأموم جزئى را كه نسيان آن موجب بطلان نماز باشد فراموش نكند و هر گاه مأموم در بين نماز بر نسيان امام مطّلع شود آگاه كند امام را تا تدارك كند جزء فراموش شده را اگر محل آن باقى باشد و هر گاه ممكن نباشد كه به امام بفهماند يا امام متنبّه نشود يا مأموم تنبيه نكند امام را به جهت آن كه بر مأموم واجب نيست، بايد قصد انفراد كند در صورتى كه جزء فراموش شده ركن باشد يا قرائت، در مورد تحمّل امام باشد و تدارك آن براى مأموم ممكن باشد به آن كه پيش از ركوع مطّلع شود به خلاف صورتى كه جزء فراموش شده غير ركن و غير قرائت باشد يا آن كه قرائت‏