منابع فقه نسخه متنی

«.. و عفى رسول اللَّه (صلّى الله عليه وآله وسلّم) عما سوى ذلك- پيامبر خدا، وجوب اخراج زكات را از غير مواد نه‏گانه، عفو فرموده است.» رواياتى كه اين جمله در آنها آمده است در كتاب وسائل الشيعه، كتاب زكات، از صفحه 33 تا 38، و يك روايت از آنها در صفحه 53 آمده است. و همه بر اين موضوع دلالت دارد كه تعيين مواد نه‏گانه، در زمان پيغمبر اكرم (صلّى الله عليه وآله وسلّم) فقط به عنوان صلاح ديد و اعمال رويه حكومت وقت بوده است و با شرايط اقليمى و زمانى سنجيده شده است، نه اين كه حكم ابدى خدا باشد.

موضوع عفو، كه بدان اشاره كرديم، در كتاب «الخراج» تأليف ابو يوسف يعقوب بن ابراهيم نيز آمده است. «1» نتيجه بسيار با اهميتى كه از اين دو موضوع به دست مى‏آيد اين است كه:

علتى كه در وجوب زكات ذكر شده (اداره زندگانى فقرا و بينوايان، بلكه ريشه كن ساختن فقر از سطح اجتماع) تصريح مى‏كند كه زكات يك قانون صرفا آمرانه مولوى و آزمايش روانى خالص در مقابل دستور خداوندى نيست،

(1). الخراج ص 77.