نهرهاى نامبرده علاوه بر اين كه در كار شرب اهالى بغداد و حومه آن مورد استفاده بود به ايجاد و توسعه باغها و بستانهاى فراوان اطراف شهر كمك مىكرد. خرمى اين نواحى تا بدانجا بود كه ابن حوقل در قرن چهارم باغات و بستانها و مزارع اين سوى بغداد را تا شهر كوفه در سى فرسخى آن، چنان فراوان و در كنار هم ديده كه در تمام طول راه هيچگاه قطع نمىشدهاند. بر اثر اين آبهاى جارى و هواى مناسب در بغداد، درختان خرما از بصره و كوفه و ديگر نقاط ميوه بهتر و بيشترى مىداد. انار و انگور آن در جاهاى ديگر نظير نداشت.پنبه و غله و حبوبات در آن بخوبى بعمل مىآمد «چنانكه در بيشتر اوقات يك من تخم بيست من ريع» مىداد.يكى ديگر از استفادههاى مهمى كه از اين نهرها مىشد حمل و نقل كالاهاى تجارتى بود. يعقوبى مىنويسد: براى بازارهاى كرخ از راه نهر عيسى كشتيهاى بزرگ از رقّد مىآيد كه در ميان آنها انواع كالا و محصولات غذائى حمل مىگردد. اين كشتيها در نهرهاى فرعى تا داخل محله كرخ پيش مىروند، و در كنار بازارهاى آن پهلو گرفته و به تخليه كالا يا بارگيرى مجدد مىپردازند. بروشنى معلوم است كه اين مسئله تا چه اندازه مىتوانست در رونق اقتصادى و پيشرفت تجارت و صادرات و واردات بازار عظيم كرخ مؤثر باشد. حتى گاهى وسعت ارتباطات اقتصادى تا بدانجا بود كه اضافه بر صادرات و واردات از شهرها و ممالك اسلامى، از چين و از اروپا نيز كالاى تجارتى به بغداد و كرخ وارد مىشده است. ورود كالاهاى كمياب نقاط مختلف عالم به اين بازار يكى از عوامل شهرت آن بود، و از اين بالاتر اين كه بگفته محققان بغداد يكى از دو تعيين كننده قيمت اجناس در اقتصادى جهانى محسوب مىشد. كه البته با توجه به نقش اساسى كرخ در اقتصاد بغداد، مىتوان بجاى آن كرخ را قرار داد. بدين ترتيب بغداد و كرخ تا حد زيادى نبض اقتصاد عالم اسلام بلكه جهان آن روز را در دست داشتهاند. البته اگر توجه كنيم كه بغداد در سالهاى زيادى از عمر خويش، عنوان پايتخت يكى از بزرگترين امپراطورىهاى همه روزگاران را داشته است پذيرفتن اين مطلب سادهتر خواهد بود.
ساكنان كرخ
از ساكنين اوليه كرخ اطلاعى چندانى در دست نيست، اما ناگزير در ابتدا غير از تجار و كسبه بغداد كسان ديگرى در اين محل سكنى نگزيدهاند. بنا بر اين لازم است تا آنجا
لطفا منتظر باشید ...
