بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
نماز بعد از اتمام آن است. و هر گاه شك امام با شك مأمومين مختلف باشد و شك بعض مأمومين با بعض ديگر نيز مختلف باشد و ما بين شك امام و بعض مأمومين قدر مشترك باشد، محتمل است امام و آن مأمومين رجوع به قدر مشترك كنند و مأمومين ديگر رجوع به امام كنند، لكن علاوه بر مأمومين احوط اعادهى نماز است نيز بلكه در جميع صور.
مسأله
احوط اعادهى نماز است مگر در صورتى كه از رجوع به ديگرى براى او مظنّه حاصل شود كه محتاج به اعاده نيست. هفتم، شك در ركعات نافله چه در نافلهى يك ركعتى، مثل نماز وتر و يا دو ركعتى، مثل ساير نوافل يا چهار ركعتى مثل نماز اعرابى كه مخيّر است در آن، ميان بنا بر اقلّ يا اكثر، مگر در صورتى كه اكثر فاسد باشد كه در اين صورت بايد بناء بر اقلّ گذارد و افضل، بنا بر اقلّ است مطلقاً به خلاف فريضه كه بالعرض نافله شود مثل آن كه نماز فريضه را به جا آورده باشد و بعد براى فضيلتى آن را اعاده كنند يا آن كه براى احتمال خللى مستحباً فريضه را اعاده كنند يا آن كه كسى قضاء فريضه كه بر ذمّهى ميتى باشد تبرّعاً به جا آورد كه حكم نافله بر آنها مترتّب نمىشود، چنانچه اگر نافله به نذر يا به امر والدين و نحو آنها بر او واجب شود حكم فريضه بر آن مترتب نمىشود. اما شك در افعال نافله پس حكم شك در آن، حكم شك در افعال فريضه است كه مادامى كه در محل است بايد به جا آورد و اگر داخل در غير شده اعتناء نكند. و نقصان ركن مبطل آن است مثل فريضه به خلاف زيادهى ركن در آن كه مبطل آن نيست بنا بر اقوى. پس بنا بر اين اگر فعلى از افعال نافله را فراموش كند چه ركن باشد يا غير آن، بايد برگردد و آن چه را كه فراموش كرده و ما بعد آن را به جا آورد هر چند داخل ركن بعد از آن شده باشد.
مسأله 10
واجب نيست قضاء سجده يا تشهّد كه از نافله فراموش شده باشد، چنانچه واجب نمىشود سجدهى سهو به سبب موجود شدن موجبات آن در نافله.
مسأله 11
اگر شك كند ما بين دو و سه در نافله و بنا بر دو گذارد بعد از آن معلوم شود كه سه بوده، باطل است و اعادهى آن مستحب است بلكه در صورتى كه آن نافله، بالعرض واجب شده باشد اعادهى آن واجب است.
مسأله 12
اگر شك كند كه نافله را به جا آورده يا نه؟ بنا گذارد كه به جا نياورده مگر در صورتى كه نافله موقّت باشد و وقت آن گذشته باشد.
مسأله 13
ظاهر آن است كه ظنّ در ركعات نافله در حكم شك در آن است كه مخيّر است ما بين بنا بر اقلّ يا اكثر، هر چند احوط عمل كردن به مقتضاى ظنّ است مادامى كه موجب بطلان نباشد.
مسأله 14
نوافلى كه كيفيت خاصه داشته باشد يا سورهى مخصوصه يا دعا خاصى در آن معتبر باشد مثل نماز غفيله و نماز ليلة الدفن و نماز شب عيد فطر، اگر مشغول