سبب چهارم: - مقامات السالکین نسخه متنی

و اعتراض بر ايشان نمى‏توان داد [كرد] كه تو معناى اين شعر و اين كلام نمى‏فهمى چرا وجد مى‏كنى؟ چه، اصل صوت، سبب وجد مى‏شود. گو به زبانى باشد كه سامع اصلًا آن زبان را نفهمد و سرعت شتر از حُدا، دليل بر اين است كه فهم معنا در كار نيست زيرا كه شتر در زير بارِ گران، چندان بسرعت مى‏رود و خبر از رفتار خود ندارد تا حُدا مى‏خوانند و چنين واقع شده كه همين كه به منزل رسيده و ترك حدا خواندن شده، شتر افتاده و هلاك شده. بايد اين معترضان بى انصاف بر شتران اين اعتراض كنند كه تو كه عربى نمى‏فهمى چرا چندان به نشاط سرعت مى‏كنى كه خود را هلاك مى‏كنى؟! و بسا باشد كه از كلام، چيزى بفهمد كه مقصود متكلّم نباشد و بدان وجد كند، چنان كه شخصى اين بيت مى‏خواند كه: ما زادني في النّوم إلّا خيالكم. صوفى حال كرد. گفتند كه حال چرا كردى؟ تو كه معناى عربى نمى‏فهمى. گفت: چرا نمى‏دانم. مى‏گويد كه ما، زارانيم يعنى زار و ضعيف و نزاريم راست مى‏گويد، همه زار عاشق زاريم و بر خطريم. پس سماع ايشان بدين حالت باشد.

بيت‏

سبب چهارم:

اينكه شنونده، جوانِ صاحبِ شَبَق و صاحبِ شهوت باشد و دوستى حق نشناسد و همين كه حديث زلف و خط و خال شنيد، چون از حقيقت خبرى ندارد، عشق مجازى جنبيدن گيرد و شهوت به حركت آيد و بسيارى از مردان و زنان كه زىّ صوفيان و متورّعان دارند در صورت، و از معنا دورند و اگر بخيه به روى كار افتد، به چنين صفت ذميمه كه محبّت خسيسى دارند، توجيهات مى‏كنند كه شيدا و سوداى حق است و امتحانات راه سالك است! و لوّاطه را شاهد بازى نام كنند و گويند كه شيخ صنعان را چنين كار